اندک اندک زائران می‌رسند + فیلم

زائرانی که بامداد امروز از تهران عازم مدینه شدند، از سالن سلام در شهر فرودگاهی امام خمینی (ره) با هواپیماهای هما پرواز کردند و ۳۰ درصد از حجاج امسال از این سالن عازم عربستان می شوند. زائران از همین الان توجه داشته باشند که بار مجاز برای هر زائر ۳۰ کیلوگرم است که ظاهرا تا ۴۰ کیلو قابل افزایش است. مدیران کاروان ها سفارش های لازم را برای زائران بیان کرده اند؛ از این که چمدان هایشان به چه شکل و در چه اندازه ای باشد و این که چه وسایلی را می توانند با خود به عربستان ببرند و این که حواسشان را جمع کنند که چه وسایلی را در ایران جا نگذارند.

زائران را تا فرودگاه همراهی نکنید

از سال های دور هر زمانی که زائران راهی فرودگاه می شدند، گروهی از اقوام و دوستان و خانواده تا فرودگاه آنان را بدرقه می کردند که در سال های اخیر با درایت سازمان حج و زیارت، اتوبوس هایی را با هزینه خود زائران کرایه می کردند و به خانواده های آنها هم تاکید می کردند که کسی به فرودگاه نیاید تا دچار دردسر و شلوغی های فرودگاه نشوند. پارسال، کرونا باعث شد تا این تصمیم، محکم تر از قبل اجرا شود و آقای خوش بیان مدیر کاروان هم تاکید کرد که هیچ کسی را به غیر از زائران به فرودگاه امام (ره) راه نمی دهند. پس بهترین کار این بود که خانواده هایی که می خواهند پدر و مادر یا دوستان خود را همراهی کنند، فقط تا دفتر خدمات زیارتی تشریف بیاورند و همانجا خداحافظی کنند. خلاصه با وجود این همه تاکید باز شاهد بودیم که بعضی خانواده ها با خودروهای خود به دنبال اتوبوس زائران به فرودگاه راه افتاده و تا داخل فرودگاه و نزدیکی سالن سلام آنان را مشایعت می کردند.

امسال ۸۷ هزار و ۵۵۰ زائر خانه خدا از ۲۱ فرودگاه کشور راهی عربستان می‌شوندامسال هم فرمانده پلیس فرودگاه‌های کشور تاکید کرده که کاری نکنید که نظم عمومی اعزام حاجیان از فرودگاه ها به هم بخورد و از همراهان زائران خواسته که نیازی به بدرقه و استقبال حجاج در محیط فرودگاهی نیست. یعنی این کار را ممنوع کرده است. البته محسن عقیلی گفته به پیامک هایی که از سوی پلیس برای زائران فرستاده می شود، توجه کنید. قرار است ۸۷ هزار و ۵۵۰ زائر خانه خدا امسال از ۲۱ فرودگاه کشور راهی عربستان شوند که رفت و برگشت حاجیان که تا سوم مرداد به طول خواهد انجامید، با بیش از ۷۷۴ پرواز صورت گیرد.

مدیران کاروان ها پارسال به زائران گفته بودند که باید شش ساعت قبل از پرواز در فرودگاه حاضر باشیم که صدای برخی از زائران درآمد که مگر چه خبر است! البته آقای خوش بیان مدیر کاروانمان با همان بیان خوشش در آخرین جلسه توضیح می داد، گفت که ساعت پرواز بر روی بلیط هواپیما، چهار صبح اعلام شده و از کاروانیان خواست تا ساعت ۱۰ شب در فرودگاه حاضر شوند ولی هر چه محاسبه می کردیم که اگر مسیر خیابان آزادی تا فرودگاه امام یک ساعت هم طول بکشد، نیازی نیست اینقدر زود به راه بیافتیم.

