آشنایی با جمهوری عربی مصر(2)
#
شرم الشیخ، خبرگزاری جمهوری اسلامی 02/09/83
* وضعیت اقتصادی
فقدان پیشرفت اساسی در اصلاح اقتصادی از اواسط دهه 90 میلادی موجب
محدودیت سرمایه گذاری مستقیم خارجی در مصر شده است و این امر موجب راکد
ماندن رشد درآمد سالانه در حد 2 تا 3 درصد در بین سال های 2001 تا
سال 2003 گردیده است.
مقامات مصری در اواخر 2003 و اوایل سال 2004 طرح خصوصی سازی جدیدی را
به همراه اقداماتی در جهت اصلاح نظام گمرکی آغاز کرده اند. اما حکومت در
این حوزه با احتیاط گام برداشته است، علت این امر جلوگیری از بازخورد
تورم احتمالی ناشی از خصوصی سازی در میان مردم است.
همچنین فشارهای مالی ناشی از ارزش زیاد پوند منجر به این امر شده تا
دولت از ژانویه 2003 نرخ ارز را شناور اعلام کند، این امر تورم زیادی را
در پی داشته است.
افزایش یارانه کالاهای اساسی توسط دولت در پاسخ به کاهش نارضایتی عمومی
در سال 2003،موجب افزایش کسری بودجه در این سال شد. این امر در پی حادثه
11 سپتامبر و همچنین حمله آمریکا به عراق در سال 2003 و در نتجیه رکود
صنعت توریسم در این کشور و کاهش درآمد کانال سوئز تشدید شده است.
اما با این حال، توسعه بازار صادرات گاز طبیعی در این کشور، آینده روشنی
را برای مصر نوید می دهد.
مهمترین شاخص های اقتصادی مصر عبارتند از:
ـ تولید ناخالص داخلی: حدود 82 میلیارد دلار در سال 2002
ـ درآمد سرانه برای هر نفر: 140/1 دلار آمریکا
ـ سهم هر بخش در تولید ناخالص داخلی: 29 درصد بخش کشاورزی، 22
درصد بخش صنعت و 49 درصد بخش خدمات
ـ مجموع بدهی های خارجی: 28 میلیارد دلار که برابر با 34 درصد
تولید ناخالص داخلی است
ـ متوسط رشد سالانه: 6/1 درصد
ـ نرخ سالانه تورم: 3/3 درصد
ـ جمعیت زیر خط فقر: 23 درصد
ـ نیروی کار: 20 میلیون نفر
ـ نرخ بیکاری: 9/9 درصد
ـ تولید روزانه نفت: 816900 بشکه در روز
ـ مصرف روزانه نفت: 562000 بشکه در روز
ـ میزان ذخیره اثبات شده نفت: 308/3 میلیارد بشکه
ـ میزان تولید گاز طبیعی: 2/21 میلیارد فوت مکعب در روز
ـ مصرف گاز طبیعی: 2/21 میلیارد فوت مکعب در روز
ـ مهم ترین شریکان در حوزه صادرات: ایالات متحده آمریکا 5/18 درصد،
ایتالیا 8/13 درصد، انگلستان 5/8 درصد، فرانسه 4 درصد.
ـ مهم ترین شریکان در حوزه واردات: ایالات متحده آمریکا 1/16 درصد،
آلمان 5/7 درصد، ایتالیا 4/6 درصد، فرانسه 2/6 درصد و چین 8/4 درصد.
- میزان بودجه کل کشور:
در سال 2003 درآمدهای کشور به 14 میلیارد دلار رسید، در حالی که
مجموع هزینه ها 1/18 میلیارد دلار بود.
ـ مهم ترین مراکز اقتصادی
الف ـ شرکت صنایع الکتریکی بنها که در شهر بنها، مرکز استان
قلیوبیه، واقع شده است و گیرنده های تلویزیونی، رادیو و رایانه های شخصی
از جمله مهم ترین تولیدات این شرکت است.
ب ـ شرکت صنایع فلزی حلوان واقع در جنوب قاهره که تولیدات آن
عبارتند از: اجاق گاز، آبگرمکن خورشیدی، یخچال فریزر و دستگاه های تهویه
هوا.
ج ـ شرکت صنایع غیرآهنی حلوان که در جنوب قاهره قرار دارد و ورقه های
آلومینومی، برنجی، مسی و سیم و کابل های برقی را تولید می کند.
د ـ کارخانه کشتی سازی راس التین واقع در بندر اسکندریه
ن ـ پالایشگاه نفت مستورد واقع در حومه قاهره با ظرفیت پالایش 141000
بشکه نفت در روز
و ـ پالایشگاه نفت مکس (MEX) واقع در شمال مصر
ه ـ پالایشگاه شرکت نفت ناصر واقع در ایالات سوئز در شرق مصر
ی ـ پالایشگاه نفت اسیوط واقع در شهر اسیوط.
