به گزارش خبرنگار موسیقی ایرنا، آلبوم‌های موسیقی «قطعاتی از فرامرز پایور»، «تکنوازی تنبور نورعلی الهی»، «درس‌هایی از داریوش صفوت»، «موسیقی عرب‌های خوزستان»، «موسیقی لرستان، تنبور لکی»، «ردیف میرزاعبدالله برای عود»، «آواز اصفهان»، «سپهر» و «پنجگاه»، «آخرین تُنال»، «دور» و «نوای نو ۲» به تازگی به همت موسسه فرهنگی هنری ماهور منتشر شده است که در این گزارش معرفی می‌شوند.
«قطعاتی از فرامرز پایور»
آلبوم «قطعاتی از فرامرز پایور» هم‌نوازی و گروه‌نوازی شامل ۱۱ قطعه؛ چهارمضراب شور، چهارمضراب مخالف سه‌گاه، پرند و چهارمضراب دشتی، لزگی، چهارمضراب نوا، چهارمضراب چهارگاه، پیش‌درآمد اصفهان، ضربی حجاز، چهارمضراب دشتی، چهارمضراب دشتی و پیش‌درآمد اصفهان است.
درباره این اثر، به قلم رامتین نظری‌جو نویسنده، پژوهشگر، نوازنده و مدرس سنتور آمده است: «آلبوم پیش رو دومین مجموعه‌ای است که به صورت رسمی از مجموعه‌ریل‌های شخصی استاد فقید فرامرز پایور، موجود در آرشیو مؤسسه فرهنگی هنری ماهور، منتشر می‌شود. در این مجموعه، برخلاف آلبوم پیشین که صرفاً شامل تک‌نوازی‌های استاد پایور بود، قطعاتی هم به صورت هم‌نوازی و هم گروه‌نوازی موجود است که همه آنها در مجموعه حاضر برای نخستین بار منتشر می‌شوند.»
فرامرز پایور (زاده ۲۱ بهمن ۱۳۱۱- درگذشته ۱۸ آذر ۱۳۸۸ در تهران) موسیقیدان، ردیف‌دان، آهنگساز، مدرس و نوازنده سنتور و محقق موسیقی ایرانی بود. وی چهره ماندگار و یکی از تأثیرگذارترین‌های چهره‌های موسیقی ایرانی است.
سال گذشته آلبوم «فاخته» با نوازندگی سنتور فرامرز پایور منتشر شده بود.
«تکنوازی تنبور نورعلی الهی»
یازدهمین آلبوم موسیقی «تکنوازی تنبور نورعلی الهی» شامل پژواک و تکریم در قالب دو لوح فشرده منتشر شده که نخستین لوح فشرده شامل سوییت سحری، سوییت ساروخانی، سوییت شاه‌حسینی، چپی/ چوپی، سوییت شیخ امیری، زیر دستان و سوییت فرنگی است.
همچنین دومین لوح فشرده شامل تکریم: سوییت جلوشاهی، یا شاه تو با من باشی، تار، سوییت قطار، بالادستان، طرز، شکسته، بابا سرهنگی و بابا ناووسی، دو بالا و کریم خانی و سوییت گل و خار است.
نورعلی الهی (استاد الهی) (۱۹ شهریور ۱۲۷۴–۲۷ مهر ۱۳۵۳) عارف، فیلسوف، قاضی و موسیقیدان بود. او غالب زندگانی خود را صرف تحقیق در مسائل متافیزیک مانند کاربردهای عملی بعد عرفانی و اخلاقی دین در اجتماع و مطالعه در الهیات و فلسفه کرد.
درباره «تکنوازی تنبور نورعلی الهی»، به قلم ژان دورینگ موسیقیدان و خاورشناس فرانسوی می‌خوانیم: «تنبور، به رغم سادگی، ساز کاملی است که همراهی کوبه‌ای‌ها چیزی به آن اضافه نمی‌کند، چراکه ضربه‌های دست راست روی ساز ریتم را با وضوح بی‌نقصی مشخص می‌کند و اجرای انواع دگره‌های دلخواه را ممکن می‌سازد. از همین روست که تنبور کُردی، و به خصوص تنبور استاد، به ندرت با دف همراه می‌شود و در آن موارد نادر هم همراهی دف برای پشتیبانی از صدای خواننده یا به رقص درآوردن جمع است. تنبور خود سازی کامل است، و در عین حال، مکملی بی‌نقص برای آواز...در بعضی فرهنگ‌ها، از این ساز در اجرای موسیقی عبادی و مقدس هم بهره می‌گیرند.»
