وزارت کشور برای انتخابات رقابتی و صیانت از آرای مردم چه کرد؟

به گزارش خبرنگار سیاسی ایرنا، دوازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی و ششمین دوره خبرگان رهبری، ۱۱ اسفند ماه ۱۴۰۲ با مشارکت و حضور ۴۱ درصدی مردم در سراسر کشور برگزار شد.

رهبر انقلاب در دیدار مسئولان نظام در ۱۵ فروردین‌ماه، رسماً سال ۱۴۰۲ را سال انتخابات دانستند و با اعلام ۴ مولفه و راهبرد مبنی بر مشارکت، امنیّت، سلامت، رقابت، نقشه راهی را برای مجریان انتخابات ترسیم کردند.

رهبر انقلاب در دیدار مسئولان نظام به تاریخ ۱۵ فروردین ۱۴۰۲، در این خصوص فرمودند: «مسأله‌ی دیگر ــ شاید مسئله‌ی آخر یا قبل از آخر ــ انتخابات آخر سال است. این انتخابات خیلی مهم است. انتخابات می‌تواند مظهر قوّت ملّی باشد. اگر انتخابات درست برگزار نشود، ضعف کشور و ضعف ملّت را نشان می‌دهد؛ ضعف دولت را، ضعف مسئولین را، ضعف آحاد مردم را و ضعف کشور را نشان می‌دهد. هر چه ما ضعیف بشویم، تهاجم و فشار دشمنان ما بیشتر خواهد شد. اگر می‌خواهید جلوی فشار دشمن گرفته بشود، باید قوی بشویم. یکی از ابزارهای مهمّ قوّتِ کشور همین انتخابات است. مسئولانی که مرتبط هستند از همین حالا ــ البتّه میدانم که دنبال کرده‌اند ــ راهبرد مشارکت را، راهبرد امنیّت انتخابات را، راهبرد سلامت انتخابات را، راهبرد رقابت انتخابات را مشخّص کنند؛ انتخابات خوبِ سالمِ با مشارکت بالایی ان‌شاء‌الله در آخر سال داشته باشیم.»

در همین راستا، وزارت کشور به عنوان اصلی‌ترین مجری انتخابات و با تکیه بر ۴ مؤلفه مورد تأکید رهبری، فعالیت‌های خود را از همان ماه‌های ابتدایی سال آغاز کرد و به صورت مستمر با انتشار اطلاعیه‌هایی، مراحل مختلف تقویم انتخاباتی را اعم از زمان ثبت نام، زمان استعفای مشمولان ماده ۲۹ قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی و ... اعلام کرد.

براساس ماده ۲۹ قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی، داوطلبان نمایندگی دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی باید حداقل شش ماه قبل از ثبت نام از سمت خود استعفا داده باشند و به هیچ وجه در آن پست شاغل نباشند.

شاید بتوان مهم‌ترین و تاثیرگذارترین اقدام این دوره را، اضافه شدن مرحله پیش ثبت نام دانست که به واسطه آن، تعداد ثبت‌نام‌کنندگان نسبت به دوره‌های گذشته افزایش چشمگیری داشت. در این دوره از انتخابات و در ابتدایی‌ترین بخش اعلام آمادگی داوطلبان برای نامزدی انتخابات مجلس دوازدهم، در مجموع ۴۸ هزار و ۸۴۷ نفر نام‌نویسی کردند.

پس از اتمام مرحله پیش ثبت نام، محسن اسلامی سخنگوی ستاد انتخابات اعلام کرد: ۳۵ درصد از داوطلبان بین ۳۰ تا ۴۰ سال و ۳۶ درصد بین ۴۰ تا ۵۰ سال، ۲۲ درصد بین ۵۰ تا ۶۰ سال و ۶ درصد بین ۶۰ تا ۷۵ سال دارند. ۷۰ درصد متقاصیان دارای کارشناسی ارشد، ۳ درصد حوزوی، ۱۶ درصد دکترا و ۱۱ درصد دارای مدرک کارشناسی با سابقه ایثارگری و نمایندگی مجلس هستند.

