سكوي حفاري اميركبير نگين درخشان توسعه نفتي و گازي استان مازندران

اين پايگاه خبري نوشت : سكوي نفتي حفاري اميركبير در استان مازندران چون نگيني درخشان در توسعه نفتي و گازي درياي مازندران به شمار مي‌رود.

بازديد هفته گذشته استاندار مازندران موجب شد تا نگاهي بيندازيم به چگونگي ساخت و راه اندازي سكوي نيمه شناور اميركبير در شهرستان بهشهر كه به دست نيروهاي بومي به عنوان يك توانمندي در حوزه نفت و گاز كشور و نيز استان مازندران به شمار مي رود.

سكوي حفاري نيمه شناور اميركبير از سوي شركت ملي نفت ايران در درياي خزر احداث شده است.

زمينه فعاليت اين پروژه كشتي سازي است كه با قرارداد مهندسي، خريد و ساخت طراحي و راه اندازي شده است.

اين پروژه در سال 1380 آغاز به كار و در سال 1389 به پايان رسيده است.

سكوي حفاري نيمه شناور اميركبير به منظور انجام عمليات حفاري اكتشافي نفت و گاز جهت برداشت اولين سهم نفتي ايران در درياي مازندران طراحي شده است. فعاليت هاي مهندسي تفصيلي ، مهندسي كارگاهي، خريد، تامين تجهيزات و ماشين آلات پيشرفته حفاري و ساخت سكو با تكنولوژي خاص توسط شركت صدرا بر اساس طرح پايه GVA-4000 در كارخانه مجتمع درياي خزر انجام شده است.

تجهيزات و ماشين آلات سكوي حفاري نيمه شناور اميركبير از نوع پيشرفته ترين در صنعت حفاري فراساحلي است كه در ساخت سكو استفاده شده است.

اجزاي سكو شامل عرشه، روپانتون و چهار ستون است.

موقعيت مكاني اين پروژه در درياي مازندران است و محصول نهايي حاصل از بهره برداري پروژه نفت خام و گاز است.

سكوي نيمه شناور امير كبير با وزن 14700 تن، سنگين ترين سازه دريايي كشور است، اين سكو قادر به توليد بيش از 11 مگاوات برق بوده و امكان اقامت 120 نفر بر روي آن فراهم شده‌است.

سكوي اميركبير، قادر به حفاري در آب‌هاي تا عمق 1000 متر بوده و همچنين قابليت حفاري از كف دريا تا عمق 6600 متري را دارد، تثبيت موقعيت سكو در محل حفاري توسط 8 لنگر 20 تني و زنجير انجام شده‌است.

همزمان با كشف ذخاير جديد نفت و روشن شدن مشعل نفت در سكوي امير كبير، ايران به يك تكنولوژي جديد نفتي كه در انحصار شركت‌هاي حفاري آمريكايي بود، در اين منطقه هيدروكربوري دست يافت.

مدير مهندسي و ساختمان شركت نفت خزر جزئيات روند طراحي، ساخت و استقرار سكوي نيمه‌شناور حفاري ايران در درياي خزر را تشريح كرد.

نگاهي به مصاحبه محمد كماليان در دو سال گذشته اهميت و جايگاه اين پروژه را نشان مي‌‎گويد: بعد از انجام آزمايشات لرزه‌نگاري در درياي خزر مشخص شد كه بيشتر ساختارهايي كه مي‌تواند داراي هيدروكربوري باشد، در فراتر از اعماق 400 متر قرار گرفته‌اند، بنابراين، نياز به يك شناور حفار قطعيت پيدا كرد.

وي ادامه داد: با تدوين مشخصات فني سكو توسط مجري طرح سكوي حفاري درياي خزر، مناقصه بين‌المللي برگزار شد و در نهايت شركت صنعتي دريايي ايران (صدرا) و شركت سوئدي GVA برنده اين مناقصه شدند.

مدير مهندسي و ساختمان شركت نفت خزر با بيان اينكه «شركت GVA آورنده نقشه‌هاي پايه سكو و داراي تأييديه مؤسسه رده‌بندي DNV بود»، تصريح كرد: تأمين نقشه‌هاي پايه به نقشه‌هاي تفضيلي توسط شركت صدرا انجام شد كه با نظارت صاحب ليسانس و با نظارت ارائه مشاور مجري طرح كه شركت اوج پژوهش صنعت بود؛ انجام گرفت.

اين مسئول با اشاره به اينكه «براي سكوي اميركبير حدود 10 هزار و 700 نقشه اصلي طراحي شد»، افزود: صرف نظر از خود سكو، به شكلي بايد تأمين پشتيباني سكو نيز صورت مي‌گرفت چرا كه اين سكو، سكوي شناور تثبيت با لنگر است و به همين جهت بايد شناورهاي لنگرانداز براي اين كار تهيه مي‌شد.