ظاهرا سال های گذشته همان چهار ساعت را به زائران اعلام می کردند ولی از قدیم گفته اند که احتیاط شرط عقل است. آقای خوش بیان می گفت به هر حال ممکن است یک زائر مدارک یا وسیله ای را منزل جا گذاشته باشد یا اتوبوس در راه خراب شود و بر اساس قاعده فرض محال که محال نیست، هر احتمال دیگری محتمل است که اینقدر سفارش می کنند خودتان را چند ساعت زودتر به فرودگاه برسانید.

زائران طبق قرار دور هم جمع شدند و با نذر و صلوات بدرقه کنندگان راهی شدند و از قبل هم گفته بودند تا روی هم پولی بگذارند و برای صدقه، گوسفندی را قربانی کنند. ما که ساکن شهرری بودیم، ترجیح دادیم تا با مدیر کاروان هماهنگ کنیم و در عوارضی تهران قم به کاروان بپیوندیم.

بالاخره ساعت ۱۱ همه ۸۰ زائر به جز چند نقر با دو اتوبوس، به راه افتادند و طبق محاسبات در وقت مقرر در عوارضی سوار اتوبوس شدیم و ساعت ۱۲ به فرودگاه امام خمینی (ره) رسیدیم؛ چه فرودگاهی! سالن سلام در فرودگاه امام قبل از کرونا برای حجاج تاسیس شده بود و باید برای رسیدن به این سالن یک مسیر طولانی و پیچ در پیچ را طی می کردیم.

مقابل سالن سلام پیاده شدیم و سکوت نیمه شب، آرامشی به زائران می داد و خلوت فرودگاه، خودنمایی می کرد و هر کسی را به فکر فرومی برد. دیگر از آن همه شلوغی و همهمه مشایعت کنندگان و استقبال کنندگان که سال های گذشته وجود داشت، خبری نبود. فقط افرادی تک و توک، زائران خود را تا سالن سلام همراهی کرده و اگرچه دوست داشتند وارد سالن شوند ولی دست از پا درازتر راهی خانه هایشان شدند. آقای ناطقیان معاون کاروان با همان افتادگی و خلوص همیشگی اسامی زائران را قرائت می کرد تا هر زائر با گرفتن بلیط، گذرنامه، کارت پرواز و نتیجه پی سی آرش وارد سالن سلام شود.

چه سالنی! زیبایی و چشم نواز بودن سالن با سقف بلند و موج دار راهرایی، توجه هر بیینده ای را به خود جلب می کرد. البته این صحنه دیدنی زمانی ممکن بود که زائران سرشان را بالا بگیرند. فضایی بزرگ که همراهان و بدرقه کنندگان زائران هم می توانستند ساعت ها تا اعلام زمان پرواز بنشینند. جالب است که بدانید مساحت سالن سلام بیش از ۵۴ هزار متر مربع است.

فرودگاه داریم تا فرودگاه

به یاد جلال آل احمد افتادم که چگونه در وصف فرودگاه مهرآباد در کتابش، خسی در میقات نوشت: اصلا این آشیانه حج یعنی چه؟... آخر آن که می رود پاریس یا لندن و نیویورک نباید چشمش بیفتد به این حاجی ها که هر کدام آفتابه ای به دست دارند و یخدانی به کول، و کیسه نان خشک و ماست کیسه ای و دیگر خرت و خورت ها... آخر فرقی باید باشد میان این دو دسته؛ آن مرد یا زن بزک کرده که به فرنگ می رود، البته که باید تامین داشته باشد از دیدن این ها که به دعوت بدویت لبیک گفته اند.

