نگاهی به برج تاریخی رادکان در شهرستان کردکوی

نگاهی به برج تاریخی رادکان در شهرستان کردکوی # کردکوی، خبرگزاری جمهوری اسلامی 12/10/85 داخلی.فرهنگی.گردشگری. برج تاریخی "رادکان" در جنوب شهرستان کردکوی در غرب گلستان از آثار تاریخی و دیدنی است که با بیش از یک هزار سال قدمت نیاز به توجه و حفاظت بیشتری دارد. برج یا میل رادکان با حدود 32 متر ارتفاع و 15 متر قطر از دو قسمت گنبدی و بدنه تشکیل شده که گنبد آن به صورت مخروطی بلند و کشیده و به صورت دو پوسته ای است که بر بدنه استوانه ای قرار دارد. این بنای تاریخی و بلند با توجه به اینکه درمسیر جاده ابریشم قرار دارد در گذشته به عنوان راهنمای بازرگانان و مسافران مورد استفاده قرار می گرفت. از نظر موقعیت جغرافیایی این برج در یک منطقه کوهستانی، جنگلی و بر فراز تپه طبیعی صخره ای در نزدیکی روستایی به همین نام احداث شده است. در این زمینه گفته شده است که با توجه به آثار باقیمانده، بنای دیگری در ضلع شمالی گنبد رادکان وجود داشت. برای بنای برج رادکان تاکنون پژوهشگران کاربردهایی همچون قصر، مقبره، گنبد و برج بیان کرده اند، اما تا زمان خواندن تمام کتیبه های این بنا برای قطعیت این موضوع، باید منتظر بود. تاکنون براساس متنهای قرائت شده برخی از این کتیبه ها، گفته شده است که بنای رادکان متعلق به یکی از اسپهبدان آل باوند طبرستان به نام ابوجعفرمحمدابن وندریان بوده است. در زمینه این گونه برج ها یک باستان شناس گفت: شمال شرق خاستگاه برج آرامگاهی در ایران بشمار می رود. "پروین افضل زاده" در گفت وگو با خبرنگار ایرنا افزود: آرامگاهها بخش قابل توجهی از بقایای معماری قدیم را به خود اختصاص داده اند. به گفته وی، این بناها با نقشه دایره، چهارضلعی، هشت ضلعی و با شیوه های گوناگون احداث شده اند و با نامهای بقعه، پیر، امامزاده، مزار، گنبد و برج در جای جای کشورمان مورد احترام است. این باستان شناس اظهار داشت: در میان زیرمجموعه های آرامگاهی، "برج آرامگاهها" از جایگاه ویژه ای برخوردار است. وی در این زمینه از میل گنبد قابوس (397 هجری ) و برج رادکان در استان گلستان به عنوان قدیمی ترین نمونه برج های آرامگاهی در ایران نام برد. افضل زاده همچنین معماری را یکی از شاخه های مهم هنر و تمدن بیان کرد و افزود: از روزگار پیش از تاریخ تاکنون این هنر مورد توجه گروههای مختلف انسانی قرارگرفته و سعی زیادی برای تکامل و گسترش آن انجام گرفته است. در زمینه نحوه ساخت برج رادکان باید گفت که مصالح بنا از آجر و نوعی گچ است که در نمای خارجی آن نیز در بین سرآجرها تزئینات گچی تورفته با انگشت دست وجود دارد. همچنین در فواصل معین بدنه خارجی آن حفره هایی دیده می شود که گویا در هنگام احداث بنا به منظور داربست تعبیه شده است. ورودی هلالی شکل بنا در ضلع جنوبی است که در بالای سردر آن یک قاب مستطیل شکل با کتیبه ای به خط کوفی و تزئینات گچی و آجری وجود دارد که قسمتی از آن از بین رفته است. نمای داخلی بنای برج رادکان کردکوی نیز به صورت مدور و با گچاندود شده است. زیباترین قسمت نمای خارجی بنا در بخش فوقانی آن است که دو ردیف تزئینات آجری با گچبری گلهای مشابه گل لاله به همراه کتیبه کوفی و پهلوی دورادور قسمت زیرین گنبد را گرفته است. براساس نظرکارشناسان میراث فرهنگی وجود کتیبه های پهلوی نشان دهنده حضور و تداوم زبان و خط پهلوی تا اواسط سده های اولیه اسلامی در این منطقه است. برج یا میل رادکان که در فاصله 42 کیلومتری کردکوی قرار دارد در منطقه به نام قلعه "گبری" نیز نامیده شده است، این بنا به شماره 145 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. براساس نظر کارشناسان میراث فرهنگی شروع کار بنای برج رادکان در ربیع الثانی 407 هجری قمری زمان فرمانروایی اسپهبد ابوجعفر و اتمام آن در 411 هجری قمری، بدست معمار احمدبن عمر بوده است. براساس اسناد تاریخی اسپهبد ابوجعفرمحمدابن وندر از شاهزادگان سلسله باوندی طبرستان (باوندیان ازنوادگان کاووس، پسرقباد، شاه ساسانی بوده اند) بوده که در دوران تسلط سلسله آل زیار در قسمت جلگه ای و در نواحی کوهستانی طبرستان حکومت می کردند. کردکوی با حدود 80هزار نفر جمعیت در 27 کیلومتری غرب گرگان مرکز استان گلستان واقع شده است. این شهرستان با مساحتی در حدود 815 کیلومتر مربع از شمال به بندرترکمن، از غرب به بندرگز، از شرق به گرگان و از جنوب به استان سمنان محدود است. جاده "شاه عباسی"، شهر باستانی "تمیشه"، امامزاده "روشن آباد، ابراهیم و چهارکوه"، دهکده های "درازنو و جهان نما" وپارک جنگلی "امام رضا(ع)" ازجمله مناطق دیدنی این شهرستان است. 601/579/690