به گزارش خبرنگار ایرنا درهای همیشه باز توتستانهای ارومیه در اواخر بهار و اوایل تابستان هر رهگذر و گردشگری را به تماشای رقص چوب بر تن درختان و باران توت‌های سفید ارومیه فرا می‌خواند تا شیرین‌ترین هدیه بهاری این شهر را به میهمانان خود عرضه کند.
گوارایی گرفتن از گوشه‌های چادرهای گرد و چهار گوش چندین متری در زیر درختان توت اتفاقی است که همیشه در یاد و خاطره پیرزن‌ها و پیرمردهای امروز و کودکان دیروز ارومیه خودنمایی می‌کند.
دلربایی توت‌های ریخته‌شده از فراز درختان بر پارچه‌های گسترده‌شده چنان وسوسه‌انگیز است که ناخودآگاه دست دراز می‌کنی و چند عدد توت نوبرانه از شاخه‌های درختان می‌چینی تا یک ضربه شیرین برسر این وسوسه دلنشین زده باشی.
توت‌ها با سلیقه از روی چادرها جمع می‌شود و در طبق‌های یک، ۲ و یا سه کیلویی می‌نشیند و حالا هر کسی به نوبت نوبرانه‌اش را برمی‌دارد و سراغ خانواده‌اش می‌رود.
عصرها و شب‌های ارومیه در زیر درختان سربه فلک کشیده و خوش قد و قواره توت، آن‌چنان دلنشین است که اغلب شهروندان دوست دارند خستگی یک روز پرتردد کاری‌شان را در این مکان‌ها سپری کنند.
چیدن میز و صندلی‌های چوبی و سرو آش دوغ و دوغ محلی در کنار توت از قدیم‌الایام رایج بوده است و چاشنی این ضیافت خوش طعم، موسیقی محلی است که روح و روان حاضران را نوازش کند.
برخی از این درختان توت گاهی به گفته قدیمی‌ها شاید ۱۰۰ تا ۳۰۰ سال عمر داشته باشند ولی همچنان بخشنده و باسخاوت یاقوت‌های شیرین خود را نثار گردشگران و همشهری‌های خود می‌کنند.
این روزها جشن آغاز تابستان است تا زیر سایه سار درختان تنومند این باغ‌ها دوباره به سبک و سیاق ایام قدیم خانواده‌ها دورهمی‌هایشان را رنگ و جلایی تازه بدهند و سلامی دوباره به طبیعت و خنکای کوهستانی و عصرگاهی شهر داده باشند.
توتستانها و رونق دوباره کسب و کار بومی و محلی
اغلب درختان توت در ارومیه درگذشته نقاط مختلف شهر دیده می‌شد؛ از حاشیه روستاهای قدیمی که حالا در محدوده شهر و حتی مرکز آن قرار دارند تا حیات خانه‌ها و مدارس این منطقه. در کنار پیاده‌روها و حاشیه باغات نیز این درختان پر برکت کاشته می‌شدند تا هم از سایه آن استفاده کنند و هم از میوه آن هر رهگذری توشه‌ای برچیند.
یکی از بانوان ارومیه‌ای که به همراه خانواده خود در توتستان خیابان دفاع مقدس ارومیه دور هم جمع شده‌اند معتقد است که برکت درختان توت مانند درختان انگور بی‌شمار است؛ از شیره توت تا خشک شده آن فواید بسیاری دارد که می‌تواند علت گرایش مردم منطقه به این میوه خوش طعم باشد.
این فرد که خانواده او را فاطمه صدا می‌زدند درحالی‌که نشاط خاصی در صحبت کردن دارد؛ حضور مردم در این باغ‌ها را به نوعی حمایت از محیط زیست و طبیعت می‌داند.
نوجوانی که توت برای این خانواده سرو می کند براین باور است که این باغ‌ها نعمت الهی هستند که در کنار فروش توت بسیاری مشاغل موقت هم برای نوجوانانی که در تابستان جویای کار هستند، فراهم می‌کند.
