فیلمنامه نویسی كشور در وضعیت درام - علی حبیبی*

فیلمنامه نویسی امروزه از مهمترین مسائل سینمای ایران است و صرفنظر از تولید، دریافت مجوز و اكران فیلم، نبود تعریفی روشن و مشخص از مفهوم فیلمنامه از مشكلات این بخش است.
در تولید یك اثر موفق سینمایی و تلویزیونی، فیلمنامه نقش مهمی ایفا می كند و فیلمسازان برای اینكه نیم نگاهی به گیشه داشته باشند باید از فیلمنامه قوی در ساخت اثر خود بهره گیرند.
با این نگاه هر اثر سینمایی و نمایشی اصیل و فاخر، نیازمند یك فیلمنامه خوب و به روز است در حالیكه اكنون خیلی از فیلمسازان و كارگردانان از كمبود چنین فیلمنامه هایی سخن می گویند.
اصولا فیلم و اثری مورد پسند تماشاگر است كه فیلمنامه اش از لحاظ ساختاری و روایی بر پایه استانداردهای سینمایی نگاشته شود موضوعی كه امروزه كمتر در فیلمنامه نویسی به آن توجه می شود.
فیلمنامه نویسی در كشور با مسایل زیادی از جمله موارد زیر روبرو است:
- اغلب فیلمنامه ها جذاب نیست از این رو وقتی این فیلمنامه ها به یك اثر سینمایی و نمایشی و یا تلویزیونی تبدیل می شود مخاطب را راضی و خشنود نمی كند و همین عامل شكست یك فیلم در گیشه و یا نمایش تلویزیونی و خانگی می شود.
- اكنون موضوع اغلب فیلمنامه ها، تكراری و دور از ذهن است، روایت هایی كه شاید بارها توسط فیلمسازان و كارگردانان در سینما و یا تلویزیون به تصویر در آمده باشد و حالا با تغییر بازیگران و دكورها، با نام دیگر به خورد مخاطب داده می شود.
- به نظر می رسد هنوز در حوزه نمایشی كشور فیلمنامه نویس های حرفه ای پرورش نیافته اند و بطور طبیعی معدود فیلمنامه نویس هایی كه وجود دارند نمی توانند همه نیازهای فیلمنامه نویسی كشور را پاسخ دهند.
- ایراد دیگری كه وجود دارد این است كه هر چند ممكن است فیلمسازان و فیلمنامه نویسان صاحب سبك و اندیشه ای داشته باشیم اما پس از ساخت یك فیلم، در پروسه دریافت مجوز و نمایش، فیلم با جرح و تعدیل زیادی مواجه می گردند كه همین موضوع بر محتوای فیلمنامه اصلی خدشه وارد كرده كه در نهایت به كاهش انگیزه فیلمنامه نویسان منجر می شود.
- سینمای ایران بیشتر متكی بر سوپراستارها و بازیگران مطرح است و تهیه كنندگان در تولید فیلم بیش از هر چیز به جذب بازیگران مورد پسند تماشاگران اقدام می كنند. این درحالیست كه در اولویت های بعدی فیلمنامه نویس و فیلمنامه قرار می گیرد كه این عامل به نابسامانی این حرفه بیشتر دامن زده است.
- در تولید اثر سینمایی در ایران به قصه فیلم و فیلمنامه كمتر توجه می شود و تهیه كنندگان با بهره گیری از بازیگران چهره سعی می كنند فروش گیشه را حفظ كنند.
چنانچه كارگردانان و تهیه كنندگان در تولید یك اثر در كنار استفاده از بازیگران مناسب، نیم نگاهی هم به قصه فیلم و فیلمنامه داشته باشند به موفقیت بیشتر فیلم خود و سینمای كشور كمك كرده اند.
- وضعیت نامناسب دستمزد فیلمنامه نویسان مشكل دیگر این حرفه است. دستمزد یك بازیگر متوسط سینما فاصله زیادی با فیلمنامه نویسان دارد به همین دلیل رغبت افراد برای ورود به این حرفه كمتر دیده می شود و در این شرایط فیلمنامه، كم تعداد بوده و همین آثار نیز ضعیف و شتابزده نگاشته می شود.
- فیلمنامه های كنونی كمتر به مسایل جامعه می پردازد كه این سوژه ها مخاطب را به سینما جذب نمی كند و از همین رو گیشه ها همواره با استقبال اندك روبرو است.
- تولید فیلمنامه های فاخر نیازمند رفع دغدغه های فیلمنامه نویسان است تا آنان برای تولید فیلمنامه به اندازه كافی تحقیق و مطالعه كنند زیرا به نظر می رسد اكنون بسیاری از این فیلمنامه ها از تحقیق كافی برخوردار نبوده كه این عامل منجر به سطحی و بی محتوایی شدن این فیلمنامه ها شده است.
- ممیزی نیز از دیگر مشكلات فیلمنامه نویسی است كه این عامل باعث می شود كه یك وضعیت خودسانسوری در میان فیلمنامه نویسان حاكم شود كه در نتیجه به غنی نشدن اثر خواهد افزود.
- همچنین اقتباس و كپی آثار و اعتقاد نداشتن به كار گروهی در موضوع فیلمنامه نویسی رواج دارد در حالیكه فیلمسازان خارجی در فیلمنامه نویسی از كار گروهی پیروی می كنند كه همین موضوع باعث خلق شاهكارهای بزرگ سینمایی در این كشورها شده است.
با اینحال فیلمنامه نویس به عنوان یكی از زنجیره های اصلی تولید فیلم در ایران جدی گرفته نمی شود، از این رو برای رفع دغدغه های فیلمنامه نویسان، نهادینه شدن شغل فیلمنامه‌نویسی، افزایش دستمزد، بیمه، ایجاد صندوق قرص الحسنه فیلمنامه نویسان و رسیدگی به معیشت آنان از جمله ضرورت های این حرفه است.
-------------------------------------------------------------------------------
** دبیر ایرنا