اما به راستی «رضا عباسی» کیست؟ «رضا» فرزند «علی‌اصغر» از نگارگران بزرگ ایران در عهد شاه‌عباس است که طی سال ۹۷۴ ه.ق. در تبریز متولد و در سال ۱۰۴۴ ه. ق. وفات یافت و از مفاخر بزرگ عصر صفوی بود که توانست سبک هنریِ خاصی را در نقاشی ایرانی ابداع کند.
او تمایل خود به مشاهده وقایع و ثبت آنها را با طراحی سیاه‌قلم و ترسیم تک‌چهره و تک‌نگاره نشان داد و بعد از مولانا «شیخ‌محمد سبزواری» به رواج صورت فرنگی در ایران پرداخت؛ بسیاری از آثار این هنرمند امروزه زینت‌بخش موزه‌هایی چون بوستون - آرمیتاژ و مترو پولتین است اما بخشی از آثار وی و شاگردانش در موزه عباسی موجود می‌باشد.
موزه عباسی در سه طبقه متشکل از پنج تالار دایمی بوده که حاوی افزون بر ۴۰ هزار شی دوره پیش از اسلام، ۲ تالار هنرهای اسلامی، نگارگری و خوشنویسی است و علاوه بر آنها نمایشگاه موقت، کتابخانه موزه و فروشگاه نشریات نیز در کنار موزه دایر است.
تالار دوره پیش از اسلام
اشیای محفوظ در تالار دوره پیش از اسلام موزه عباسی از هزاره ششم پیش از میلاد تا پایان دوره ساسانی را در برمی‌گیرد و شامل سفالینه‌ها و فلزهایی است که با شکل‌ها و طرح‌های ساده و دلپذیر که در بیشتر موارد الهام یافته از طبیعت است و هریک از آنها نام و نشان منطقه‌ای چون آذربایجان، شوش و لرستان را به همراه دارد، در معرض دید قرار گرفته است.
دستیابی به مواد و مصالح، پیشرفت دانش و مهارت فنی، ساخت آثاری را سبب شد که غلبه بر طبیعت سخت را بر آدمی هموار کرد و در دوره های ماد و هخامنشی و سال‌هایی که در پی آمد، بشر به چنان کمال و توانی دست یافت که توانست به زیبایی و نقش‌آفرینی هم بیاندیشد و در این دوران آثاری متفاوت خلق کند؛ ظروف نقره طلاکوب دوره ساسانی که این مجموعه نمایشگاهی را به پایان می‌برد، نمونه‌ای از این بازمانده‌ها را مجسم می‌کند.
تالار نخست هنرهای اسلامی
در تالار نخست هنرهای اسلامی موزه عباسی، فلزاتی متعلق به دوره آل‌بویه که نقش‌هایی از دوره ساسانی و خط نوشته‌های کوفی – از اولین نمادهای دوره اسلامی – را در بردارد، همراه با سفالینه‌هایی از سده‌های سوم و چهارم هجری قمری و متعلق به نیشابور با نگاشته‌هایی همچنان به شیوه کوفی و نمونه‌هایی از سفال‌های لعاب پاشیده و رنگارنگ منسوب به ساری به نمایش گذاشته شده است.
این مجموعه با ظروف سفالینی از دوره سلجوقی که با فن‌آوری‌ها و موادی دیگرگونه و نقش‌هایی گسترده‌تر ساخته شده است.
آثار مینایی، نقاشی‌های زیر لعاب، لعاب یک رنگ و زرین‌فام‌ها که در شهرهای ری، کاشان و جرجان تولید شده از جمله آثاری است که در این بخش در معرض دید عموم مردم قرار دارد.
همچنین پیه‌سوزها، عودسوزها و ظروف فلزی دیگر اشیای دوره سلجوقی در این تالار مورد حفاظت قرار گرفته است که در پایان بازدید از این بخش رنگ و بوی خاصی را هویدا می‌کند.