«درس‌هایی از داریوش صفوت»
آلبوم «درس‌هایی از داریوش صفوت (برای سه‌تار)» براساس ردیف‌های زنده یاد استاد ابوالحسن صبا با نوازندگی سه تار زنده یاد داریوش صفوت شامل سه لوح فشرده و ۱۵۳ قطعه است.
درباره این اثر، به قلم امین‌پاشا صمدیان نوازنده سه‌تار آمده است: «مجموعه حاضر شامل ضبط‌های خصوصی‌ای است که دکتر داریوش صفوت ـ طی چند سال ـ سر کلاسش اجرا کرده است. شیوه آموزش جلسات خصوصی معمولاً بدین گونه بود که او بر اساس برنامه تدریس هر جلسه، در کنار پرداختن به جزئیات و ظرایف هر قطعه، بخشی از جلسه را نیز به ضبط قطعات اختصاص می‌داد. اجرای این قطعات معمولاً از روی نت و با تمپوی آهسته و گاهی همراه با توضیحات شفاهی بود. بخش عمده‌ای از جلسات تدریس، به ردیف ابوالحسن صبا اختصاص یافته بود (ردیف سه‌تار، سنتور و ویولن). به جز ردیف سه‌تار صبا، دکتر صفوت، ردیف سنتور و برخی قطعات ردیف ویلن را برای اجرا روی سه‌تار تنظیم و تدریس می‌کرد. پس از حدود بیست سال، برخی شاگردان مجموعه ضبط‌های خود را در اختیار خانواده او قرار دادند تا به عنوان یادگار ثبت و ضبط شود.»
داریوش صفوت (۷ آذر ۱۳۰۷ – ۲۷ فروردین ۱۳۹۲) موسیقیدان، نوازنده سنتور و سه‌تار و از شاگردان حبیب سماعی، ابوالحسن صبا و محمد ایرانی مجرد و از جمله بنیانگذاران مرکز حفظ و اشاعه موسیقی ایران در سال ۱۳۴۷ بود.
«موسیقی عرب‌های خوزستان»
آلبوم «موسیقی عرب‌های خوزستان» موسیقی‌های شهری و روستایی، موسیقی صحرانشینان و گونه‌های دیگر از مجموعه موسیقی نواحی ایران با پژوهش محمود مشهودی شامل ۲۰ قطعه؛ موسیقی حضری (شهری): مقام حُویزاوی، موسیقی حضری (شهری): مقام سیکاه، موسیقی حضری (شهری): مقام لامی، موسیقی شعبی ـ ریفی (مردمی ـ روستایی): تقاسیم (بداهه نوازی) طبلا (داربوکا) و کاسوره، موسیقی شعبی ـ ریفی (مردمی ـ روستایی): مقام بِهیرزاوی (بِیرزاوی)، موسیقی شعبی ـ ریفی (مردمی ـ روستایی): مقام حکیمی، موسیقی بَدَوی (صحرانشینان): طُور عَماشی، موسیقی بَدَوی (صحرانشینان): طُور صُبی است.
همچنین موسیقی بَدَوی (صحرانشینان): طُور عَلوانیه، موسیقی بَدَوی (صحرانشینان): رقص چوبیه، موسیقی بَدَوی (صحرانشینان): رقص هَچَع، موسیقی زنان عرب: اِگرایه (روضه خوانی)، موسیقی زنان عرب: مَقتَل، موسیقی زنان عرب: دِلِلول (لالایی)، موسیقی زنان عرب: دِلِلول (لالایی)، موسیقی زنان عرب: کارآوا، موسیقی زنان عرب: لِطمیه (سینه زنی)، موسیقی زنان عرب: مولودی خوانی، موسیقی زنان عرب: نَعی و موسیقی زنان عرب: ترانه زنان عرب از دیگر قطعه‌های این آلبوم است.