دوستانش او را به نام رضا صدا می‌کنند و خودش از این کار نیمه‌وقت اظهار رضایت می‌کند و ادامه می‌دهد: روزانه درصد خوبی از فروش توتستانی که در آن کار می‌کند، دریافتی دارد و این برکت کار اوست.
وی ۲ میلیون تا چهار میلیون ریال سود حاصل از فروش توت باغ همسایه را معاش روزانه خودش بیان می‌کند و بر این موضوع که صیانت از طبیعت نباید فراموش شود، به ادامه کسب و کار خود می‌پردازد.
در توتستانهای ارومیه هر کیلو توت با کیفیت و سفید ارومیه و یا خوی هم اکنون ۵۰ هزار و توت قرمز ۷۰ هزار تومان عرضه می‌شود که هر خانواده چهار نفری حداقل یک دیس یک کیلویی را در موقع مراجعه خریداری می‌کند.
مادر رضا آش دوغ در توتستان سرو می‌کند که خانواده‌ها و میهمانان همیشه مشتری پرو پا قرص آش ها با نان محلی و سنگک هستند؛ به عقیده این بانوی پرتلاش کار در این مکان خستگی به همراه ندارد چراکه آرامش و خنکای خاصی دراین مکان‌ها وجود دارد و باعث شادابی می‌شود.
توتستانها مکانی امن و آرام برای گردشگران
یکی از هنرمدان نوازنده ساز محلی که در این باغ‌ها اغلب مشغول کار است این مکان را از امن‌ترین و آرام‌ترین محیط‌ها برای رفع خستگی می‌داند.
به عقیده این فرد به علت تازه بودن میوه، منصفانه بودن قیمت‌ها و اینکه حضور در باغ‌ها بدون ورودیه است و تمام امکانات اتراق چند ساعته برای یک خانواده و یا تیمی دوستانه فراهم است، همواره شهروندان از این باغ‌ها استقبال می‌کنند.
به گفته این فرد کسی زباله در این محوطه‌ها نمی‌ریزد و حتی اگر کودکی خواست به درختی سهوا آسیب بزند، همه مراقب هستند تا این اتفاق رخ ندهد.
بیشتر بخوانید:
رونق گردشگری و کسب و کار محلی در سایه سار توتستانهای ارومیه
برداشت ۲۵۰ تن توت در آذربایجان‌غربی آغاز شد
باغ‌های داخل شهر تنفس‌گاه‌های شهری هستند
باغ‌های توت داخل شهر و سایر باغ‌ها و درختان تنفس‌گاه‌های شهری هستند و موجب می شوند در این ایام که برج‌ها و ساختمان‌های بلند در حال احداث است، فضایی هم برای حرکت هوا و تنفس شهری وجود داشته باشد.
به عقیده ولی مناف زاده کارشناس ارشد باغبانی و فضای سبز امروزه در دنیا ایده‌هایی مانند «فضای سبز شفابخش» مطرح است مبنی بر اینکه درختانی در داخل شهرها کاشته شود که دارای محصول باشند تا شهروندان بتوانند از آنها استفاده کنند و در نگهداری این درختان و استفاده از محصولات آنها نقش ایفا کنند.
وی این‌گونه ادامه می‌دهد که ایجاد توده‌ای از ساختمان‌ها بدون توجه به فضا موجب می‌شود تنفس‌گاه و ریه‌های شهری را از دست بدهیم و شهروندان دچار سردرگمی و افسردگی شوند.
در همین راستا کاشت توت‌های مثمر یکی از این درختان در ارومیه است که از قدیم‌الایام شهروندان علاقه زیادی به کاشت و استفاده از این درختان داشتند و تاکنون هم این اقدام مرسوم است.
نقش اجتماعی شهروندان در صیانت از فضای سبز شهری برجسته شود
مناف‌زاده بر این باور است که تعامل حداکثری شهروندان با درختان و فضای سبز و نقش اجتماعی آنان در حفاظت از درختان را نباید نادیده گرفت و درختان توت در هر بوم و بر در این شهرستان بیانگر علاقه شهروندان به این موضوع است که لازم به برجسته‌سازی است.
