در این راستا كشور مالزی به عنوان مبتكر طراحی و اعطای نشان حلال جایگاه خود را در بازار غذای حلال جهان تثبیت كرده است اما دولتمردان كشورهایی نظیر تركیه، امارات و حتی چین نیز در اعطای برند حلال ورود پیدا كرده و خود را در این زمینه ذی حق می دانند.
سهم یك درصدی جمهوری اسلامی ایران از تجارت چهار هزار میلیارد دلاری غذای حلال در دنیا، به رغم انطباق 98 درصدی غذاهای تولید شده كشور با استانداردهای حلال، گویای این حقیقت است كه ایران غایب بزرگ این تجارت در بازار سودآور جهانی است.
دستیابی به 10 درصد بازار صنایع غذایی حلال، سود 50 تا 70 میلیارد دلاری را عاید كشور می كند و ایران با دستیابی به این سهم می تواند اقتصاد كشور را از نفت بی نیاز كند.
در شرایط اقتصادی كنونی و با ابتكار هوشمندانه گروهی از پژوهشگران مؤسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی، نوید جبران فرصت سوزی های صورت گرفته با طراحی نشان طیب داده شده است.
دكتر حسین زمانی عضو هیات علمی مؤسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی، اولین پژوهشگری است كه ایده طراحی نشان طیب را به صورت یك پروژه پژوهشی رسمی از آموزه های قرآن كریم استخراج و پیگیری كرده است.
وی در گام بعدی با همكاری آستان قدس رضوی روند تجاری سازی و اشاعه این نشان را با تأسیس یك مؤسسه مستقل پیگیری می كند.
به این ترتیب ایران اسلامی اولین كشوری است كه در حوزه تدوین استانداردهای طیب وارد شده و افق جدیدی را پیش روی كیفیت این محصولات و خدمات گشوده است.
* غذای طیب كلید طلایی
حسین زمانی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: غذای طیب ریشه در فرهنگ اسلامی دارد و افراد بسیار در این زمینه پژوهش كرده اند اما پیش از این به صورت نظام مند و هدفمند به این بحث پرداخته نشده بود.
وی اظهار داشت: موضوعی كه اكنون در موسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی پیگیری می شود ایجاد یك نشان جهانی با كیفیت مطلوبتر از حلال است كه بر اساس آموزه های اسلام طراحی شده است.
وی با بیان اینكه ویژگی های غذای طیب از تنوع و تعدد بسیار برخوردار است گفت: لذیذ و دلچسپ بودن غذا و سلامت آن به این معنا كه هم مواد اولیه و هم فرآیندها به نحوی تنظیم شده باشد كه به توسعه سلامت در وجود انسان كمك كند، از جمله این ویژگی هاست.
زمانی افزود: حلال بودن غذا از دیگر ویژگی هاست به این معنی كه مواد اولیه و فرایندها منطبق بر چارچوب های شرعی و اسلامی باشند.
وی با بیان اینكه اصالت به معنای طبیعی و بومی بودن و عاری از تقلب بودن نیز دیگر ویژگی غذای طیب است، اظهار داشت: بركت یا اثرگذاری غذا به این معنی كه غذای طیب بیشترین اثر تغذیه ای را باید داشته باشد نیز در لیست ویژگی های غذای طیب فرار دارد كه البته در این دیدگاه حتی آثار درمانی محصولات غذایی هم مورد توجه قرار می گیرد.
وی گفت: شرط اصلی برای تجمیع كیفیت های ذكر شده رعایت استانداردهای تولید، فرآوری و حتی مصرف است.
زمانی افزود: می توان با نشان طیب و ورود محصولات غذایی با این ویژگی ها به بازار غذای حلال موفقیت كسب كرد و سهم واقعی ایران از این بازار را محقق نمود.
* حركت آغاز شد
وی با بیان اینكه در حال حاضر چند طرح تحقیقاتی به صورت موازی در این مؤسسه در حال اجراست، اظهار داشت: طراحی مدل ارزیابی كیفیت نان، زعفران، گوشت، عسل و خرما بر اساس شاخص های طیب از جمله این طرح هاست.
