بازگشت شاهزاده سعودی به عربستان؛ زنگ خطر برای بن سلمان

به گزارش ایرنا، یادداشت «عبدالباری عطوان» سردبیر روزنامه رأی الیوم و تحلیلگر مسائل منطقه به شرح زیر است: بازگشت شاهزاده «احمد بن عبدالعزیز» وزیر كشور پیشین عربستان و كوچك ترین پسر عبدالعزیز از انگلیس به كشورش سؤالات زیادی را در اذهان ایجاد كرد و آغازی برای گمانه زنی ها در مورد حوادث غیرمنتظره حول محور حكمرانی آینده در عربستان شده است.
شاهزاده احمد تنها چند روز پیش از آن كه جمال خاشقچی به قتل برسد، عربستان را ترك كرد و تصور نمی شد كه وی بزودی به ریاض برگردد؛ هرچند اگر اعتراف مقام های ریاض به این ماجرا و انجام مأموریت نیروهای امنیتی 18 نفره سعودی برای از میان برداشتن این روزنامه نگار به همراه پزشك كالبد شناس در كنسولگری سعودی در استانبول نبود، این شاهزاده این گونه با استقبال باشكوه در كشورش روبرو نمی شد.
محمد بن سلمان این روزها به خاطر بیماری پدر، رسماً پادشاه و همه كاره عربستان است؛ تفاوتی ندارد كه مخالفان ولیعهد از هیأت حاكمه یا از میان مردم عامه باشند؛ چرا كه او مخالفت هیچ یك از مخالفان خود را بر نمی تابد و تاكنون یكهزار و500 نفر از مقامات عالیرتبه آل سعود را در بازداشت نگه داشته است.
نكته حائز اهمیت این كه بن سلمان به دیدار شاهزاده ای رفت كه با وی بیعت نكرد و حتی حاضر نشد عكسش را در كنار عكس پدرش سلمان و جدش عبدالعزیز بنیانگذار هیأت حاكمه سعودی در محل پذیرایی از میهمانانش در ریاض قرار دهد.
یك منبع آگاه سعودی مقیم لندن گفت كه شاهزاده احمد بن عبدالعزیز كه همسرش، خواهر «محمد بن نواف بن عبدالعزیز» سفیر كنونی عربستان در انگلیس است، قصد اقامت طولانی مدت را در این كشور داشت و بازگشت غیرمنتظره وی آن هم پس از سه هفته از ترور خاشقچی، نشان می دهد كه اگر طرح لندن و واشنگتن برای بازنگری در تركیب حكومت ریاض از طریق كودتا نبود، وی به این زودی به كشورش باز نمی گشت.
مشخص نیست در دیدار شاهزاده احمد در لندن با مسؤولان آمریكایی و انگلیسی و بازگشت وی به ریاض و گفت وگو با شاهزاده طلال بن عبدالعزیز معاون پیشین هیأت بیعت سعودی و شاهزاده مقرن بن عبدالعزیز ولیعهد پیشین، چه گذشته است.
مقرن بن عبدالعزیز نخست وزیر پیشین عربستان مقام سعودی بود كه سلمان اندكی پس از آن كه حكومت را در دست گرفت، با وجود آنكه ملك عبدالله توصیه كرده بود مقرن همچنان ولیعهد بماند، وی را از این مقام بركنار كرد.
از زمان به سلطنت رسیدن سلمان در سال 2015 تغییر ولیعهد، روند چندان دشواری نیست؛ چرا كه وی در مدت كوتاهی شاهزاده مقرن و محمد بن نایف را بركنار كرد و پسرش محمد را بر این مقام نشاند و بر اساس بسیاری از اخبار و گزارش های فاش شده، دور از انتظار نیست كه این روند در هفته های آینده بار دیگر تكرار شود.
اما در این باره چندین سوال مطرح می شود كه جای تأمل دارد: نخست آن كه در صورتی كه شاهزاده احمد بن عبدالعزیز بخواهد یك پست كلیدی را به دست آورد، آن پست چه خواهد بود؛ آیا وی پادشاه می شود یا ولیعهد؛ و اگر بر تخت سلطنت سعودی تكیه بزند، ولیعهد وی چه كسی خواهد بود؟
دوم آن كه آیا شاهزاده احمد پس از بازگشت به ریاض با سلمان دیدار كرده است یا خیر؟ در این باره اخبار ضد و نقیضی به گوش می رسد.
سوم آن كه دولت ترامپ در مورد شاهزاده احمد بن عبدالعزیز چه موضعی دارد؟ آیا پادشاهی یا ولیعهدی وی را می پذیرد؟
چهارم اینكه جایگاه «خالد بن سلمان» سفیر كنونی عربستان در واشنگتن كه وی را به عنوان جایگزین احتمالی «عادل الجبیر» وزیر امورخارجه در آینده ای نزدیك نام می برند، چه خواهد بود؟ آیا خالد پس از كنار گذاشته شدن سلمان، ولیعهد می شود و جای برادرش محمد را می گیرد؟
ذكر این نكته حائز اهمیت است كه شاهزاده احمد در طول دورانی كه معاون و وزیر كشور عربستان بود، هرگز به آمریكا نرفت و به گفته برخی منابع آگاه سعودی، این شاهزاده هرگز با مقامی در كاخ سفید دیدار نداشت؛ بلكه این كار را محمد بن نایف كه مدیر بخش امنیتی بود، برعهده داشته است؛ شخصیتی كه در دوران پادشاهی ملك عبدالله اختلافات زیادی با شاهزاده احمد داشت.
هیأت حاكمه سعودی همواره در تلاش است مسائل داخلی خود را پنهان نگه دارد؛ به همین دلیل تمامی مطالبی كه در موضوعات حساس مطرح می شود، در چارچوب گمانه زنی و تحلیل، استوار است و اكثریت موارد، بی مقدمه و به صورت غیرمنتظره انجام می شود.
نگارنده رأی الیوم در پایان نوشت: راهبردی بودن روابط با سعودی از نظر آمریكا و دولت ترامپ، از آن جهت حائز اهمیت است كه فروش تسلیحات آمریكایی به ریاض ادامه داشته باشد و همانگونه كه بارها اعلام كردیم، آمریكا صادرات سلاح را بر تمامی مبانی (حقوق بشری) مقدم می داند و از سلاح اقلیت ها و تجزیه كشورها در برابر مخالفان سیاست هایش استفاده می كند.»
شبس**9363**1859