وي اضافه كرد: مجدداً مشخصات فني مربوط به شناور لنگرانداز تهيه و مناقصه بين‌المللي انجام شد؛ در اين مناقصه هم شركت صدرا با ارائه نقشه‌هاي پايه مورد تأييد مؤسسه رده‌بندي DNV از شركت VIC-SANDVIK نروژ برنده شد، بنابراين، اين سكو حفاري با كمك دو شناور به محل انجام حفاري منتقل شد كه اين دو شناور در زمان لنگراندازي، به سكو در تثبيت جايگاه خود كمك مي‌كنند.

كماليان بيان كرد: اين سكو حدود 14 هزار و 900 تن وزن دارد كه در سطح تأسيسات فراساحلي كشور بي‌نظير است.

مدير مهندسي و ساختمان شركت نفت خزر گفت: به منظور افزايش پتانسيل باربري در سكوي اميركبير عرشه فرود هلي‌كوپتر آن از جنس آلومينيومي طراحي و نصب شده، اين در حالي است كه عرشه فرود هلي‌كوپتر در سكوي شهيدرجايي و ايران خزر فولادي است.

وي با بيان اينكه «سكوي اميركبير مدل GVA4000 M است»، توضيح داد: اين بدان معناست كه به جهت حالت شناوري سكو تنها 4000 تن بار متغير در عرشه سكو مي‌تواند وجود داشته باشد و هر ميزان كه تجهيزات سنگين‌تر شود، از اين 4000 تن كاسته خواهد شد.

كماليان با اشاره به اينكه «سكوي اميركبير ظرفيت اسكان 120 نفر را دارد»، اظهار داشت: از چهار گوشه اين سكوي حفار به طريق سنتي 8 رشته زنجير دريايي و كابل فولادي به بستر دريا و به لنگر متصل شده است، در انتها اين زنجير و كابل فولادي يك لنگر به وزن 20تن آويزان است و طول رشته مهار به 3000 متر مي‌رسد.

به گفته وي، يك متر زنجير 125 كيلوگرم و لنگر 20 تن وزن دارد.

مدير مهندسي و ساختمان شركت نفت خزر ادامه داد: دهانه اين لنگرها تحت نيروي كششي باز مي‌شود تا بتواند در بستر دريا نفوذ بيشتري داشته باشد، بعد از اينكه اين لنگرها انداخته شد، از 4 وينچ كه روي سكو وجود دارد، نيروي كششي به لنگرها اعمال مي‌شود تا اينكه به تنش مورد نظر برسد و سكو در حركت خود محدود و حفاري آغاز شود.

وي افزود: سكوي اميركبير 11.2 مگاوات برق توليد مي‌كند، توليد برق در سكو با برق تواتر 50 سيكل توليد شده است تا بتوان تجهيزات برقي را حتي‌المقدور از داخل تأمين كرد.

به گفته كماليان، قابليت حفاري سكوي نيمه‌شناور اميركبير كه پيش از اين ايران-البرز ناميده مي‌شد، تا 25 هزار فيت معادل 7 هزار و 620 متر است و همچنين سكوي اميركبير توان حفاري در مناطقي از درياي خزر با عمق 1000متر را دارد.

مدير مهندسي و ساختمان شركت نفت خزر خاطرنشان كرد: سكوهاي جك‌آپ توسط پايه با زمين تثبيت مي‌شوند اما در سكوي نيمه‌شناور اميركبير توسط زنجير و فولاد به بستر دريا متصل شده و داراي حركت است و تا زماني كه دريا توفاني نشود، اين حركت‌ها احساس نمي‌شود كه با اين توصيف، به آن سكوي نيمه‌مغروب گفته مي‌شود.

وي در خصوص نحوه چينش تجهيزات سكو اعلام كرد: دو پانتون در قسمت زيرين سكو قرار دارد كه توسط 4 پايه به سازه ديگر كه شامل اتاق كنترل، رستوران، خوابگاه و مسائلي از اين قبيل است، وصل مي‌شود، اين دو پانتون زيرين حالت شناوري را به سكو مي‌دهد.

كماليان ابراز داشت: سكوي اميركبير در شرايط عمليات حفاري 19.5 متر زير سطح دريا قرارگرفته، به طوري كه 7.4 متر طول پانتون هاي زيرين و 11.8 متر طول پايه در آب واقع مي‌شود.

مدير مهندسي و ساختمان شركت نفت خزر اضافه كرد: سكوي نيمه‌شناور اميركبير داراي سه شناور لنگرانداز چندمنظوره ANCHOR HANDLER SUPPLY TUG است، سكوي اميركبير توانايي لنگراندازي تا عمق بيش از 500 متري را ندارد و بايد در عمق بيش از 500 متر، شناور به سكو كمك كند.

وي اشاره كرد: اين شناورها مدل 4610 VIC-SANDVIC نروژ هستند كه موتورهاي هركدام از اين شناورها صرف‌نظر از ديزل‌هاي ديگري كه در درون خود دارند، 16 هزار اسب بخار قدرت دارد كه علاوه بر لنگراندازي، وظيفه حمل سوخت، مواد فله سازنده گل و همچنين تردد پرسنل را برعهده دارند.