درباره این اثر، به قلم محمود مشهودی نوازنده و مدرس سنتور آمده است: «در ایران، بیشترین تراکم جمعیتی قوم عرب واقع در جنوب غربی کشور، و مناطق مرکزی، غربی و جنوبی استان خوزستان است. قوم عرب ساکن استان خوزستان را می‌توان، بر اساس نوع زیست، معیشت و فرهنگ، به پنج دسته عرب حَضْری (شهری)، رِیفی (روستایی)، بَدَوی (صحرانشین)، مِعدان (هورنشین) و جِبیلات (عرب بختیاری) تقسیم کرد.
به جز سه نوع موسیقی «حَضْری» (شهری)، موسیقی «شَعبی ـ رِیفی» (مردمی-روستایی) و موسیقی مردمپسند، گونه های دیگری نیز در میان عرب‌های خوزستان رایج است. نقش موسیقی در مراسم شادمانی، رقص، حرکات حماسی، عزاداری، مذهبی و لالایی بسیار مهم و تعیین کننده است اما در فعالیت‌هایی مانند کارهای گروهی و انفرادی، مراسم آئینی، بازی های کودکانه، مراسم طنز و داستان خوانی، می توان گفت، موسیقی در درجه دوم اهمیت قرار می گیرد؛ به صورتی که گاهی نیز این دسته از مراسم بدون حضور موسیقی برگزار می شوند.
نکته بسیار مهمی که باید در فرهنگ و موسیقی اعراب خوزستان به آن توجه شود مستقلبودن بیشتر مراسم و فعالیت های فرهنگی- اجتماعی زنان و مردان از یکدیگر است. از این رو، کارگان(رپرتوآر) های موسیقی آنان کاملاً متفاوت با یکدیگر اجرا می‌شود.»
«موسیقی لرستان، تنبور لکی»
آلبوم «موسیقی لرستان، تنبور لکی» از مجموعه موسیقی نواحی ایران با پژوهش، گردآوری و متن پوریا فرجی، تارا اله‌وردی و تنبورنوازی امام‌قلی امامی شامل ۱۷ قطعه؛ شارَرا، نَقاره، گُلَ‌خاک، چَپی، قطار، هَل‌پَرکه، سحری، یاری، رارا، طرز، فرنگی رضاقلی، فرنگی بهمن میرزایی علی اللهی، فرنگی خان میرزایی، مالَ‌ژیری، خریوی، بَرزه کویی و پاوه موری است.
درباره این اثر، به قلم تارا اله‌وردی و پوریا فرجی آمده است: «فایل‌های صوتی که در این مجموعه گردآوری شده‌اند از مصاحبه حمید ایزدپناه با امام‌قلی امامی استخراج شده است که به گفته خود امام‌قلی در زمان مصاحبه ۸۵ سال داشته است. این مصاحبه شامل معرفی امام‌قلی، اجرای پانزده آهنگ و توضیح درباره آنها از زبان ایشان است. امام‌قلی در این مصاحبه با تنبور دو سیمی که خودش ساخته است اجرا می‌کند و به زبان محلی آن را «تمیره» می‌خواند.»
«ردیف میرزاعبدالله برای عود»
آلبوم «ردیف میرزاعبدالله برای عود» براساس کتاب استاد داریوش طلایی با نوازندگی عود پژمان تدین شامل پنج لوح فشرده با ۲۴۴ قطعه است.
درباره این اثر به قلم تدین آمده است: «ردیفی که می‌شنوید براساس کتاب تحلیل ردیف میرزا عبدالله، نگارش استاد داریوش طلایی و با عود اجرا شده است. در اجرای این ردیف، آگاهانه، سلایق و برداشت‌های شخصی را کنار گذاشته‌ام و نیز تا حد ممکن آن را با زمان‌بندی کندتری اجرا کرده‌ام. هدفم از این کار اجرای نمونه‌ای آموزشی برای ساز عود، مخصوصاً برای نوازندگان و محققین غیرایرانی در خارج از کشور بوده است اما از آنجایی که هنوز ردیفی از میرزا عبدالله با این ساز در ایران منتشر نشده، تصمیم به انتشارش گرفتم. در اجرای این ردیف از یک عود کلاسیک عربی استفاده کرده‌ام تا صدای آن برای غیرایرانیان نیز آشنا باشد.»
