توسعه عاقلانه صنعتی چاره دردهای محیط زیستی در زنجان

به گزارش ایرنا، توسعه صنایع در کنار ثمراتی که در زمینه تولید و اشتغالزایی دارد، در مواردی هم منجر به ایجاد مسائل و چالش‌های محیط زیستی می شود.

طی سالیان گذشته فعالیت صنایع سرب و روی در زنجان همواره بحث ها و نگرانی های متعددی را ایجاد کرده است.

شهرک تخصصی روی در نزدیکی شهر زنجان با حدود ۷۰ واحد تولید شمش روی یکی از کانون های آلایندگی محیط زیست در این استان است.

انتقال گرد و خاک پسماندها در اثر وزش باد به شهر و نگرانی از نفوذ عناصر سنگین آن به خاک و آلوده کردن منابع آبی و خاکی همواره یکی از دغدغه های زیست محیطی در زنجان است.

در میزگردی با حضور عباسعلی زمانی، عضو هیات علمی گروه محیط زیست دانشگاه زنجان و مدیر پارک علم و فناوری استان، ناصر جعفری رییس اداره محیط زیست شهرستان زنجان و امجد باقری کارشناس محیط زیست و مدیر روابط عمومی اداره کل محیط زیست استان زنجان چالش های محیط زیستی فعالیت صنایع به ویژه صنایع سرب و روی در زنجان مورد بررسی قرار گرفت.

رشد صنعت روی در زنجان شیب تندی داشت

عضو هیات علمی گروه محیط زیست دانشگاه زنجان گفت: زنجان در منطقه ای واقع شده که پر از ماده معدنی روی است، ۴۰ تا ۴۵ درصد عیار روی اولیه در عرصه ها و خاک های معدنی موضوع قابل توجه و عدد بالایی محسوب می شود.

این عدد، هر کسی را وسوسه می کند تا آن را استخراج کند و وقتی کسی یاد گرفت از یک راهی معیشت کند، خیلی سخت است به راه های دیگر هم فکر کند.

عباسعلی زمانی افزود: وقتی شما نیاز به تولید دارید، دور و اطرافت را نگاه می کنی. اگر جنگل باشد به کار چوب می روید، آهن باشد به کار فلزات می روید.

ما در زنجان روی داشتیم و این اتفاق افتاد ولی سرعت کار در استان در صنعت روی خیلی تند بود و در واقع اشکال کار این است.

وی خاطرنشان کرد: الان اتفاقات خوبی دارد می افتد البته ناچاریم کارهایی را انجام دهیم، اکنون برخی شرکت ها به این گرایش پیدا کرده اند که از پسماندهای روی که در سالیان سال ایجاد شده است، استفاده کنند، این معضل محیط زیستی رفع می شود ولی یک نسل هزینه اش را داده است.

زمانی گفت: البته این را بگویم در کشورهای توسعه یافته غربی هم چنین مسائلی وجود دارد و اینطور نیست که مسائل محیط زیستی صنایع در آنجا نباشد ولی عاقل کسی است که نگوید چون آنجا مشکل وجود دارد ما هم باید مشکل داشته باشیم بلکه ما باید مشکلمان را حل کنیم.

مکان یابی شهرک تخصصی روی بدون توجه به نظرات کارشناسی

رییس اداره محیط زیست شهرستان زنجان گفت: آنچه در خصوص شهرک صنعتی روی در زنجان وجود دارد، مغفول ماندن یا درست بگویم نایده گرفتن دیدگاه ها و نظرات کارشناسی بوده است.

ناصر جعفری افزود: در مقطعی در استان ظرفیت های معدنی در زمینه عناصر سنگین را داشتیم، البته می شد با بها دادن به نقطه نظرات کارشناسی، مکان یابی درستی برای استقرار شهرک صنعتی روی انجام داد.

وی اظهار کرد: مکان کنونی قرار بود محل استقرار واحدهای تولید سنگ نمای ساختمان باشد ولی چیزی که اکنون با آن مواجهیم این است که یک شهرک با حدود ۷۰ واحد فرآوری روی در آن سر برآورده است.

بیش از ۸۰ درصد انرژی مجموعه محیط زیست شهرستان زنجان در رابطه با کنترل و پایش واحدهای مستقر در شهرک صنعتی روی صرف می شود.

رییس اداره محیط زیست شهرستان زنجان گفت: بالاخره این چیزی است که با آن مواجه هستیم و باید مراقبت های لازم را بر اساس ضوابط و مقررات داشته باشیم.

جعفری افزود: بیش از ۸۰ درصد انرژی مجموعه محیط زیست شهرستان زنجان در رابطه با کنترل و پایش واحدهای مستقر در شهرک صنعتی روی صرف می شود. در این زمینه به ساعت کاری بسنده نمی کنیم و همکاران ما در ساعت مختلفی از شب نیز به این واحدها سرکشی می کنند، در کنار این اقدامات کنترلی پیگیر اقداماتی هستیم تا صنایع از روش هایی استفاده کنند که کمترین آسیب را به محیط زیست بزنند.

ممنوعیت توسعه شهرک تخصصی روی زنجان

کارشناس محیط زیست گفت: محیط زیست مظلوم است و نیاز است که بیشتر به این حوزه توجه شود و تنها راه دارای ضمانت هم این است که حفاظت از محیط زیست به یک دغدغه عمومی تبدیل شود که البته این موضوع در حال تحقق است به طوری که مطالبه گری در حوزه محیط زیست طی یک دهه گذشته با ۱۰۰ سال گذشته برابری می کند.