كماليان تصريح كرد: براي رعايت اصول ايمني در دريايي كه فقر مطلق به لحاظ امكانات ترددي در درياي خزر وجود دارد، يك شناور به جهت ماهيت آتش‌خواري در مجاورت سكو مستقر است كه به طور مستمر در مجاورت سكو گردش مي‌كند تا اگر اتفاقي رخ داد، بتواند به سكوي حفار كمك كند و همچنين، در صورت نياز نسبت به انتقال نيروي انساني اقدام كند.

مدير مهندسي و ساختمان شركت نفت خزر در خصوص ديگر اقدامات انجام شده اين شركت گفت: شركت نفت خزر اقدام به ساخت اسكله‌اي بعنوان بندر پشتيباني در نكا كرده است كه به عنوان عميق‌ترين بندر به لحاظ عمق در درياي شمال به شمار مي‌رود.

وي با بيان اينكه «سوخت و آب از مخازن موجود در اسكله نكاء توسط شناورها به سكوها منتقل مي‌شود»، افزود: شناورهاي شركت نفت خزر در هيچكدام از بنادر فريدونكنار، اميرآباد و نوشهر به دليل آبخور زياد نمي‌توانند تردد كنند، بنابراين، اسكله نكا با تفكر آبخور 6.5 متر ساخته شده است.

مدير مهندسي و ساختمان شركت نفت خزر اضافه كرد: براي جلوگيري از رسوبگذاري، موج‌شكن نيز در اين بندرگاه احداث شده است.

كماليان عنوان كرد: روش ساخت سكوي اميركبير كاملاً ايراني است؛ چرا كه در دنيا، شناور در حوض خشك ساخته مي‌شود. اين در حالي است كه در ايران امكان ساخت در حوض خشك فراهم نبود.

مدير مهندسي و ساختمان شركت نفت خزر گفت: بستر درياي خزر به لحاظ زمين‌شناسي بسيار پيچيده است و ايران براي اولين بار دست به حفاري در آب‌هاي عميق زده است.

كماليان اظهار داشت: بعد از ساخت سكوي ايران- خزر (سال 75 - 74) يك چاه در شمال خليج گرگان حفر شد اما اين چاه در آب كم‌عمق حفر شد و حفاري در آب‌هاي عميق صورت نگرفت، بنابراين، در عمليات حفاري بسيار بايد مدارا كرد.

مدير مهندسي و ساختمان شركت نفت خزر با اشاره به تكنولوژي استفاده شده در ساخت سكوي اميركبير گفت: اين سكو از نوع نسل چهارمي است كه در جهان نسل پنجم اين سكوها نيز وجود دارد و نيازي به لنگراندازي ندارد و استقرار آنها با استفاده از تثبيت ديناميكي انجام مي‌شود.

وي تصريح كرد: در سكوهاي نسل پنجمي، 8 پروانه در زير سكو قرار دارد كه طول هر كدام از آنها به 3.5 متر مي‌رسد؛ اين پروانه‌ها با ارتباط با يك مرجع (ماهواره) ارتباط برقرار مي‌كنند و با خاموش و روشن شدن در جاي معين تثبيت مي‌شوند.

كماليان با بيان اينكه «براي سكوي اميركبير استفاده از روش تثبيت ديناميكي ميسر نبود»، توضيح داد: چرا كه نيروگاه آن به 3 برابر و هزينه‌ها افزايش مي‌يافت و مسأله مهمي ديگر كه نبايد از آن چشم پوشيد اين است كه تنها نبايد به مسأله خريد تجهيزات توجه كرد، بلكه بايد براي پشتيباني تجهيزات نيز اهميت ويژه‌اي قائل شد.

مدير مهندسي و ساختمان شركت نفت خزر با بيان اينكه «زماني كه چاه به نفت برسد بايد ابزار لازم براي آزمايش طولاني مدت فراهم شود تا بتوان تصميم‌گيري‌هاي اساسي روي ميدان انجام داد»، تأكيد كرد: بايد يك فروند كشتي فراورشي مخزني FPSO (Floting production storage offloud ) ساخته شود تا به جاي اينكه نفت فرآورش شده از چاه سوزانده شود، به اين شناور منتقل شود.

به گفته وي، اين شناور نقش واحدهاي بهره‌برداري جنوب را انجام مي‌دهد و توسط يك تلمبه نفت موجود در شناور به يك تانكر منتقل و سرانجام به خشكي انتقال خواهد يافت، اما بايد به نكته توجه داشت كه تا زماني كه اقتصادي بودن ميدان مشخص نشود؛ بايد سرمايه‌گذاري‌ها به حداقل باشد.

مدير مهندسي و ساختمان شركت نفت خزر بر اين اساس نتيجه‌گيري كرد: ساخت سكوي اميركبير بعنوان پيچيده‌ترين پروژه دريايي صنعت نفت كشور مطرح است كه در برخي از نهادهاي مرتبط بعنوان الگو مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

يادآور مي شود كه هم‌اكنون سكوي حفاري اميركبير 137 مايل هوايي معادل 250 كيلومتر از ساحل خزر فاصله دارد.ك/1

621/608