پخش تصاویر مدینه و مکه از نمایشگرهای بزرگ داخل سالن با زیرصدای لبیک اللهم لبیک، حال و هوای زائران را عوض می کردلحظه ورود زائران به سالن سلام هم جای شما خالی! هم با خاک شیر و چایی پذیرایی می کردند و هم صدای مداحی، حس و حال خوبی به آنان می داد. آرامش داخل سالن و تهویه مناسب به گونه ای بود که زائران احساس خستگی نمی کردند. پخش تصاویر مدینه و مکه از نمایشگرهای بزرگ داخل سالن بازیرصدای لبیک اللهم لبیک، حال و هوای زائران را عوض می کرد. روبوسی و خداحافظی خانواده ها هنگام وداع نشان می داد که دیگر کسی از کرونا نمی ترسد. چرا که آمار فوتی ها در این روزها نزدیک به صفر بود.

در بخشی از این سالن و مقابل صندلی هایی که زائران نشسته بودند، جایگاهی برای پلیس فرودگاه تعیین شده بود و پلیس درباره ضرورت رعایت نکات امنیتی، هشدارهای لازم را می داد و زائران همزمان با شنیدن توصیه های پلیس، تصاویر مربوطه را در نمایشگرهای مقابل خود می دیدند.

با وسایل ممنوع ممنوع به فرودگاه نیایید

جناب سروان اسامی ۱۸ قلم داروی ممنوع را اعلام کرد و حتی گفت هیچ آب معدنی یا آبمیوه و هیچ نوع مایعاتی همراه خود نداشته باشید و اگر دارید، برگردانید تا دچار مشکل نشوید. همین مساله باعث شد تا بعضی زائران آبمیوه های خود را از ساک درآورده و بنوشند تا دور نریزند. برخی هم نمی دانستند با ظرف های آبلیمو یا عسل چه کنند. یکی از زنان به همسرش می گفت چند بار گفتم این چیزها را با خودمان نیاوریم و همسرش نیز با آرامش می گفت مساله ای نیست و پس از این صحبت ظرف عسل را به دست گرفت و از ورودی (گیت) عبور کرد.

اگر کسی داروی آرام بخش مصرف می‌کند، حواسش باشد که نسخه انگلیسی آن را همراه داشته باشدامسال هم رئیس مرکز پزشکی حج و زیارت جمعیت هلال احمر آب پاکی را به روی دستان همه ریخته و گفته تمام داروهای مخدر، جزو داروهایی هستند که ممنوع اعلام شده. مثلا داروهایی که اثر تسکینی دارند و داروهای نیروزا (دوپینگ) هم جزو داروهای ممنوع هستند. البته اگر کسی داروی آرام بخش مصرف می‌کند، حواسش باشد که نسخه انگلیسی آن را همراه داشته باشد. امسال هم عربستان اعلام کرده که زائران باید واکسن مننژیت و ۲ نوبت (دوز) واکسن کووید ۱۹ چه آسترازنکا سینوفارم و چه اسپوتنیک را تزریق کرده باشند. پارسال که برای واکسن کرونا این همه بگیر و ببند به راه انداخته بودند، هیچ خبری از ماسک و رعایت نکات بهداشتی نبود ولی برخی از پزشک ها می گفتند اگر واکسن کرونا نزده بودیم، معلوم نبود چند نفر کرونا بگیرند و نتوانند اعمال حج را انجام دهند.

سال گذشته که هر کس سفارشی داشت و کوله باری از تجربه های شخصی، بعضی می گفتند داروهای سنتی با خود ببرید که خیلی خوب است. در فضای مجازی هم، چپ و راست این سفارش ها دیده می شد. مثلا می گفتند برای جلوگیری از گرمازدگی هر روز صبح یک قاشق مرباخوری تخم شربتی و خاکشیر در آب حل کنید و بنوشید یا پودر نعنا و زنیان یا کپسول سوپرمینت همراه داشته باشید و در صورت گرمازدگی و دل پیچه و اسهال بعد از هر غذا دو عدد مصرف کنید.

