چوگان، ورزش اصیل ایرانی كه همچنان مهجور است

به گزارش خبرنگار ایرنا، 16 آذرماه سال 96 بود كه چوگان‌ «بازی سوار بر اسب همراه با روایتگری و موسیقی» و «هنر ساختن و نواختن كمانچه» در دوازدهمین نشست كمیته بین دُول یونسكو (سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد) برای پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس به نام ایران ثبت جهانی شد. این اتفاق میمون كه با پیگیری های سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و همكای فدراسیون چوگان رخ داد، سبب شد تا بار دیگر هنر ایرانی از جنبه ورزشی و آیینی به جهانیان شناسانده شود. البته یونسكو مقرر كرده بود كه باید فدراسیون چوگان درباره روند رو به رشد این رشته در كشور به این نهاد گزارش دهد.
این در حالی است كه پس از عزل «گلنار وكیل گیلانی» رئیس اسبق این فدراسیون «حجت الله دهخدایی» در دی ماه 96 بدون رقیب سكان ریاست فدراسیون را بر عهده گرفت. ولی قانون منع بازنشسته ها سبب شد تا دوران ریاست او هم دیری نپاید و دهخدایی مهر 97 از سمت خود استعفاء دهد تا «یاشار بی غم» سرپرست این نهاد شود. البته در سال 97 وضعیت ریاست بیشتر فدراسیون های ورزشی تعیین تكلیف شده است ولی همچنان فدراسیون چوگان با سرپرست اداره می شود.
در مدت 15 ماهی كه از ثبت جهانی این رشته در یونسكو گذشته است، رقابت های مقطعی در رده مردان و زنان در زمین های چوگان تهران، البرز و اصفهان برگزار شد. اما موقتی بودن این مسابقات و استقبال بسیار اندك مردم از رقابت ها نشان از تداوم مهجور بودن چوگان درایران دارد.
«فتح الله حداد» رئیس كمیته فرهنگی فدراسیون چوگان در گفت و گو با خبرنگار ورزشی ایرنا گفت: یونسكو از جنبه فرهنگی نه ورزشی، چوگان را به نام ایران ثبت كرد. زیرا جنبه های فرهنگی این رشته مانند موسیقی رزمی، روایتگری، پرورش اسب، شعر و صنایع دستی در این رشته نمود داشته است. از طرفی لازم است این رشته در بین اقوامی كه همیشه به این رشته می پرداختند، رشد كند. زیرا پیش از این هر فردی كه اسب داشته چوگان هم بازی می كرده است.
وی اظهار داشت: برای توسعه عمومی چوگان، نیازمند عوامل زیادی از جمله زمین ورزش و اسب چوگان باز كه حداقل 2 سال زمان پرورش آن به طول می انجامد و از سوی دیگر تجهیزات اسب و آموزش قوانین بین المللی نیز از دیگر موارد مورد نیاز این رشته است. خوشبختانه پس از استان های تهران، اصفهان و قزوین، استان های دیگری از جمله كرمان، خراسان و گیلان ورزش چوگان را پیگیری می كنند و در صورتی كه جنبه های فرهنگی آن شناخته شود قطعا توسعه بیشتر آن هم محقق می شود.
رئیس كمیته فرهنگی فدراسیون چوگان درباره اینكه چقدر این رشته در كشور شناخته شده است، گفت: یكی از عناصر شناخت در هر موضوعی رسانه های دیداری، شنیداری و فضای مجازی هستند. متاسفانه در سال های گذشته به دلیل معرفی نكردن درست این رشته، مردم به خوبی با چوگان آشنا نشدند و جاذبه های اقتصادی دیگر رشته های ورزشی سبب شده از بخش فرهنگی چوگان غافل شویم.
حداد ادامه داد: چوگان ورزشی است كه موضوعات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و حتی دیپلماسی صلح در آن می تواند مورد توجه قرار گیرد و كشورهای زیادی هستند كه از این رشته به بهترین شكلی برای اهداف گفته شد بهره می برند و لازم است برای معرفی چوگان جنبه های مختلف آن از طریق فدراسیون و رسانه ها پیگیری شود.
وی تصریح كرد: در چوگان پرورش و نگهداری اسب، ساخت تجهیزات، تربیت داور و مربی و دیگر وابستگی ها می تواند شغل های زیادی ایجاد كند و از آنجا كه مردم و اقوام ایران اسب را می شناسند به خوبی می توانند با این رشته ورزشی ارتباط برقرار كنند.
رییس كمیته فرهنگی فدراسیون چوگان ادامه داد: چوگان كه رشته اصیل ایرانی است در اشعار و داستان های شعرا و شاهنامه به خوبی دیده می شود و زمانی كه این رشته ورزشی درست معرفی شود می توان زیر ساخت های آن را هم فراهم كرد.
وی با اشاره به اینكه حتی فیلم برداری از این رشته به درستی انجام نمی شود، اظهار داشت: هنوز تصاویری كه معرفی درستی از چوگان داشته باشد، به نمایش گذشته نمی شود از طرفی می توان با نمایشگاه های عكس و انتشار مقاله های پژوهشی به رشد این رشته اصیل ایرانی كمك كرد.
چوگان از نام چوبی كه در آن استفاده می شود برگرفته شده است. این بازی در ابتدا عنوانی نظامی و جنگی داشت و سواركاران ایرانی در آن استعداد اسب های جنگی خود را به نمایش می گذاشتند.
امروزه بیش از 77 كشور مسابقات و برنامه های ویژهٔ چوگان برگزار می كنند و از سوی كمیته بین المللی المپیك به عنوان یكی از ورزش های جهانی شناخته شده است اما این ورزش در زادگاه خود یعنی ایران چندان مورد اقبال عمومی نیست.
در این ورزش مفرح سواركار همراه با اسب خود باید بوسیله چوبی كه در دست دارد، گوی یا همان توپ مخصوص بازی را وارد دروازه حریف كند. یك بازی چوگان به 6 دوره زمانی (چوكه) كه هر كدام 7 دقیقه است، تقسیم می‌شود. البته این استاندارد مربوط به كشور انگلستان است، ولی در آرژانتین و آمریكا این مدت زمانی به هشت قسمت تقسیم شده و بین هر چوكه استراحتی معادل 3 دقیقه و بین دو نیمه 5 دقیقه در نظر گرفته می‌شود.
ورزشی**9029**1067**9118**