ضرباهنگ نامنظم موسیقی لری در تغییر سلیقه مخاطب

به گزارش ایرنا بر اساس کاوش‌های باستان‌شناسی در مناطق لرنشین، تصویری از رقص و پایکوبی بر قطعه‌ای سفالی به دست آمده که بیانگر قدمت هزاره چهارم پیش از میلاد مسیح برای موسیقی در این منطقه است همچنین از آثار و شواهد به دست آمده در این مناطق تصاویری از آلات موسیقی مانند شیپور و تنبور بر روی ظروف نقره وجود دارد که نشان دهنده رواج موسیقی نزد این قوم در عهد ساسانی است.

در هر حال غنای موسیقی اصیل لری آوازه جهانی دارد و بنا بر گفته کارشناسان و صاحب نظران، موسیقی لرستان هنری شناسنامه دار و شناخته شده است که استفاده از این ظرفیت می تواند این استان را به پایلوت فرهنگی کشور تبدیل کند.

آهنگ لری یا همان موسیقی لرستان به دو نوع آوازی و سازی تقسیم می‌شود، نوع آوازی یا همان ترانه، خود هفت شکل مختلف از جمله، آهنگ‌های غنایی و عاشقانه، حماسی و رزمی، عزاداری و سوگواری، فصول مختلف سال، آهنگ های کار، آهنگ‌های طنز و آهنگ‌های عرفانی مذهبی دارد که هرکدام از آنها کاربردی متفاوت دارند.

موسیقی در لرستان، مانند دیگر جوامع ایلی از اهمیت و نقش بسزایی برخوردار است و مردم این دیار از دیرباز با موسیقی انس و الفت خاصی را داشته به گونه ایی که در جای جای زندگیشان حضوری پر رنگ و عجین شده و ملموس را دارا است، در سوگواری، عروسی و پایکوبی، آیین ناف بُری فرزندان و مراسم مذهبی، از دوشیدن شیر گوسفندان و گاوها گرفته تا کار طاقت فرسا و دشوار دروگری و جنگ آوری های دلاوران، همه و همه بر موسیقی استوار و با آن همزاد است.

مردم لرستان اصولا بر این باورند که سرود خواندن در کارهای دسته جمعی باعث تقویت کار می‌شود از این رو هنگام کار گروهی نیز به سرود خواندن می‌پردازند.

اما با این وجود، حوزه موسیقی لرستان با مشکلات بسیاری روبرو است که مسوولان استانی باید با در اولویت قرار دادن دغدغه های هنرمندان ضمن کمک به توسعه موسیقی اصیل لری، در حفظ و نگه داشتن نام موسیقی غنی این استان کوشا باشند.

در این میزگرد کارشناسان حوزه شعر و موسیقی به برخی از مشکلات این حوزه اشاره کرده اند.

موسیقی پاپ جایگزین موسیقی لری شده است

مظفر فروغی شاعر لرستانی در این میزگرد با اشاره به اینکه بهترین پدیده جامعه هنر است چراکه تمام گرایشات مختلف را در برمی گیرد اظهار کرد: مسایل متعددی موسیقی لرستان را آزار می دهد و نبود سرپرستی که دلسوزانه برای این حوزه تلاش کند کاملا مشهود است.

وی با بیان اینکه هنر موسیقی لرستان از بی مسوولیتی رنج می برد و کاملا رها شده است تصریح کرد: وجود سرپرست مشخص همچنین بهره گیری از هنرمندان توانا و باتجربه در پست های مدیریتی حوزه هنر و موسیقی می تواند به رشد کیفی آن کمک کند در حالیکه اکنون هیچگونه کیفیتی در این بخش مشاهده نمی کنیم.

فروغی ادامه داد: اگر آثار فاخری هم ارایه می شود قطعا به همت هنرمندان می باشد بنابراین باید مسیر توسعه هنر و موسیقی لرستان را با در اختیار گذاشتن تمامی امکانات، هموار کنیم.

وی افزود: هنر، فانوس جامعه است و هنرمند باید برای ادامه راه هدف داشته باشد و این تجربیات را در اختیار نسل آینده قرار دهد همچنین ارایه آثار با کیفیت از سوی هنرمندان ضروری است چراکه در ماندگاری یک اثر تاثیرگذار می باشد.