سفارش هایی از جنس داروهای گیاهی

بعضی از این سفارش ها هزینه ای نداشت. یعنی نیاز به عبور از تیررس پلیس فرودگاه ایران یا عربستان نبود و این دستورهای بهداشت دارویی در مکه و مدینه قابل اجرا بود. مثلا می گفتند از خوردن بیش از حد مایعات و آب بسیار سرد در زمان تشنگی خودداری کنید و آب را کم کم و جرعه جرعه بنوشید یا این که دارچین جلوی عفونت ها را می گیرد و لذا همراه داشتن پودر دارچین و اضافه کردن آن به غذا ها در صورتی که مزاج شما به گرمی حساسیت ندارد، مفید است یا استنشاق آب نمک و قرقره کردن آب نمک هر شب برای سلامتی حجاج و جلوگیری از انتقال عفونت مفید است. سفارش برخی هم آبلیمو با عسل بود که البته عبور آن از دید پلیس (گیت) فرودگاه ممنوع بود.

نظم و انضباط حاکم بر سالن نشان می داد که مسئولان امر، فکر همه چیز را کرده بودند. زائران پس از عبور از قسمت بازرسی و نشان دادن مدارک، یک گذر دیگر را باید رد می کردند و آن ارائه برگه پی سی آر و برگه ای بود که نشان می داد سه نوبت واکسن کرونا را زده اند. نیروهای وزارت بهداشت در همین گذر به زائران کمک می کردند تا مدارک خود را ارائه دهند و راهنمایی های لازم را هم بدرقه آنان می کردند که حتما ماسک بزنید و شیوه نامه های بهداشتی را رعایت کنید. هنگام عبور از این گذرها کارت های شکیل و بارکددار به گردن زائران بود که این کارت ها در واقع کارت هویت و شناسایی آنان به شمار می رفت.

یکی از سوالاتی که در سالن سلام ذهنم را درگیر کرده بود، نوع نوشتن بعضی کلمات انگلیسی بود. مثلا معنای کنترل پاسپورت دقیقا معادل واژه های انگلیسی همین عبارت بود که مسئولان فرودگاه می توانستند بازرسی گذرنامه را جایگزین کنند و جالب این بود که در فرودگاه جده واژه های معادل این کلمات را به عربی و خالص در کنار واژه های انگلیسی نوشته بودند.

زائران هنگام ورود به سالن انتظار پرواز با محیطی دلواز با صندلی های راحت و فراوان روبرو شدند که بعضی از این صندلی ها به گونه ای طراحی شده بود که می توانستند به راحتی بر روی آن دراز بکشند و استراحت کنند. البته شاید برای خانم ها کمی سخت بود ولی امکانی بود که برای آسایش زائران فراهم کرده بودند.

عکس یادگاری با قرآن کریم

تبلیغات سالن پرواز نیز به قدری زیبا بود که زائران با آن عکس یادگاری می گرفتند. یک قرآن بازشده بسیار بزرگ و زیبا در وسط سالن طراحی شده بود که آیات سوره حمد و ابتدای سوره بقره قابل خواندن بود و اطراف این قرآن با گل های مصنوعی آراسته شده بود و دور تا دور آن را با زنجیرهای قرمز بسته بودند. تصاویری از مکه و مدینه در اطراف سالن نیز توجه برخی را به خود جلب می کرد و تا زمان پرواز نیز با چای و نسکافه و آب معدنی از زائران پذیرایی می کردند.

با یک سفر گردشگری به شهر فرودگاهی امام خمینی (ره) می توان تلاش‌های زحمت کشان کشور را دیدیکی از نیروهای خدماتی فرودگاه مشغول کار بود. از او درباره وضعیت پروازها و تعداد زائران پرسیدم که گفت هم پرواز مدینه برقرار است و هم پرواز جده. از ساعت ۸ شب تا حالا سه پرواز ۲۵۰ نفره داشتیم و ظهر فردا هم یه پرواز برقراره. البته این آمار مربوط به اوایل تیر سال گذشته است که برخی زائران راهی مکه و برخی راهی مدینه می شدند.