زمانی گفت: علاوه بر تدوین شاخص ها و مدل های ارزیابی كیفیت غذای طیب، با پیاده سازی آنها به صورت آزمایشی، فرآیند تجاری سازی نشان طیب در هر حوزه با همكاری آستان قدس رضوی و بخش خصوصی پیگیری می شود.
* تفاوت غذای طیب با غذای حلال
عضو هیات علمی مؤسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی با بیان اینكه غذای طیب پنج شاخص اصلی دارد كه یكی از آنها حلال بودن است افزود:حلال بودن غذا به معنای رعایت دستورالعمل های شرعی است كه این حداقل معیارهای دین برای كیفیت محصولات می باشد.
وی اظهار داشت: معیارهای حداكثری در قالب نشان طیب در حال تعریف است كه یك نشان با كیفیت مطلوبتر و عمیق تر از حلال است.
زمانی گفت: یكی دیگر از شاخص های غذای طیب، سالم بودن است كه اغلب اصولی كه در غذای ارگانیك وجود دارد در غذای طیب نیز قابل مشاهده است.
وی ادامه داد: به همین دلیل در نشان طیب علاوه بر سلامت جسمی مصرف كننده به سلامت روانی او نیز توجه ویژه ای صورت می گیرد.
* جبران فرصت سوزی در بازار حلال
رئیس موسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی نیز در این زمینه گفت: از آمار اندك صادرات غذای حلال ایران نسبت به سایر كشورها پیداست كه به رغم توان بسیار كشور در زمینه تولید و صادرات این محصولات موفق نبوده ایم.
دكتر قدیر رجب زاده افزود: در نشان حلال دو نكته وجود دارد، یكی اینكه طراح و تولید كننده این استاندارد یا نشان ما نبوده ایم و این ایده را مالزی مطرح و مدیریت كرده است و نكته بعدی این است كه ما به دلیل اینكه تصور می كردیم غذایی كه مصرف می كنند حلال است، برای برندسازی آن هم اقدامی نكردیم و به این ترتیب از بازار حلال غافل شدیم و در این زمینه جزو كشورهای صدرنشین نیستیم.
وی اظهار داشت: اما در نشان طیب علاوه بر تولید دانش آن در داخل كشور، در این زمینه به تولید آزمایشی آن نیز پرداخته می شود، بنابراین فرصت داریم كه نشانی با كیفیت بالاتر از حلال را ایجاد و محصولات غذایی آن را تولید و در بازارهای داخلی و خارجی عرضه كنیم لذا فرصت سوزی انجام شده در بازار غذای حلال جبران می شود.
* چشم انداز غذای طیب
دكتر رجب زاده گفت: غذای طیب محصولات غذایی با كیفیتی هستند كه ضمن رعایت این استانداردها اصلاح فرهنگ مصرف را نیز مد نظر دارد.
وی افزود: بر این اساس باید اسراف و ضایعات غذایی از چرخه تولید تا مصرف حذف شود و مصرف كننده ملزم خواهد شد اسراف را به صفر برساند.
رئیس موسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی اظهار داشت: در حال حاضر غذاهای كنونی از كیفیت مناسب از نظر عناصر مغذی برخوردار نیستند و گاهی باعث بروز بیماری های غیر واگیر نیز می شوند.
وی گفت: اگر بتوان با تعریف و اشاعه این نشان در بخش خصوصی به الگوسازی از یك كیفیت برتر كمك كرد، می توان با همكاری آستان قدس رضوی از طریق ایجاد مؤسسه كیفیت رضوی به شكل گیری فرایند سالم سازی غذا در جامعه و اشاعه این نشان و فرهنگ سازی های لازم در این زمینه پرداخت.
رجب زاده افزود: تحقیقات اولیه غذای طیب در مؤسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی انجام شده و فعالیت های مربوط به تجاری سازی و توسعه نشان طیب در موسسه ای مستقل و وابسته به آستان قدس رضوی با عنوان موسسه كیفیت رضوی در حال انجام است.
وی اظهار داشت: ایده ایجاد مؤسسه كیفیت رضوی را تیم تحقیقاتی طراحی نشان طیب مطرح كرد كه با استقبال شایسته آستان قدس رضوی مواجه شد.