این شاعر لرستانی با اشاره به قطعه های ماندگار "دایه دایه"، "قدم خیر" و " بزران بزران " و دیگر آثار فاخر لرستان گفت: ریشه و اصالت، یک اثر را ماندگار می کند بنابراین مسوولان و هنرمندان باید برای حفظ موسیقی لری و ارتقای جایگاه آن در جامعه بیش از پیش تلاش نمایند و هر اثری را به هر قیمتی در رسانه های دیداری و شنیداری پخش نکنند.

فروغی افزود: صدا و سیما نقش تاثیرگذاری در زبان، هنر، شعر و موسیقی دارد و باید بیش از هر زمانی به موسیقی فولکوریک اهمیت دهد اما متاسفانه شاهد این موضوع نیستیم و اندک اندک موسیقی پاپ بی کیفیت جایگزین موسیقی اصیل لری شده است.

وی ادامه داد: بزرگان موسیقی لرستان باید موسیقی محلی را زنده نگه دارند چراکه ورود موسیقی کردی و آلات موسیقی نظیر کیبورد به جایگاه موسیقی لری ضربه وارد می کند.

وی گفت: شعر، آهنگ و آواز با یکدیگر در ارتباط هستند و بزرگانی که هر سه رکن را باهم داشته باشند در لرستان هستند اما متاسفانه جایگاهی ندارند و افرادی به ظاهر هنرمند خود را دایه دار موسیقی و شعر این خطه کرده اند.

این شاعر لرستانی با تاکید بر اینکه هنر سازنده و فانوس راه آینده است اظهار کرد: زمانی که هنر پشتوانه داشته باشد به هر مسیری نمی رود و جایگاه خودش را حفظ می کند چراکه هنرمندان واقعی صداقت دارند و اثرگذار هستند اما برخی از این افراد در لرستان به حاشیه راننده شده اند.

فروغی گفت: بسیاری از افراد اکنون با ایجاد آموزشگاه های موسیقی تلاش می کنند هنر را به فرزندان لرستان، آموزش دهند اما باید به این موضوع توجه کرد که همان به اصطلاح اساتید خود نیاز به آموزش دارند.

موسیقی لری دامن گیر اساتید بی سواد، مشکلات مالی و تغییر سلیقه مردم

شهاب خاکسار استاد تنبک نیز در این میزگرد اظهار کرد: موسیقی ابزاری و سفارشی شده است و با این شرایط دست هنرمند برای تولید یک اثر فاخر باز نیست تا بتواند با محتوای مناسب عاشقانه و عاطفی با مردم ارتباط داشته باشد و در حالیکه یک هنرمند باید با تولید اثر فاخر، معضلات جامعه را عنوان کند متاسفانه امروزه این چنین نیست و باید طبق موضوع خاص اقدام به تهیه و تولید یک قطعه نماید.

وی با تاکید بر اینکه موسیقی اصیل لرستان، سنتی لری می باشد تصریح کرد: نواحی محلی هویت دارند و باید برای حفظ این میراث ماندگار تلاش کرد، هرچند هرگز زاویه ای (مخالفت) با موسیقی پاپ ندارم اما بسیاری از آثار پخش شده در صدا و سیما پاپ می باشد و کمتر حس آرامش را به مخاطبان انتقال می دهد که این موضوع، خبری خوبی برای آینده موسیقی لرستان نیست.

وی ادامه داد: چرا نباید در صدا و سیمای لرستان ساز نشان داده شود؟! اما در استان هایی مانند ایلام، کردستان، آذربایجان شرقی و غربی همچنین خوزستان بدون مشکلی اجرا کنند و اتفاقا سازشان را هم به نمایش بگذارند.

وی گفت: اگر این موضوع خوب است پس چرا از خواننده و نوازنده دعوت می شود تا اجرا کنند اما ساز را نمایش نمی دهند اما اگر مشکلی وجود دارد پس چرا ما را برای اجرا دعوت می کنند؟ در حالیکه باید برای حفظ موسیقی لری، رویه را تغییر داد تا مردم هم بتوانند هنرمندان خود را به راحتی دنبال کنند.

این هنرمند عرصه موسیقی افزود: ۶ ماه با گروهی متشکل از هنرمندان لرستانی برای اجرای ۱۴ و ۱۵ اردیبهشت امسال تمرین کردیم اما حدود ۵۰ عدد بلیت فروخته و این موضوع باعث آزار هنرمندان شد که باید فرهنگ سازی صورت گیرد تا مردم هم با موسیقی سنتی لرستان آشتی کنند.

