به گزارش ایرنا، اگر چه هوای سرد چهار درجه زیر صفر در آغازین روزهای فروردین ۱۴۰۲ برای برخی از مسافران مناطق گرمسیری باور نکردنی است، اما وجود بافت سنتی عشایری در بخشی از مناطق استان باعث شده است که مسافران این نوروز را به خاطره‌ها بسپارند.
سیاه‌چادر به عنوان بخشی از زندگی کوچ و عشایر از گذشته تاکنون در اسکان موقت عشایر نقش مهمی داشته است و به عنوان سرپناهی خوب و کارآمد عمل کرده است، هر چند با ورود کالاهای صنعتی و مشابه با قیمت و حجم کمتر، در حال حاضر دستخوش بی‌مهری شده است اما این سیاه‌چادرها در نوروز مورد استقبال برخی از مسافران است.
سیاه‌چادر در بین عشایر بختیاری به "بهون" شهرت دارد و در نزد عشایر از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است،با توجه به چالش‌های پیش روی بهون و بهون بافی و جایگزین شدن چادرهای مسافرتی و برزنتی که از قیمت و حجم کمتری برخوردار است.
مواد اولیه مورد نیاز برای بافت سیاه‌چادر یا بهون، موی بز است که با توجه به ویژگی باز و بسته شدن منافذ آن در گرما و سرما انتخاب شده است و مورد استفاده قرا می‌گیرد.در نخستین مرحله، موی کمر بز چیده و در آب قرار داده می‌شود و توسط بافندگان عشایری با دوک‌های سنتی (پره‌هایی به نام پیزی) به صورت رشته و نخ درآورده می‌شوند، پس از آن بافندگان به چله‌کشی روی زمین اقدام می‌کنند و سپس تار که از جنس موی بز است تنیده می‌شود.
به طور معمول ۶۰ تار به عنوان ریشه در عرض‌دار قرار می‌گیرد، ابعاد دار با سلیقه و کاربرد آن برای عشایر مرتبط است، به طور معمول عرض آن ۳۵ سانتی‌متر(برای بختیاری‌ها) و تا ۸۰ سانتی‌متر(برای ترک قشقایی‌ها) است و طول آن از هشت متر تا ۱۲ متر است.
پس از دارکشی و تنیده شدن تار، پود که از جنس موی بز است به صورت یکی درمیان همچون گلیم‌بافی از میان تارها عبور داده می‌شود و با چوبی به نام دفتین(شانه) بر روی آن کوبیده و در نهایت لَت بافته می‌شود.
در پایان برای تهیه سیاه چادر، لت‌های بافته شده با استفاده از موی بز به یکدیگر متصل و مونتاژ می‌شوند.
عشایر بختیاری برای بافت سیاه‌چادرهای بزرگ از ۲۰ لت استفاده می‌کنند و تعداد لت‌های قابل استفاده در سیاه چادر به بزرگی آن و نظر عشایر وابسته است و به طور معمول از ۱۶ تا ۲۵ لت استفاده می‌شود.
تنها ماده مورد نیاز بهون‌بافی موی بز است و به ابزار به‌خصوصی برای بافت آن نیاز نیست. این ابزار به سهولت در دسترس است و در هر زمان و مکانی که قصد بافتن آن را داشته باشند، می‌توانند آن‌ها را تهیه کنند.
به طور کلی ابزار مورد نیاز بهون‌بافی عبارت است از میخ یا چوب(بلوط) به عنوان پایه‌ها ، ۲ عدد چوب به عرض ۵۰ سانتی‌متر برای سر و ته دار، ۲ عدد میخ که به فاصله دلخواه برای بافت لت به کار می‌رود، چوب کوجی و پشت کوجی و شانه(دفتین).
الیاف موی بز به گونه‌ای است که منافذ آن باز و بسته می‌شود و اجازه ورود رطوبت، باران و برف را به داخل بهون نمی‌دهد،این منافذ در فصل گرم باز می‌شود و تهویه هوا به صورت طبیعی انجام می‌شود و در سرما بسته و محیط داخل بهون گرم و خشک نگه داشته می‌شود.
سیاه‌چادر، در صورتی که از آن مراقبت شود، می‌تواند بیش از ۱۰۰ سال عمر کند و در صورت استفاده مستمر و بدون مراقبت و محافظت از آن، تا ۱۰ سال قابل استفاده است.
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی چهارمحال و بختیاری گفت:مناطق عشایر نشین نقش مهمی در توسعه گردشگری این استان دارند.
علیرضا جیلان یادآور شد: از ۱۵ اسفندماه سال گذشته تاکنون ۲۶ هزار و ۹۶۱ مسافر در مراکز گردشگری این استان اقامت داشتند که این تعداد اقامت در مراکز اقامتی دارای مجوز زیرمجموعه اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی و ستادهای اسکان چهارمحال و بختیاری بوده است.
به گزارش ایرنا، جمعیت عشایری چهارمحال و بختیاری ۲۵ هزار و ۱۱۰ خانوار با بیش از ۱۲۴ هزار و ۱۷۳ نفر است.
عشایر چهارمحال و بختیاری با بیش از یک میلیون و ۷۰۰ هزار راس دام سبک دارند و سالانه افزون‌بر یک‌هزار تُن پشم، ۲۲ هزار تن گوشت قرمز و ۳۵ هزار تُن شیر در مناطق عشایری تولید می‌شود.
عشایر این استان در فصل پاییز به خوزستان و در فصل بهار از خوزستان به چهارمحال و بختیاری کوچ می‌کنند.
نظر شما