* نظام اقتصادی
پس از روی کار آمدن جمال عبدالناصر، مصر اقتصاد مبتنی بر سوسیالیسم را
پذیرفت. ملی کردن برخی صنایع به ویژه صنایع سنگین، موجب گردید عمده
بخش های صنعتی و تولیدی در دست دولت قرار گیرد، اما پس از جنک 1967 و به
ویژه پس از زمان انورسادات، در سیاست های اقتصادی دولت تغییراتی داده شد و
گرایش به سوی لیبرالیسم و اقتصاد بازار آشکار گردید. این موضوع دردوران
ریاست جمهوری حسنی مبارک تقویت گردیده است. تاکنون برنامه های پنج ساله
متعددی از سوی دولت های حاکم مصر اراده شده است ولی به جز اولین برنامه
پنج ساله که بین سال های 1960 تا 1965 اجرا شد اغلب برنامه های این کشور
با توجه به شرایط سیاسی و همچنین مشکلات اقتصادی در عمل موفقیت چندانی به
همراه نداشته است. در این باره یکی از مشکلات اساسی اقتصاد مصر میزان
بسیار بالای سوبسیدی است که دولت برای اقلام اساسی مصرفی می پردازد.
شایان ذکر است که از اواسط سال 1999 به علت افزایش نسبی بهای نفت
و رونق گرفتن دوباره صنعت توریسم، اقتصاد مصر تا اندازه ای وضعیت بهتری
پیدا کرده است و پیش بینی می شود در صورت ادامه رونق صنعت توریسم و کشف
منابع جدید نفت و گاز درآمد سرانه مصر افزایش یابد.
* منابع درآمدی کشور
عمده ترین منبع درآمدی مصر صنعت کشاورزی، عواید حاصل از صادرات نفت
و گاز، عواید حاصل از حق عبور کشتی ها از کانال سوئز، صنعت توریسم و
کمک های کشورهای خارجی است.
ـ انرژی
اصلی ترین منابع انرژی در مصر، نفت و گاز هستند. میزان تولید نفت
این کشور در سال 1995، 920 هزار بشکه در روز بود که این میزان در
سال های بعد رو به کاستی گذاشت، طوری که طی 10 ماه نخست سال 1997 ، این
کشور 877 هزار بشکه در روز تولید می کرد. روی هم چهار منطقه نفت خیز در
مصر وجود دارد که عبارتند از: خلیج سوئز با تولید 80 درصد نفت مصر،
صحرای غربی با تولید 9 درصد نفت مصر، صحرای شرقی با تولید 6 درصد و
صحرای سینا با تولید 5 درصد نفت مصر. درحال حاضر کل ذخایرنفتی مصر 8/3
میلیارد بشکه است.
در مورد منبع گازی نیز باید خاطرنشان ساخت این منبع انرژی به
احتمال زیاد در آینده همان نقشی را در اقتصاد مصر ایفا خواهد کرد که هم
اکنون نفت داراست. در سال 1998 کل منابع گازی به ثبت رسیده در مصر
برابر با 6/27 تریلیون فوت مکعب بود که نسبت به سال 1998 حدود 35
درصد و نسبت به سال 1993 دو برابر افزایش نشان می دهد. در حال حاضر بیش
از نصف گاز تولیدی مصر از دو حوزه ابومادی و بدرالدین به دست می آید و
در آینده نزدیک دو حوزه عبید و خلده در صحرای غربی تبدیل به مهم ترین
مراکز تولید گاز مصر خواهند شد.
مصر در سال 1981 با آمریکا موافقت نامه ای را به امضا رساند که منجر
به ساخت دو نیروگاه برق اتمی در این کشور شد. این کشور همچنین دارای
پنج منبع ذخیر آب است که عبارتند از: رود نیل، آب های زیرزمینی دره و
دلتای نیل، آبی که از طریق زهکشی زمین های کشاورزی مجددا به گردش در
می آید، آب باران و آب های عمیق زیرزمینی، این منابع سالانه 1/66 متر
مکعب آب این کشور را تامین می نماید.
ـ کشاورزی
کشاورزی مصر وابسته به رود نیل است. محصولات اصلی تابستانی شامل
پنبه، برنج، ذرت و محصولات زمستانی عبارت از گندم، لوبیا و برخی سبزیجات
است. مهم ترین محصول کشاورزی مصر پنبه است که این محصول یک چهارم
سرزمین های قابل کشت را به خود اختصاص داده و بیش از 50 درصد صادرات را
تشکیل می دهد. گفتنی است، مرغوب ترین پنبه دنیا در مصر به عمل می آید. این
کشور بزرگترین تولیدکننده پنبه در آفریقاست. اراضی قابل کشت مصر حدود
700 هزار هکتار است که تنها 4 درصد کل اراضی مصر را تشکیل می دهد ولی
روند توسعه زمینه های قابل کشت ادامه دارد. برنج، نیشکر، لوبیا، علوفه،
سیب زمینی، پیاز و سیر از جمله دیگر محصولات مهم در مصر هستند. شایان ذکر
است، مرکز اصلی کشاورزی مصر منطقه دلتای نیل است که از آب فراوان و خاک
حاصلخیز جهت کشاورزی برخوردار است.
ادامه دارد...
سیام 1878ـ1415