وی با بیان اینکه بیشترین استقبال خانم ها در استان البرز ۲۰ درصد، تهران ۱۸ درصد، قزوین ۱۷ درصد، خراسان رضوی ۱۶ درصد و خراسان شمالی ۱۶ درصد بود و کمترین استان ها شامل کهگیلویه و بویراحمد با ۵ درصد، ایلام با ۷ درصد، اردبیل ۸ درصد، کردستان و خوزستان با ۹ درصد بود، گفت که بیشترین رقابت در استان البرز با ۴۳۰ متقاضی برای هر کرسی، تهران ۲۸۲ متقاضی برای هر کرسی، استان قم با ۲۵۳ متقاضی برای هر کرسی، خراسان رضوی با ۱۷۹ متقاضی برای هر کرسی و یزد با ۱۷۸ متقاضی برای هر کرسی بود.

برای اولین بار در این دوره از انتخابات، تمام مراحل پیش ثبت نام و ثبت نام نهایی، به صورت الکترونیکی و بدون نیاز به حضور داوطلبان در فرمانداری‌ها و وزارت کشور انجام شد که تنها به ۳۰ تا ۴۵ دقیقه زمان نیاز داشت. داوطلبان توانستند با بارگزاری الکترونیکی مدارک خود در سامانه واحد وزارت کشور، ثبت نام کنند.

احمد وحیدی وزیر کشور با اشاره به مزایای الکترونیکی‌شدن پیش‌ثبت‌نام و ثبت‌نام نهایی انتخابات مجلس، گفت: این اقدام در راستای تقویت دولت الکترونیک، سهولت دسترسی و کاهش هزینه‌ها انجام شد و موفقیت‌آمیز بود.

ثبت نام نهایی از داوطلبان انتخابات مجلس است از روز ۲۷ مهر تا سوم آبان به صورت الکترونیکی انجام و سپس صلاحیت داوطلبان از سوی نهادهای نظارتی و بر اساس قانون بررسی شد.

مدارک بارگذاری شده داوطلبان، برای صحت سنجی به ثبت احوال، فراجا، دادستانی، وزارت خارجه، وزارت علوم، وزارت بهداشت و حوزه‌های علمیه ارسال شد و این دستگاه‌ها یک ماه فرصت داشتند تایید یا عدم تایید را به وزارت کشور اعلام کنند.

پس از اتمام پیش ثبت نام داوطلبان دوازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی، با استعلام از مراجع ۶گانه، صلاحیت ۳۸ هزار و ۷۸۸ نفر برای ورود به مرحله ثبت نام نهایی تایید شد. در این مرحله که از ۲۷ مهر تا ۳ آبان ادامه داشت، در نهایت ثبت‌نام ۲۴ هزار و ۸۲۹ نفر شامل ۱۳ درصد زن و ۸۷ درصد مرد، در این ۷ روز قطعی شد و داوطلبان ثبت‌نام خود را کامل کردند. (متن خبر را اینجا بخوانید)

ششمین دوره مجلس شورای اسلامی که انتخابات آن ۱۱ اسفند همزمان با انتخابات دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی برگزار شد، در بازه زمانی ۱۴ تا ۲۱ آبان، ۵۱۰ نفر در سراسر کشور ثبت نام کردند.

همچنین در این دوره از انتخابات، در راستای اجرای قانون جدید وعدالت تبلیغات انتخاباتی، یک سامانه مالی رونمایی شد که «سید محمدتقی شاهچراغی» رئیس ستاد انتخابات کشور طراحی و راه‌اندازی این سامانه را که برای نخستین بار انجام می‌شود، کاری ارزشمند در راستای عدالت، سلامت و رقابت انتخابات که مورد تأکید رهبر انقلاب بود، دانست.

طبق کارکرد این سامانه، همه داوطلبان انتخابات مجلس باید یک شماره حساب برای مصارف انتخاباتی در پنجره واحد وزارت کشور ثبت می‌کردند که براساس آن و سامانه مالی انتخابات، رصد هزینه‌های انتخاباتی اعم از نقدی و غیر نقدی انجام شد.