وی با بیان اینکه هم اکنون سه باغ توت در داخل فضای شهری ارومیه (مناطق شاهرخ آباد، مافی و بهنق) وجود دارد، اظهار کرد: در گذشته این باغ‌ها بسیار بود که به تدریج از تعدادشان کاسته شده است.
البته برای نگهداری این باغ‌ها ملزوماتی وجود دارد که یکی از این موضوعات در نظر گرفتن مشوق‌هایی برای مالکان این باغ‌هاست چراکه این نقاط هم اکنون دارای ارزش اقتصادی بالا هستند و تغییر کاربری آنها هر لحظه امکان‌پذیر است.
به گفته مناف‌زاده این فضاها انرژی و شادابی جاری در رگ‌های شهر را به شهروندان و گردشگران منتقل می‌کنند و ظرفیتی بکر برای جذب توریست است و این ظرفیت زیستی شهر نباید در طرح تفصیلی مطالعات شهری مغفول واقع شود.
در واقع در این محیط‌ها، شهروندان حداکثر تعامل را با فضای سبز دارند که آثار مثبت روحی و روانی به‌همراه دارد، به نوعی فعالیت جسمانی و بدنی محسوب می‌شود و مشارکت شهروندان در اداره فضای سبز را به دنبال دارد و احساس تعلق به شهر را بیشتر می‌کند.
به گفته وی درختان توت از ان دسته درختانی هستند که آفتی ندارند و نیاز به مصرف آب هم در این گونه پایین است و می‌تواند یک جایگزین خوب برای برخی درختان پرآب‌بر باشد.
برداشت ۱۷۵ تن توت از توتستان های ارومیه
سرپرست مدیریت باغبانی سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان‌غربی هم با اشاره به اینکه برداشت توت درختی به میزان ۱۷۵ تن از سطح حدود ۲۸ هکتار از توتستانهای استان آغاز شده، گفت: باغ‌های توت استان در شهر ارومیه به مساحت ۱۸ هکتار و در خوی به مساحت هفت هکتار و به صورت حاشیه کاری و پراکنده در سایر شهرستان‌ها واقع شده است.
به گفته محمد جعفری، از گذشته نه چندان دور این میوه به صورت خشک در سبد خشکبار مردم استان بوده و همراه بسیاری از بیماران دارای دیابت در کنار چای از این میوه استفاده کرده‌اند.
در حال حاضر از ده‌ها باغ فقط سه توتستان در سطح شهرستان ارومیه باقی مانده و کاهش تعداد باغات در داخل شهر بسیار مشهود است که، تغییر کاربری به واحدهای مسکونی از علل اصلی آن است.
به گزارش ایرنا، توت سفید، توت قرمز و شاه توت از انواع توت‌های درختی موجود در استان هستند که در این میان توت خوی به علت دانه درشت بودن و داشتن قند بالا در بازار از مشتریان خاصی برخوردار است.
این محصول به صورت تازه خوری اغلب یکی دو ساعت بعد از چینش استفاده و از پودر توت خشک هم گاهی در کنار چای و قهوه به عنوان یک شیرین کننده استفاده می‌شود.
آذربایجان غربی با دارا بودن اقلیم متنوع به استان زرخیز باغی معروف است و با داشتن باغات میوه متنوع از جمله توت در فصل بهار کام هم میهنان عزیز شیرین می‌شود.
به گزارش ایرنا صیانت از این باغ‌ها و وضع قوانین سفت و سخت برای جلوگیری از غارت و فروش این سرمایه طبیعی و زیست محیطی می تواند در کنار سیاستهای تشویقی مسوولان شهری بر جاذبه های گردشگری استان و به ویژه شهرهای دارای باغ توت بیافزاید.
علاوه براین ایجاد فضای سبز شهری کم هزینه برای دولت در کنار اشتغال زایی و نداشتن تهدید زیست محیطی برای طبیعت در زمینه استفاده از آب و کود و سموم از مزایای عمده این باغستانهاست که نباید از دید کارشناسان شهری دور بماند.
نظر شما