امجد باقری افزود: واقعیت این است که مردم زنجان نسبت به صنایع سرب و روی خیلی حساس شده اند، برخی مواقع مواردی از سوی شهروندان طرح می شود که از واقعیت دور است و مجموعه محیط زیست را هم به این متهم می کنند که تلاشی نمی کند.

از سال ۱۴۰۰ در نتیجه پیگیری های انجام شده طی یک جلسه با حضور مسوولان ارشد استان و نهادهای نظارتی، هر گونه توسعه شهرک صنعتی روی و حتی توسعه واحدهای مستقر در آن به طور کلی ممنوع شده است.مدیر روابط عمومی اداره کل محیط زیست استان زنجان گفت: از سال ۱۴۰۰ در نتیجه پیگیری های انجام شده طی یک جلسه با حضور مسوولان ارشد استان و نهادهای نظارتی، هر گونه توسعه شهرک صنعتی روی و حتی توسعه واحدهای مستقر در آن به طور کلی ممنوع شده است.

باقری افزود: ما در استان حداقل باید ۳۰۰ نفر کارشناس در حوزه پایش آلودگی های محیط زیستی و نظارت بر هزار و ۸۰۰ واحد صنعتی فعال داشته باشیم، در حالی که تعداد کارکنان محیط زیست در استان خیلی کمتر است و همکاران ما به اندازه چند نفر کار می کنند.

وی خاطرنشان کرد: ما باید دغدغه مند منطقی محیط زیست باشیم، واقعیت این است که مطرح کردن افراطی برخی موضوعات هیج کمکی نمی کند.

باقری بر لزوم مردمی سازی حفاظت از محیط زیست تاکید کرد و گفت: راه اندازی خانه های محیط زیست و بهره گیری از ظرفیت دهیاری ها و پایگاههای محلی در این راستا موثر است.

فعالان حوزه تولید و صنعت باید به محیط زیست باور داشته باشند

رییس اداره محیط زیست شهرستان زنجان گفت: اگر انرژی مجموعه محیط زیست را روی تنویر افکار عمومی و آموزش می گذاشتیم شاید نتایج خیلی بهتری می گرفتیم، با قوانین و مقررات که خیلی هم وضع شده هنوز آن نتیجه لازم را نگرفته ایم، اکنون هم برای آموزش و فرهنگ سازی در حوزه محیط زیست دیر نشده است.

جعفری افزود: زمانی می توانیم مسائل محیط زیستی را حل کنیم که فعالان حوزه تولید و صنعت هم به محیط زیست باور داشته باشند؛ وقتی یک واحد صنعتی شبانه فیلتر تصفیه اش را باز می کند تا مثلا عمر این فیلتر چند روز بیشتر شود، یا اینکه پسابش را خارج می کند؛ تمام شدن این نوع کارها باور می خواهد و همه اش را نمی شود با پایش و بازرسی مهار کرد، از این جهت است که آموزش خیلی در حوزه محیط زیست مهم است.
رویکرد ما حرکت به سمت پایش برخط صنایع است و پایش ها میدانی اغلب برای صحت سنجی است.

رییس اداره محیط زیست شهرستان زنجان گفت: پایش برخط واحدهای صنعتی چند سالی است که در زنجان اتفاق افتاده و در این زمینه ضوابط و مقررات قوی هم داریم؛ برخی از واحدهای مشمول در استان این موضوع را انجام دادند منتها نواقصی هم دارند، رویکرد ما حرکت به سمت پایش برخط صنایع بوده و پایش ها میدانی اغلب برای صحت سنجی است.

لانه کردن کبوتر در واحدهای صنعتی شاخص و معیار خوبی برای آلاینده نبودن نیست

عضو هیات علمی گروه محیط زیست دانشگاه زنجان در خصوص این ادعا که لانه کردن کبوترها در واحدهای صنعتی می تواند نشانه نبود آلایندگی در شهرک صنعتی روی باشد، گفت: این ادعا چند سالی است که از سوی عده ای مطرح می شود، ولی من می گویم چند کبوتر از این کبوترهایی که در این واحدها لانه و زندگی می کنند اگر مورد بررسی قرار دهیم آن وقت خواهیم دید که چه بلایی سرشان آمده است، این نوع صحبت ها را نباید بپذیریم.

زمانی ادامه داد: صنعت مهم است منتها اگر بتوانیم فعالیتهای صنعتی را به قوانین زیست محیطی نزدیک کنیم آن موقع است که سود بیشتری را هم می بریم.

وی خاطرنشان کرد: محیط زیست جدای از صنعت بی معناست ولی صنعت عاقل به درد محیط زیست می خورد، همیشه باید به فکر باشیم عقلانیت را سرلوحه فعالیت های تولیدی و صنعتی قرار دهیم و نسبت به محیط زیست بی تفاوت نباشیم.

زمانی اظهار کرد: در صنعت باید هر روز بهتر از دیروز باشیم، اگر با چنین رویکردی جلو برویم هم صنعت و هم محیط زیست را با هم خواهیم داشت ولی اگر فقط به فکر پول و سود باشیم این مساله در آینده موجب زیان خواهد شد.

وی تاکید کرد: ما نباید اشتباهات دیگر کشورها در زمینه صنایع و آلایندگی ها را تکرار کنیم، تجربه کشورهای دیگر می تواند در شناسایی و انتخاب مسیرهای درست و نادرست مورد استفاده قرار گیرد.