* نان طیب برگ زرین دیگر
وی با اشاره به پروژه تحقیقاتی طراحی زنجیره تولید تا مصرف نان طیب، گفت: تحقیقات اولیه این پروژه انجام شده و در حال حاضر حدود 15 مجتمع نان به صورت آزمایشی توسط آستان قدس رضوی انتخاب شده تا استاندارد های لازم را طی 6 ماه آینده فراهم و رعایت كنند.
رجب زاده افزود: در این زمینه شورای تخصصی نان طیب راه اندازی شده كه دو نفر از اعضای آن پزشك متخصص و یك نفر فوق تخصص گوارش هستند.
وی اظهار داشت: توسط یكی از همین اعضا به 50 بیمار صعب العلاج با پرونده پزشكی مشخص توصیه شد نان با ویژگی های طیب تهیه و مصرف نمایند كه هر 50 نفر بهبود یافتند بنابراین اگر نان درست فرآوری و مصرف شود علاوه بر اینكه یك غذای مغذی است خاصیت دارویی و درمانی نیز دارد.
وی با بیان اینكه یكی از شاخص های نشان طیب اصالت است، گفت: اگر بخواهیم این شاخص را در تولید نان رعایت كنیم در مرحله آردسازی باید تمام اجزای یك دانه گندم با هم مصرف شوند زیرا خواص آنها مكمل هم هستند.
رجب زاده افزود: در حال حاضر در زنجیره تولید آرد و نان كشور حداقل 15 درصد از اجزای گندم شامل سبوس و جوانه جدا می شود و به مصرف دام می رسد در حالی كه جوانه گندم حاوی مواد مؤثره گندم شامل ویتامینها ، املاح، چربیها و پروتئینهاست كه با خارج كردن آنها از چرخه تولید آرد و نان سالانه در كشور یك و نیم میلیون تن از این مواد مغذی برای خوراك دام مصرف می شود كه علاوه بر اسراف موجب بی كیفیت شدن نان تولید شده می گردد.
این محقق و پژوهشگر صنایع غذایی ادامه داد: تحقیقات پزشكی نشان داده است از 20 تا 30 سال پیش كه در كشور سبوس گندم از چرخه تولید آرد حذف شده شاهد بروز بیماری های غیر واگیر نو ظهور در جامعه هستیم بنابراین اگر جوانه و سبوس گندم از چرخه تولید نان حذف نشوند در هزینه های درمان صرفه جویی قابل توجهی صورت می گیرد.
* نان طیب وارد بازار می شود
عضو هیات علمی مؤسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی با اشاره به فعالیت های انجام شده در مؤسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی در زمینه غذای طیب گفت: از سال 94 مطالعات مقدماتی طراحی برند طیب در این مؤسسه آغاز شد و سپس با همكاری بخش خصوص پروژه پژوهشی طراحی زنجیره تولید تا مصرف نان طیب، كه ذیل آن 6 پروژه تحقیقاتی تعریف شده، آغاز شد كه در حال حاضر 6 تیم تحقیقاتی مستقل به موازات هم در حال تحقیق در ابعاد مختلف نان طیب هستند.
دكتر زمانی افزود: نتایج این پروژه ها به راه اندازی موسسه كیفیت رضوی در اردیبهشت ماه 97 منجر شد كه با مأموریت طراحی و اعطای نشان طیب تاسیس گردید.
وی اظهار داشت: تاكنون در مؤسسه كیفیت رضوی 15 موضوع پروژه پژوهشی برای تدوین استانداردهای نشان طیب و برنامه ریزی برای اجرای آنها تعریف شده كه با محوریت مؤسسه پژوهشی علوم و صنایع غذایی و همكاری دانشگاه های مختلف محقق خواهد شد.
وی ادامه داد: در موسسه كیفیت رضوی تاكنون با چندین مجتمع تولید نان قرارداد تنظیم شده تا شرایط لازم برای برقراری استانداردهای طیب را فراهم آورند و با اقداماتی كه در حال انجام است پیش بینی می شود تا 6 ماه آینده شاهد عرضه نان طیب در مشهد و سپس برخی از استان های دیگر باشیم.