تالار دوم هنرهای اسلامی
تالار دوم هنرهای اسلامی موزه عباسی نیز آثاری از قرن هفتم تا پایان سده سیزدهم هجری قمری را در خود جای داده است؛ گفته می‌شود که با یورش مغول گرایش‌ها، سلیقه‌ها و نوع ساخته‌ها دگرگون شد و مراکز هنری از سویی به سوی دیگر جابه‌جا شدند؛ سفالینه‌های آغازگر این مجموعه با رنگینه‌ها و زمینه‌های تزیینی دیگرگونه، نمونه‌هایی از این دستاوردها بود و فلزات دوره تیموری بازمانده‌هایی چند، از این دوره پرآشوب را به نمایش می‌گذارد.
همچنین در ادامه این مجموعه نقشمایه‌ها، آذینه‌ها و رنگمایه‌های متفاوت بر فلزها، سفالینه‌ها و بافته‌های پر نقش و نگار متعلق به دوره صفویه، روزگار دیگری را مجسم کرده و منسوجات، فلزات و لاکی‌های رنگارنگ و آذین‌یافته با طرح‌های گل و مرغ، نمونه آثاری از دوره قاجار است که عصر نوینی را در تاریخ فرهنگ و هنر ما نمایان می‌کند.
تالار نگارگری
این بخش حاوی اشیایی از سده‌های اولیه دوره اسلامی تا قبل از قرن ششم هجری قمری است؛ ورودی تالار نگارگری به برگ‌هایی از شاهنامه متعلق به سده هشتم و نمونه‌هایی از مکاتب شیراز و تبریز مزین است که چشم هر بیننده را به سمت خود معطوف می‌کند.
اما آثار «رضا عباسی» جایگاه وی را به گونه‌ای دیگر رقم زده و نام پرافتخارش را بر این موزه قرین ساخته است تا جایی که مجموعه دوره صفوی این موزه با نگاره‌های تنی چند از شاگردانش به انتها می‌رسد.
تالار خوشنویسی
دست‌نوشته‌هایی به خطوط کوفی، نسخ و ثلث بر صفحاتی مذهب از قرآن کریم و سایر کتاب‌ها، نمونه‌هایی از شیوه‌های نخستین نگارش طی دوره اسلامی در تالار خوشنویسی به نمایش گذاشته شده است؛ این مجموعه با آثاری نگاشته شده به شیوه‌های نستعلیق و شکسته با قلم و رقم بزرگانی همانند میرعماد، میرزا غلامرضا و عبدالمجید درویش ادامه پیدا می‌کند.
نسخه‌هایی از قرآن نیز زینت‌بخش قسمت دیگری از این فضای نمایشگاهی است که مشاهده سیر تحول ساختن و پرداختن کتاب نیز با نمایش نمونه‌هایی از نسخه‌های خطی متعلق به قرن نهم تا پایان سده سیزدهم هجری قمری فراهم می‌کند.
کتابخانه موزه
کتابخانه موزه دارای متجاوز از ۱۰ هزار جلد کتاب به زبان‌های فارسی، انگلیسی، فرانسه و آلمانی در زمینه‌های تاریخ هنر، باستان‌شناسی، نقاشی کلاسیک و متجاوز از ۵۰ عنوان دوره کامل مجلات فارسی و ۶۰ عنوان دوره مجلات لاتین و حدود ۹۰ عنوان دوره روزنامه‌های قدیمی است.
مجموعه کتابخانه برای کارکنان سازمان میراث فرهنگی و گردشگری و دانشجویان و پژوهشگران با در دست داشتن معرفی‌نامه قابل استفاده است و هم‌اینک ساعت بازدید از موزه از ساعت ۹ تا ۱۷ امکانپذیر بوده و قیمت بلیط برای بازدیدکنندگان ایرانی و خارجی به ترتیب پنج هزار تومان و ۵۰ هزار تومان در نظر گرفته شده است.
موزه «رضا عباسی» یکی از چهار موزه فعال استان تهران به شمار می‌رود که در خیابان شریعتی نرسیده به پل سیدخندان تهران واقع است.
نظر شما