کتاب تاریخ نقاشی قزوین در پنج فصل با عناوین تحولات تاریخی، سیاسی و اجتماعی قزوین از صفویه تا قاجار، تشکیلات کارگاهی مکتب خانه نقاشی قزوین(صفویه)، مولفه های شکل گیری مکتب نقاشی قزوین از ۹۵۵ تا ۱۰۰۶ ق، تجزیه و تحلیل مکتب نقاشی قزوین و نقاشی قزوین از صفویه تا قاجار به نگارش در آمده و در ۲۸۹ صفحه توسط انتشارات سوره مهر به چاپ رسیده است.
نویسنده این اثر برای معرفی کتاب خود به خبرنگار ایرنا گفت: روند رشد نقاشی ایرانی از بدو شکل گیری در ادوار گذشته تا زمان پیدایش اسلام، در فراز و نشیب خود تغییرات درخور توجهی داشته است.
حسن یوسفی افزود: از زمان ظهور و بسط هنر اسلامی، هنر کتاب آرایی و نقاشی ایرانی ساختار شکل گیری خود را در مکاتبی خاص نمایان می کند که در برگیرنده خصوصیات قومی و قبیله ای است و فرهنگ حاکم بر آن دوره را در خود دارد.
وی ادامه داد: در معرفی نقاشی ایرانی، مکتب قزوین در نیمه دوم قرن دهم قمری، یکی از مکاتب ثبت شده ای است که با شیوه ای نه چندان متفاوت، اما مشخص در شیوه های بعدی اثرگذار بوده است.
یوسفی گفت: این مکتب در سال ۹۶۴ ق و هنگام تغییر پایتخت شاهی از تبریز به قزوین شکل گرفت.
وی، معرفی شیوه نقاشی قزوین و روند شکل گیری آن، مشخص کردن شیوه قزوین در کنار مکاتب گذشته نقاشی ایرانی، تبیین خصوصیات ویژه این مکتب نسبت به شیوه‌های دیگری که به صورت همزمان وجود داشته اند، معرفی نقاشان بدایع نگاری که در حوزه نقاشی دیواری آثاری خلق کرده اند، معرفی تک پیکره نگاری که بیشتر در قزوین رواج یافته بود و نسبت به دیگر شیوه‌ها شیوه‌ای مستقل‌تر داشت، تجزیه و تحلیل ساختار زیبایی شناسی این مکتب در مقایسه با دیگر آثار نقاشی مکاتب گذشته، اشاره به روند رشد یا افول نقاشی قزوین از دوره صفویه تا قاجار را از اهداف نگارش این کتاب عنوان کرد.
یوسفی با اشاره به دو سبک کتابخانه ای و میدانی برای پژوهش و تحقیقات جهت تدوین این کتاب گفت: در بخش تحقیقات کتابخانه‌ای پس از مطالعه کتب تاریخی و تجزیه و تحلیل نقاشی ایرانی، نمونه‌هایی بررسی شد که در لابه لای آن به نقاشی قزوین پرداخته اند و سپس یاداشت هایی تهیه شد که در تدوین کتاب از آنها به صورت منبع و ماخذ استفاده شده است.
وی ادامه داد:در بخش میدانی نیز به آثار تصویری اجرا شده در این شیوه و بررسی نزدیک این آثار، به ویژه نقاشی دیواری کاخ چهلستون قزوین در دوره صفویه، ابنیه دوره قاجار، اوراق شاهنامه شاه اسماعیل دوم در موزه رضا عباسی و شاهنامه قوام بن محمد شیرازی مراجعه شده است.
در بخشی از مقدمه این کتاب می خوانیم: مکتب نقاشی قزوین در دوره صفویه فقط به محور تولید اثر محدود نشده است، پس این مکتب باید در سه محور بررسی شود، نقاشی دیواری، طراحی تک پیکره نگاری، نقاشی نسخ خطی و اوراق تک برگی.
تحول در انسجام بخشی این سه محور نیز باید به طور مستقل تعریف شود تا میزان تاثیر این مکتب بر مکاتب همجوار خود مثل هرات، شیراز دوره صفویه، بخارا و اصفهان مشخص شود که این کار با نگاهی به دوره های بعدی یعنی افشار و زند و قاجار انجام می گیرد.
در بخشی دگر از کتاب نیز نوشته است: روند شکل گیری مکتب نقاشی قزوین متاثر از سیاست و تب قدرت طلبی بوده و در زمان هر شاه این موضوع در ادامه مسیر این هنر بی تاثیر نبوده است.
همچنین نویسنده اثر در یک نتیجه گیری کلی نوشته است: در قزوین به دلیل نبود حمایت دربار از هنرمندان به جای تهیه نسخ خطی، تک پیکره ها را نقاشی کردند.
در این دوره همچنین نقاشی دیواری خاص قزوین با وام گیری از تصاویر تک پیکره با موضوعات باب روز در مقیاس بزرگ اجرا شدند.
۷۳۸۸*۶۱۰۱