* گردشگری حلال امتیاز منحصربفرد ایران
عضو كمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی نیز گفت: گردشگری حلال وجه امتیازی برای صنعت گردشگری در ایران است كه باید با معرفی هرچه بیشتر و بهتر این امتیاز به جهانیان نسبت به توسعه صنعت گردشگری اقدام شود.
حجت الاسلام نصرالله پژمانفر افزود: گردشگری حلال در مشهد نمادی است كه حضور سالانه میلیونها گردشگر خارجی گویای این حقیقت می باشد.
وی گردشگری حلال را جاذبه ای برای گردشگران جهان و ایران را مهد گردشگری حلال توصیف و بیان كرد: گردشگری از جمله صنایع مهم در دنیای امروز است كه آثار و نتایج متفاوت برای هر كشور بهره برنده از این فرصت فراهم می كند.
نماینده مردم مشهد در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: نتایج مثبت اقتصادی صنعت گردشگری در كشور مقصد به گونه ای است كه این صنعت برای اغلب كشورهای جهان مهم و مورد توجه بوده و آثار فرهنگی آن نیز از جنبه ها و آثار مهم این صنعت است.
وی گفت: در صورت مدیریت خوب و مطلوب صنعت گردشگری در كشور مقصد گردشگران با فرهنگ، آداب و رسوم و توانمندیهای آن خطه آشنا می شوند و به تبع این آشنایی فرهنگ كشور مقصد توسعه و به كشورهای مختلف انتقال پیدا می كند.
حجت الاسلام پژمانفر افزود: همچنین بسیاری از مسائل سیاسی و بحرانهای جهانی با حضور گردشگران در كشورها حل و رفع می شود.
وی به ظرفیتهای فراوان گردشگری در ایران اشاره و بیان كرد: گرچه در اوایل پیروزی انقلاب اسلامی مقداری احتیاط در حوزه گردشگری و ورود گردشگران خارجی به داخل كشور اعمال می شد اما امروزه با توجه به سیاست های ابلاغی رهبر معظم انقلاب و در شرایطی كه دوران تثبیت انقلاب تمام شده و ایران به كشور مقتدر در دفاع از مواضع خود تبدیل شده است فرصت گردشگری و بهره برداری از آن در كشورمان رو به افزایش است.
عضو كمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی ادامه داد: با توجه به شرایط اقتصادی و ضرورت عبور از اقتصاد وابسته به نفت باید صنعت گردشگری بیش از گذشته در ایران فعال شود.
وی گفت: زمینه حضور گردشگران خارجی در حوزه گردشگری زیارت، گردشگری فرهنگی و گردشگری سلامت در ایران و مشهد به وفور وجود دارد.
وی به اهمیت و جایگاه گردشگری حلال نیز اشاره كرد و افزود: كشورهای اسلامی خود را مقید و متعهد به فرهنگ اسلامی می دانند و به همین دلیل كشورهای مسلمان از بسیاری مراكز گردشگری كه مفاسدی در كنار جاذبه های گردشگری وجود دارد، منزه هستند.
وی اظهار داشت: بسیاری از مردم جهان انگیزه بسیار برای سفر به كشوری مانند ایران دارند زیرا به خوبی می دانند ضوابط و قواعد حوزه گردشگری سالم و حلال در جنبه ها و بخشهای مختلف در كشور ما فراهم و عملی است.
عضو كمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی ادامه داد: غذا، محیط پاك و اماكنی كه از سلامت اخلاقی و آرامش لازم برخوردارند از ظرفیتهایی است كه باید بیش از پیش به گردشگران جهان معرفی شود.
وی گفت: بر این اساس گردشگری حلال در ایران وجه امتیاز ما نسبت به كشورهای دیگر است و نقطه قوتی می باشد كه به خصوص در كلانشهر مشهد باید بیشتر به آن توجه شود.
7496 / 6053
مشهد- ایرنا- غذای حلال در جهان امروز بازار فراوان و جاذبه بسیار دارد و افرادی كه به دنبال سلامت غذا هستند مشتری غذای حلال به عنوان سالم ترین غذا می باشند و به همین سبب گردشگری حلال به عنوان برند ویژه و نوین در عرصه جهانی مورد توجه همه كشورها قرار دارد.