اردوی پیشرفت در فرودگاه سلام

با وجود تمام مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم، روزی نیست که در فضای مجازی شاهد پررنگ کردن معضلات کشور نباشیم و گاهی پیشرفت ها و فناوری های دیگر کشورها را به رخ ایرانیان می کشند ولی اگر مردم به این فرودگاه و سالن می آمدند و زیبایی ها و امکانات آن را می دیدند، شاید باور نمی کردند که کشورمان چنین فرودگاهی داشته باشد. سال ها پیش رهبر انقلاب پیشنهاد برپایی اردوهایی برای دیدن پیشرفت های علمی و فنی جوانان این مرز و بوم را مطرح کرده بودند و به نظرم یک سفر گردشگری به شهر فرودگاهی امام خمینی (ره) می تواند منعکس کننده تلاش های شبانه روزی زحمت کشان کشورمان باشد.

یا این که زمان پرواز ساعت ۴ و نیم اعلام شده بود ولی از ساعت ۳ و ربع اعلام کردند که زمان پرواز جلو افتاده و برخی انتقاد می کردند که نماز صبح را کجا بخوانند. ماموری که بلیط های پرواز را کنترل می کرد، گفت افق جده چند ساعت دیگر است و می توانید نماز را در جده بخوانید در حالی که تفاوت افق تهران و جده کمتر از دو ساعت بود و مدت پرواز حدود سه ساعت اعلام شده بود.

دغدغه نماز صبح به جان زائران افتاده بود و هر یک به نوعی ابراز نگرانی می کردند. یکی می گفت تا برسیم به جده نمازمان قضا می شود، دیگری می گفت اگر چند دقیقه از هواپیما پیاده شویم و نمازمان را سریع بخوانیم و برگردیم، هیچ مشکلی پیش نمی آید. برخی هم از مدیریت فرودگاه و هواپیما انتقاد می کردند که چرا پرواز باید دقیقا چند دقیقه قبل از اذان صبح باشد. در همین موقع بود که صدای اذان از گوشی های برخی زائران بلند شد و زائران در لابلای صندلی های هواپیما جایی برای خود پیدا می کردند تا قبل از پرواز نماز خود را خوانده باشند. یعنی همان کاری را که برخی خدمه و کارکنان هواپیما انجام دادند.

بالاخره هواپیما با صلوات زائران از زمین کنده شد که به یاد صحبت های آقای خوش بیان افتادم که می گفت عمر سفر کوتاه است ولی ما تازه در آغاز سفر بودیم؛ غافل از این که با هر نفسی که می کشیم به پایان سفر دنیایی مان نزدیک می شویم در حالی که غافلیم.
نمی دانم. شاید شما هم هنگام خداحافظی با زائر بیت الله و عاشق حرم رسول خدا (ص) حس و حال عجیبی داشته باشید. چون نمی دانید آیا این زائر به سلامتی برمی گردد یا نه و آیا شما تا هنگام برگشت زائران زنده خواهید بود تا به استقبال آنان بروید. بعضی مداحان معمولا از چنین فرصتی بهترین میوه را می چینند و همزمان با وداع زائران به دو وداع جانسوز اشاره می کنند. یکی وداع امام رضا (ع) با اهل و عیالش، هنگامی که به دستور مامور از مدینه به خراسان سفر کرد. آن حضرت برای خداحافظی و وداع، به مسجد النبی کنار قبر رسول خدا (ص) رفت و سپس از خانواده اش خواست تا برایش گریه کنند. به امام رضا (ع) گفتند گریه کردن پشت سر مسافر، خوب نیست ولی آن حضرت فرمود گریه کردن برای آن مسافری خوب نیست که می داند از سفر برمی گردد، نه کسی چون من که می داند برگشتی در کار نیست.

وداع دیگر را نمی گویم که چگونه امام حسین (ع) در روز عاشورا با اهل و عیال و خواهرش حضرت زینب وداع کرد؛ آن هم وداعی جانسوز و تو خود حدیث مفصل بخوان از این مجمل