«آواز اصفهان»
آلبوم «آواز اصفهان» اثری از گروه «برافشان» با سرپرستی و تدوین هامان خلیلی و خوانندگی غلامرضا رضایی شامل ۱۰ قطعه؛ پیش‌درآمد، از علی اکبر شهنازی، ساز و آواز: درآمد اصفهان، چهارمضراب، از ابوالحسن صبا، ساز و آواز: بیات راجه، تصنیف قدیمی: «همه عمر بر ندارم»، ساز و آواز: اوج، شور، ابوعطا و بازگشت به اصفهان، ساز و آواز: اصفهان، تصنیف قدیمی: «چین زلف مشکین را»، تصنیف قدیمی: «تا تاب و توانم هست» و رنگ، برداشتی از روایت علی‌اصغر بهاری است.
مهدی ولی‌زاده (نی)، فریما موفقی و چکاد فشارکی (کمانچه)، مرجان راغب (سنتور)، نیره فخری (عود)، وحید ربیع‌پور(دف و دایره)، سهیل اله‌دادیان (تمبک)، فرزاد موسوی (بم‌تار)، مهدی دریاباری و هامان خلیلی (تار) از نوازندگان این اثر هستند.
درباره این اثر می‌خوانیم: «آلبوم موسیقی «آواز اصفهان» اثری است که با استفاده از قطعات، تصانیف و مؤلفه‌های اجرایی موسیقی اواخر دوره قاجار و پهلوی تدوین شده است. در این اثر خواننده و تک‌نوازها کوشش کردند که با الهام از تکنیک‌های اجرایی و چگونگی عبارت‌بندی و ملُدی‌پردازی یا به بیان دیگر با الهام از شیوه نوازندگی/خوانندگی برخی از موسیقیدانان اواخر قاجار تا پایان پهلوی و ترکیب آن با تفسیر و بیان موسیقایی شخصی‌شان بخش‌های تکنوازی، جواب آواز و خوانندگی این اثر را طراحی کنند.»
«سپهر» و «پنجگاه»
آلبوم‌های «سپهر» و «پنجگاه» اثری از گروه «نقش» با آهنگسازی امیر شریفی و خوانندگی مجتبی عسگری است، پیشرو در راست قاجاری، تکنوازی سه‌تار در راست قاجاری، ترجیع راست، تلوین شور، تکنوازی نی در همایون، ترجیع راست، تلوین همایون، تکنوازی سنتور در شور و تصنیف بت میخانه از قطعات آلبوم «سپهر» و پیشرو ضرب‌الفتح در راست قدیم، تکنوازی تار در راست قدیم، ترجیع راست، تلوین نوا، تکنوازی کمانچه در نوا، ترجیع راست، تلوین مخالف سه‌گاه، تکنوازی قانون در مخالف سه‌گاه و تصنیف سماع یار از قطعات آلبوم «پنجگاه» است.
امیر شریفی (تار، سه تار، رباب)، هوشمند عبادی (نی)، محمد عشقی (سنتور)، المیرا مردانه (کمانچه، کمانچه آلتو)، مرجان مهربان (قانون) و سهیل اله‌دادیان (تمبک) از نوازندگان این آلبوم‌ها هستند.
درباره این آثار، به قلم امیر شریفی می‌خوانیم: «آلبوم های پنجگاه و سپهر هر کدام تجمیعی از سه دستگاه موسیقی کلاسیک ایران است که سیاق پیوند این سه دستگاه در هر آلبوم مستقیماً متأثر از روش پیوند مد در ردیف های خاندان فراهانی است. هر کدام از این آلبوم ها به واسطه تجمیع محتوای مدال سه دستگاه شناخته شده موسیقی دستگاهی، شکلی ائتلافی و گسترش یافته از ساختار دستگاه را به نمایش می گذارد. برای نامیدن چنین شکل وسعت یافته ای از دستگاه در موسیقی دستگاهی، اصطلاح «کلان دستگاه» پیشنهاد می شود. از این رو پنجگاه و سپهر هر کدام یک کلان دستگاه موسیقی کلاسیک ایرانی است.»