خاکسار ادامه داد: اما در نقطه مقابل برای یک خواننده جوان با آثاری بی کیفیت و "پلی بک" (نوعی از اجرای موسیقی با کلام است که در آن خواننده فقط لب میزند و صدای از پیش ضبط شده او همراه با موسیقی پخش می‌شود) چون پاپ می خواند، ظرفیت سالن اجرا پر می شود.

وی با اشاره به مشکلات مادی بسیاری از هنرمندان لرستانی گفت: برخی هنرمندان راننده تاکسی می شوند و عده ای نیز به دلیل نداشتن پول کافی و افزایش اجاره بها، آموزشگاه موسیقی را تعطیل می کنند و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی انتظار می رود که حمایت کرده و دغدغه خانواده موسیقی را در اولویت های کاری خود قرار دهد.

وی ادامه داد: همچنین پرداختن به موسیقی پاپ از سوی صدا و سیما موجب تغییر سلیقه موسیقیایی مردم شده است بنابراین باید به موسیقی سنتی لری بهای بیشتر دهند چراکه برخی از موسیقی های سبک جدید مردمی نیست، ریشه ندارد و نمی تواند با روح مردم ارتباط برقرار کند.

خاکسار افزود: خبرگزاری جمهوری اسلامی لرستان در این سال ها تنها رسانه ای است که به این موضوع اهمیت داده است و با برگزاری میزگرد و تهیه گزارش برای ارتقای جایگاه موسیقی سنتی این استان تلاش می کند.

شعارزدگی و عدم همدلی هنرمندان، آفت موسیقی لری

سعید منصوری مدرس آواز نیز در این میزگرد اظهار کرد: تهیه و تولید یک اثر فاخر، تنها با اجماع هنرمندان امکان پذیر است اما حلقه مفقوده موسیقی لرستان هماهنگی بین بسیاری از هنرمندان است.

وی گفت: در این میان بسیاری از افراد تازه کار با خرید شعر، تهیه یک اثر بدون محتوای خاص و ضبط بدون مجوز در یک استودیو خصوصی موجب ارایه آثار بی کیفیت می شوند که متاسفانه بسیاری از مردم هم آن اثر را دنبال می کنند.

وی با تاکید بر اینکه موسیقی لکی جزیی از لرستان و حفظ جایگاه آن ضروری است ادامه داد: اما امروزه این نوع موسیقی رفته رفته جای موسیقی لری را گرفته است در حالیکه جایگاه این ۲ موسیقی متفاوت و حفظ آنها به صورت مستقل ضروری است در غیراینصورت در آینده متضرر خواهیم شد.

وی بیان کرد: موسیقی لری ریشه در نیاکان ما دارد و جزیی از فرهنگ این خطه محسوب می شود اما امروزه سطح شنیداری موسیقی در بین مردم کاهش یافته و در مواقعی آنقدر یک اثر زننده و بی کیفیت را گوش داده اند که دیگر آثار فاخر را نمی پذیرند چراکه ذهنشان درگیر آثار بی کیفیت شده است.

این مدرس آواز اظهار کرد: ضعف محتوای هر قطعه و نداشتن هیچگونه تناسبی در آثار، یک معضل جدی همچنین ابزار و کمیت ها در ایجاد یک اثر،بسیار مهم است که در این راستا آموزش لازم برای آگاهی بیشتر ضروری می باشد.

منصوری با تاکید بر سختی های بسیار در مسیر یادگیری موسیقی و آواز ادامه داد: تولید یک اثر بدون حمایت مالی ممکن نیست بنابراین باید برای ادامه به موسسه مالی، تهیه کننده و یا اسپانسر (حامی مالی) وصل شوی چراکه مخارج تهیه و تولید آثار بسیار سنگین است و از طرفی حمایتی از سوی متولیان صورت نمی گیرد.

وی با اشاره به اینکه همدلی بین قشر هنرمندان موجب توسعه می شود گفت: مسوولان حوزه هنر از شعار دادن برای حمایت اهالی دست بردارند و به دنبال راهی برای پرداخت هزینه های مالی تولید یک اثر باشند همچنین دعوت از اهالی شعر، ادب و موسیقی به صورت ماهیانه در تلویزیون و نقد و بررسی موضوعات مختلف این حوزه می تواند در حفظ هنر لرستان موثر باشد.

منصوری بیان کرد: برخی هنرمندان محتوای مناسب را در قطعه خود عنوان نمی کنند اما متاسفانه با آمار بالایی از مخاطبان همراه می شوند، این مساله ضربه جدی به موسیقی لرستان وارد می کند.