«محسن اسلامی» سخنگو و دبیر ستاد انتخابات کشور ضمن بیان این مطلب گفت: سامانه مالی انتخابات که براساس قانون انتخابات طراحی شد، یکی از این نخستین‌ها است و خیلی به شفافیت در انتخابات کمک کرد. طی ابلاغی که امروز به ستادهای انتخاباتی داشتیم، داوطلبان انتخابات به ویژه منتخبین تا ۲۰ روز فرصت دارند هزینه‌های خود را در سامانه وارد کنند. داوطلبان نباید از سقف تعیین شده عبور کنند. گزارشات این سامانه به هیات نظارت ارائه خواهد شد و در حال جمع‌بندی آن هستیم. تعداد آرای نامزدها هم در این سامانه شفافیت قرار داده خواهد شد تا بتوانند تعداد آرای خود را ببینند. تعداد آرای منتخبین به معرض نمایش عموم درخواهد آمد.

پس از بررسی صلاحیت‌های اولیه متقاضیان داوطلبی انتخابات مجلس شورای اسلامی در هیأت‌های اجرایی، از مجموع ۲۴ هزار و ۹۸۲ نفری داوطلب انتخابات مجلس شورای اسلامی، ۱۴ درصد عدم تأیید و ۱۴ درصد هم عدم احراز صلاحیت از هیات‌های اجرایی گرفته‌اند.

وفقِ تبصره (۳) ماده (۳۴) قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی، حجت الاسلام و المسلمین خطیب، وزیر اطلاعات، به عنوان «نائب رئیس هیات اجرایی مرکزی» و محسن اسلامی، دبیر ستاد انتخابات کشور، به عنوان «دبیر هیات اجرایی مرکزی» انتخاب شدند.

بر اساس آخرین اصلاحات قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی و مطابق ماده (۳۴) قانون، وزارت کشور زیر نظر هیات اجرائی مرکزی، مجری انتخابات است.

ترکیب این هیات برابر قانون، متشکل از «وزیر کشور» (رئیس هیأت)، «دادستان کل کشور»، «وزیر اطلاعات»، «رئیس سازمان اطلاعات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی»، «وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات»، «رئیس ستاد انتخابات کشور»، «رئیس سازمان ثبت احوال کشور» و ۶ نفر از شخصیت های دینی، سیاسی، فرهنگی-اجتماعی، علمی، اقتصادی و حقوقی در سطح ملی به عنوان معتمدان مردمی است.

پس از بررسی صلاحیت‌ها در هیات‌های اجرایی، نوبت به بررسی‌های هیات‌های نظارت و در نهایت شورای نگهبان رسید که این بررسی‌ها از ۲۵ آبان تا ۱۹ بهمن ادامه داشت. بر اساس اعلام «هادی طحان‌نظیف» سخنگوی شورای نگهبان، نهایتاً حدود ۱۵ هزار ۲۰۰ نفر از داوطلبان مجلس شورای اسامی تأیید صلاحیت شدند.

براساس جدول زمانبندی انتخابات، داوطلبان از ۳ تا ۹ اسفند برای تبلیغات فرصت داشتند. در این دوره از انتخابات نسبت به دوره‌های گذشته، تبلیغات شکل تازه‌ای به خود گرفت؛ اعضای ستاد انتخابات کشور با همکاری سازمان صداوسیما برای عمل به فرمان رهبری برای برقراری عدالت انتخاباتی و فراهم کردن فضا برای همه داوطلبان به صورت یکسان، ۲۰۰ کانال تلویزیونی در اکثر حوزه‌های انتخابیه ایجاد کردند.

در این کانال‌های تلویزیونی داوطلبان این امکان را داشتند که ویدئوهای تبلیغاتی خود را به نمایش درآورند. همچنین نامزدهای انتخاباتی می‌توانستند در صورت ثبت نام، در مناظرات تلویزیونی نیز شرکت کنند.

«محمدصالح مفتاح» دبیر ستاد انتخابات سازمان صداوسیما، درباره این مناطرات، به ایرنا گفت: مناظره از نظر مردم جزو مؤثرترین عامل برای شناخت نامزدها بود که برای اولین بار اتفاق افتاد. حدود ۱۳۰۰ مناظره تلویزیونی بین نامزدها برگزار شد. تفاوت این مناظره‌ها با دوره‌های قبل این بود که حجم وگستردگی بیشتری داشت؛ همچنین گستردگی جغرافیایی این مناظرات بود. اگر در انتخابات ریاست جمهوری، در مرکز این ظرفیت را داشتیم، امروز می‌توانیم بگوییم که استان‌های ما توانایی برگزاری یک مناظره بسیار جدی و گسترده انتخاباتی را دارند. اگر به آسیب مناظرات در دوره‌های گذشته هم رجوع شود، توانمندی و کیفیت بالای همه مناظرات در آرشیو سامانه ara.ir موجود و قابل رؤیت است.

