پیامبر اکرم (ص) در بیست و پنجمین روز از ماه مبارک رمضان اینگونه دعا کردند: اَللّهُمَّ اجْعَلْنِی فِیهِ مُحِبّا لِأَوْلِیائِک وَ مُعَادِیا لِأَعْدَائِک مُسْتَنّا بِسُنَّةِ خَاتَمِ أَنْبِیائِک یا عَاصِمَ قُلُوبِ النَّبِیینَ. خدایا مرا در این ماه دلبسته دوستانت و دشمن دشمنانت قرار ده و آراسته به راه و روش خاتم پیامبرانت گردان، ای نگهدارنده دل های پیامبران.
در روایتی آمده است «هل الدین الا الحب و البغض؛ آیا دین غیر از دوست داشتن و دشمنی کردن است.»
رهبر معظم انقلاب با استناد به همین روایت فرمود: دین عبارت است از محبّت و کینه؛ محبّت به خوبان، محبّت به خوبی‌ها، محبّت به مظلومان، محبّت به انسان‌هایی که مورد جفای شیطان‌ها قرار گرفته‌اند، این یک طرف؛ یک طرف هم بغض و کینه نسبت به شیطان‌ها، نسبت به موجودات پلید، نسبت به پلیدی‌ها، نسبت به کسانی که انسان و انسانیّت و خدا برایشان حرف مفت است؛ کینه و بغض هم جزو دین است. تولّیٰ و تبرّیٰ جزو فروع دین و به قول بعضی از علما جزو اصول دین است
امام صادق (ع) فرمود یکی از محکمترین دستگیره های ایمان این است که در راه خدا دوست بداری و در راه خدا دشمن بداری.
پیامبر اکرم (ص) در اهمیت گزینش دوست خوب می فرماید انسان به دین دوستش است. پس هر یک از شما بنگرد که با چه کسی دوستی می کند به قول سعدی تو اول بگو با کیان زیستی، پس آنگه بگویم که تو کیستی.
گویند هر آن که هر چه را دارد دوست، از بعد وفات هم همان همدم اوست و در اهمیت دوست خوب همین بس که حضرت محمد(ص) فرمود «همنشین خوب بهتر از تنهایی است و تنهایی بهتر از همنشین بد»؛ لقمان حکیم نیز به فرزندش گفت هزار دوست بگیر که هزار دوست هم کم است و یک دشمن مگیر که یک دشمن هم زیاد است.
ویژگی های دوست خوب
در روایات ویژگی هایی برای همنشین و دوست مطرح شده که می توان همنشین خوب را از همنشین بد تشخیص داد. حضرت محمد (ص) فرمود همنشین شایسته همانند عطر فروش است، اگر چیزی به تو ندهد، بوی عطرش به تو خواهد رسید و حضرت علی (ع) فرمود «بهترین همنشین کسی است که دوست خود را در فرمانبرداری از خدا کمک کند.»
آن حضرت که همنشینی با دوست دانا را سبب زنده بودن روح می دانند، فرمود برترین دوست تو کسی است که در کار خیر سبقت بگیرد و تو را هم به سوی خیر بکشاند و تو را یاری کند. در جایی دیگر هم از کسی به عنوان بهترین همنشین یاد کرد که دوست خود را شیفته آخرت و در فرمانبرداری از خدا کمک کند.
امیر مومنان (ع) فرمود دوست اگر در سه مورد از شما حمایت نکرد، دوست نیست. یکی در مشکلات و گرفتاری ها، یکی در غیبت شما و یکی هم پس از مرگ دوست خود. امام صادق (ع) هم سفارش کردند که از دوستی با کسی که برای طمع و ترس یا هوای نفس و خوردن و آشامیدن به شما رومی آورد، بپرهیزید.
رسول خدا (ص) فرمود هر کس که خدا برای او خیر بخواهد، دوست و همنشینی شایسته نصیب وی خواهد کرد.
توجه به قانون محبت
برخی اندیشمندان از قانون محبت به عنوان یک معیار برای دوست داشتن یاد می کنند که در زندگی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. حجت الاسلام سیدعباس موسوی مطلق به ایرنا گفت: قانون محبت این است که هر چه را دوست داشته باشی باید لوازمات و آثار آن را نیز دوست داشته باشی که این موضوع یک قانون فلسفی است. مثلاً مجالس امام حسین (ع) از آثار آن بزرگوار است و روضه خوان و خادم مجالس سیدالشهدا نیز از آثار آن حضرت است.
وی افزود: بنابر این اگر کسی با شما مشکلی دارد ولی می دانید که او با امام حسین (ع) دوست است، نباید به او بی احترامی کنید. بلکه باید او را دوست داشته باشید. چون در زیارت عاشورا می گوییم «انی سلم لمن سالمکم» یعنی من با کسی دوست هستم که او با شما دوست است.
وی اضافه کرد: اگر دوستان سیدالشهدا (ع) و سایر آثار حضرت را دوست نداشته باشید, باید به دوستی خودتان شک کنید. چون آن دوستی شما واقعی نیست بلکه کمبودی دارید و به دنبال آن نیاز هستید و در واقع این مساله ربطی به محبت خالص ندارد.
موسوی مطلق درباره دوست داشتن محبوب سیدالشهدا (ع) گفت: امام حسین (ع) یاران خود را دوست داشت و ما باید بدانیم آنان چه ویژگی های داشتند که امام آنان را دوست داشت و ما آن ویژگی ها را در خود پیاده کنیم. مثلاً امام حسین (ع) در شب عاشورا فرمود «من نماز، تلاوت قرآن و زیاد دعا کردن و استغفار را بسیار دوست دارم».
دوستی برای خدا
برخی کارشناسان معتقدند دوستی اولیای الهی باعث می شود تا انسان رفتاری مانند آنها داشته باشد. حجت الاسلام علی‌رضا شاه فضل قمصری در این زمینه به خبرنگار معارف ایرنا گفت: در اولین فراز از دعای روز بیست و پنجم ماه مبارک رمضان از خدا می خواهیم ما را دوستدار اولیای خود قرار دهد. دوست داشتن انسان های الهی در راستای دوست داشتن خداست و کسانی که اولیای الهی را دوست داشته باشند، تلاش می کنند تا رفتار خود را مانند آنها نمایند.
وی افزود: دوست داشتن انسان های نیک رفتار، اولین گام به سمت خوب شدن است. چرا که انسان معمولا به سمت آنچه که دوست دارد، سوق پیدا می کند. پیدا کردن انسان های نیک رفتار و نزدیک شدن به آنها نیازمند جست و جو است، به گونه ای که توصیه برخی از بزرگان اخلاق این است که اگر سال ها تلاش کنید تا یک دوست خوب پیدا کنید و از او الگو بگیرید، کار ارزشمندی انجام داده اید.
این حافظ قرآن از ائمه معصومین (ع) به عنوان بهترین افراد برای دوستی یاد کرد و گفت: توفیق دوست داشتن اهل بیت و پیروی از آنان یکی از بزرگترین توفیقات الهی است که در دعاهای فراوانی مطرح شده است و ما به سمت دوستی آنان سوق داده شده ایم.
نظر شما