«آخرین تُنال»
آلبوم «آخرین تُنال» با آهنگسازی نیما گوران اوریمی و اجرای آنسامبل ژوله شامل پنج قطعه؛ موومان اول، پرلودیو، موومان دوم، اوستیناتو اینتروتو، موومان سوم، مینوئتو، موومان چهارم، شاکون و موومان پنجم، کُدا و فوگاتو است.
علی عابدین (سنتور)، مسعود آزین (تار)، سهیل کاکاوند (تارباس)، یاسمین شاه‌حسینی (عود)، علیرضا دریایی (کمانچه) و کیمیا نیک‌پور فرخ (قیچک) از نوازندگان این اثر هستند.
درباره این اثر، به قلم گوران اوریمی می‌خوانیم: «این سوئیت در پنج موومان براساس روایات ذهنی من از موسیقی ایران ساخته شده است. اینکه چه مقدار از فحوی موسیقی‌مان امانتداری شده موضوع این اثر نیست بلکه همانطور که اشاره کردم برداشت‌های ذهنی من در سال‌های متمادی در حیطه فراگیری و آموزش این موسیقی باعث خلق آن شده است.»
«دور»
آلبوم موسیقی «دور» کنسرت دهلی با تار و آواز سیاوش ایمانی و نوازندگی تمبک پدرام خاورزمینی شامل ۶ قطعه؛ سه‌گاه، سَرآواز، زابل، ضربی، شکسته مویه، مخالف، چهارمضراب، یتیم‌سه‌گاه، همایون، ضربی‌خوانی، حصار، زنگ شتر، جُغتایی، سه‌گاه و رِنگ (شعرها به ترتیب ادیب نیشابوری و قاآنی شیرازی) است.
درباره این اثر به قلم ایمانی می‌خوانیم: «آنچه در این آلبوم می‌شنوید بخش دوم کنسرت دهلی است که به لطف پدرام ممکن شد. تقدیم این کار به او ادای دِینی به هنر این نوازنده چیره‌دست است.»
«نوای نو ۲»
دومین آلبوم «نوای نو» آثاری از آهنگسازان کودک و نوجوان با نوازندگی پیانو پندار عظیمی در قطعات آوازی، نوازندگی پیانو امیرمهیار تفرشی‌پور در قطعات سازی و خوانندگی هامون هاشمی شامل ۱۸ قطعه؛ دیلمان (آهنگساز: باران زند پارسا)، شاه گلی (آهنگساز: امیرعلی کوره پز)، مسجد نصیر الملک (آهنگساز: علیار افسری)، دماوند (آهنگساز: پارسا خسروشاهی)، پرسپولیس (آهنگساز: سایدا توحیدیان)، روستای کندوان (آهنگساز: راستین بارانی) است.
همچنین عید نوروز (آهنگساز: علیار افسری)، آرزوها (آهنگساز: باران زند پارسا)، خانواده (آهنگساز: راستین بارانی)، کوه سهند (آهنگساز: امیرعلی کوره پز)، پاییز (آهنگساز: سایدا توحیدیان)، خانواده (آهنگساز: پارسا خسروشاهی)، عید (آهنگساز: باران زند پارسا)، سبزه هفت سین (آهنگساز: علیار افسری)، عید (آهنگساز: باران زند پارسا)، بهار (آهنگساز: پارسا خسروشاهی)، نوروز (آهنگساز: راستین بارانی) و عید نوروز (آهنگساز: سایدا توحیدیان) از دیگر قطعه‌های این آلبوم است.
در توضیح این آلبوم آمده است: «نوای نو، مجموعه‌ای از آثار آوازی براساس جشن نوروز و آثار سازی الهام‌گرفته از بناهای تاریخی و طبیعت ایران است که توسط آهنگسازان نوجوان و براساس تفکر، احساس و تخیل ایشان خلق شده است. این ملودی‌ها و ریتم‌ها نشانگر قدرت آفرینندگی و تجسم خلاق و با درک و شناختی که در گذر زمان و در طول دوره‌های آموزشی این آهنگسازان جوان پدید آمده، شکل گرفته‌اند.»
نخستین آلبوم «نوای نو» با آثاری از آهنگسازان کودک و نوجوان سال گذشته منتشر شد.
نظر شما