یکی دیگر از نخستین‌های این انتخابات، برگزاری به صورت الکترونیک بود که با مجوز شورای نگهبان در یک هشتم حوزه‌های انتخابیه دارای تعدد کرسی شامل ۴ حوزه انتخابیه آبادان با ۳ کرسی مجلس شورای اسلامی و ۶ کرسی مجلس خبرگان، حوزه انتخابیه رشت و خُمام با ۳ کرسی مجلس شورای اسلامی و ۴ کرسی مجلس خبرگان، قم، جعفرآباد و کَهَک با ۳ کرسی مجلس شورای اسلامی و ۱ کرسی خبرگان و حوزه انتخابیه ملایر با ۲ کرسی مجلس شورای اسلامی و ۲ کرسی مجلس خبرگان برگزار شد.

در نهایت این انتخابات با مشارکت ۴۱ درصدی و ۲۵ میلیونی مردم پای صندوق‌های رأی به پایان رسید که «احمد وحیدی» وزیر کشور در این باره گفت: حضور جمعیتی بیش از دوره قبل را شاهد بودیم. این در شرایطی بود که شرایط نامساعد جوی در برخی نقاط و طراحی‌های دشمن در نزدیکی‌های انتخابات را داشتیم. مشارکت و حضور مردم و این جمعیت ۲۵ میلیونی را در پای صندوق‌های رای شاهد بودیم.

وی با اشاره به مولفه رقابت در انتخابات، تاکید کرد: ما شاهد یک رقابت خوب و گسترده بین همه سلایق بودیم. تعداد کسانی که ثبت نام کردند در این دوره بی‌سابقه بود و رقابتی تنگاتنگ و فشرده و هیجان‌انگیز را در همه نقاط شاهد بودیم. این مولفه سومی بود که رهبر انقلاب تاکید کردند. همه افراد و سلیقه‌ها در انتخابات حضور داشتند.

وحیدی همچنین تاکید کرد: اولین موضوع امنیت انتخابات بود؛ امنیت انتخابات ما مثال زدنی بود. انتخابات در امنیت کامل برگزار شد و این در حالی بود که بدخواهان ملت تلاش کردند که امنیت انتخابات را خدشه‌دار کنند. اولین شکست دشمن در این انتخابات در حوزه امنیت بود؛ آنها به دنبال ناامنی بودند اما شکست بر آنها اعمال شد.

اما این دوره از انتخابات، در دور اول به پایان نرسید و در حوزه های تهران تبریز، شیراز، خرم‌آباد و چگنی، مشهد، رامهرمز و رامشیر، میانه، پارس آباد، اصلاندوز و بیله‌سوار، لنجان و سمیرم، بیرجند و دریمان و خوسف، خدابنده و زنجان و طارم، کرمانشاه، گنبد کاووس، سوادکوه و جویبار و سیمرغ و قائم‌شهر و سوادکوه‌شمالی، ملایر، کرج و فردیس و اشتهارد، به دور دوم کشیده شد.

احمد وحیدی درباره زمان برگزاری دور دوم انتخابات، گفت: مرحله دوم انتخابات اواخر فروردین یا اوایل اردیبهشت برگزار می‌شود. با توجه به اینکه در این ایام کنکور را پیش رو داریم، باید بررسی کنیم که همزمان با کنکور نشود. اول مطرح بود که دور دوم در ۷ اردیبهشت برگزار شود اما در حال رایزنی با وزارت علوم و شورای نگهبان هستیم.

بررسی‌ها و نظرات کارشناسان در زمینه انتخابات نشان می‌دهد که این دوره از انتخابات با رعایت کامل ۴ مؤلفه رهبری برگزار شد و به‌رغم تلاش‌های دشمنان برای خدشه وارد کردن به میزان مشارکت مردم و همچنین زیر سوال بردن امنیت انتخابات، دستگاه‌های دخیل در این امر، توانستند به خوبی شرایط را برای برگزاری یک انتخابات امن و سالم با مشارکت پرشور مردم و رقابت همه سلیقه‌ها و گروه‌های سیاسی، فراهم کنند.