چرا از سفر مادر ملکه انگلیس به تهران جلوگیری شد
#
لندن ، خبرگزاری جمهوری اسلامی 08/10/84
خارجی.سیاسی.انگلیس.
در سال 1975 نخست وزیر بریتانیا به علت نگرانی از "ایمنی پرواز" مانع
سفر مادر ملکه الیزابت به ایران با هواپیمای "کنکورد" شد.
بر اساس اسنادی که روز پنجشنبه پس از سی سال در آرشیو ملی بریتانیا از
طبقه بندی محرمانه خارج شدند، "هارولد ویلسون" نخست وزیر و رهبر وقت حزب
کارگر در آوریل 1975 تنها چند روز پیش از آغاز سفر مادر ملکه کشورش به
تهران، این سفر را به دلیل نگرانیهایی که درباره موتور هواپیماهای جدید
مافوق صوت کنکورد وجود داشت، لغو کرد.
ویلسون در شرایطی با این سفر مخالفت کرد که به وی اطمینان داده شده بود
خلبان با تجربه هواپیما مانع بروز هرگونه خطری خواهد شد.
نخست وزیر بریتانیا در پاسخ گفته بود که اگر کوچکترین حادثه ای برای
الیزابت همسر "جورج ششم" پادشاه سابق و مادر "الیزابت دوم" ملکه کنونی
بریتانیا روی دهد، دولت کارگری امکان هیچ گونه دفاعی از خود نخواهد داشت.
برپایه این اسناد، منشاء مخالفت ویلسون با این سفر از آن جا بود که
هواپیماهای جدید کنکورد در آن هنگام هنوز دارای گواهی تست ایمنی از مراجع
مستقل هوانوردی نبودند در نتیجه دولت بریتانیا نیز حاضر به پذیرش تعهد
کارشناسان داخلی شرکت کنکورد برای ایمنی پرواز آن نشد.
مخالفت با این سفر در شرایطی صورت گرفت که وزارت خارجه بریتانیا از
ماهها قبل با مکاتبه و هماهنگی با مقامات ایرانی روی این سفر به عنوان
عاملی برای گسترش هر چه بیشتر روابط اقتصادی و سیاسی و مناسبات نفتی با
ایران حساب باز کرده بود.
"پیشنهاد سفر ملکه مادر با کنکورد به تهران در اوج تقاضای محمد رضا
پهلوی برای خرید دو دستگاه از این هواپیماها از انگلیس صورت گرفته بود".
"این تقاضای خرید بعدا با دخالت رقبای آمریکایی سازندگان کنکورد عقیم
ماند".
در این میان "سر آنتونی پارسونز" سفیر وقت بریتانیا در تهران که از
ماهها قبل رابط و هماهنک کننده سفر ملکه مادر بود، در گزارشی به لندن
ماجرای لغو سفر ملکه مادر با کنکورد به تهران را امری "خجالت آور" برای
لندن توصیف کرد.
پارسونز در گزارش خود تاکید کرد، با توجه به تغییرات مکرر برنامه سفر
اگر این برنامه مجددا به هم بخورد، شاه ممکن است چنین گمان کند که ما
(دولت بریتانیا) تعمدی در این مساله داریم.
اسناد آزاد شده حاکی است، قصد لندن از سفر ملکه مادر با کنکورد به
ایران این بود که از این مساله به عنوان ابزاری تبلیغاتی در آستانه خرید
دو فروند از این نوع هواپیماها توسط ایران بهره برداری کند.
سفر ملکه مادر به تهران چند ماه بعد به صورت غیررسمی و بدون سر و صدا
و البته سوار بر یک هواپیمای مسافربری انجام شد.
مدرک مربوط به این سفر بخشی از میلیونها برک اسناد تاریخی موجود در
آرشیو ملی بریتانیا واقع در منطقه "کیو گادنز" در جنوب غربی لندن است
که همه ساله در ابتدای سال جدید میلادی پس از 30 سال از طبقه بندی محرمانه
خارج می شوند.
اروپام /2223/345/ 1651 /