هر سال که ماه ذیقعده آغاز می شود، دلم هوای مشهد می کند. چرا که نخستین روزش سالروز تولد خواهرش، حضرت معصومه (س) است و یازدهم هم تولد خودش. امسال هنوز سایه ماه شوال رخت برنبسته بود که خبری خوشحال کننده دادند و گفتند که دعوتید به مشهد؛ آن هم در روزهای پایانی دهه کرامت. یعنی در روز ولادت به پابوس حضرت می رویم و از خوان کرمش بهره می گیریم و پای سفره سفره خانه اش می نشنیم و چه سعادتی بالاتر از این.
در عرض چند ثانیه بالا و پایین کردم و فوری به نتیجه رسیدم و در نهایت ضمن تشکر از دعوت کنندگان، جواب رد دادم. آن کسی که پیشنهاد داده بود، تعجب کرد که چرا اینقدر سریع جواب دادم و کمی درباره این پیشنهاد فکر نکردم در حالی که سال هاست در باب زیارت فکر می کنم؛ چه زیارت امام حسین (ع) و امیرمومنان (ع) و چه زیارت علی بن موسی الرضا ولی زیارت داریم تا زیارت.
برای پاک کردن علامت سوال بزرگی که در قیافه اش موج می زد، چند پرسش روی میز گذاشتم. یکی این که دعوت کننده چه کسی است؟ دوم این که سفر مشهد بابت چیست و چه کاری در مقابل آن باید انجام دهم؟ سوم این که هزینه سفر از کجا تامین می شود؟ پاسخ سوالات اما در یک عبارت ساده خلاصه می شد؛ امام رضا (ع) طلبیده. واقعا اگر امام رضا طلبیده باشد، چرا باید از این زیارت رویگردان باشم و از آن استقبال نکنم. مناسبت خیلی خوبی هم فراهم شده تا در ایام ولادت ثامن الحجج توفیق حضور در حرمش را داشته باشم و نایب الزیاره همه کسانی باشم که التماس دعا می گویند و به جای همه آنها زیارت جامعه کبیره بخوانم و به نیابت از اموات و کسانی که به گردنم حق دارند در حرمش نماز بخوانم.
چه صغرا کبراهای زیبایی برای زیارت کردم ولی از خودم پرسیدم زیارت امام رضا (ع) به چه قیمتی! این سوال از دو جنبه قابل بررسی است. یکی این که هزینه رفت و آمد به مشهد و هتل و خورد و خوراک چقدر است و دیگر این که آیا من سزاوار این زیارت هستم؟ آیا جای کس دیگری را نگرفته ام و شخصی سزاوارتر از من برای زیارت امام رضا (ع) وجود ندارد؟
حالا پاسخ های احتمالی را بشنوید که تاکنون چند بار شنیده ام. اگر شما نروید، کس دیگری را می فرستند؛ اگر شما نروید، سهمیه ما می سوزد و چندین «اگر شما نروید دیگر». سال هاست که برای برخورداری از هر مزایای اداری و سهمیه ای به ویژه در مسائل مادی، وسواس به خرج داده و لذا پاسخ این پرسش ها را در ذهنم مرور می کنم. حالا اگر این بار، توفیق زیارت حاصل شد، در محضر امام رئوف چه بگویم؟ بگویم ای امام رضا! دورت بگردم. اگر من به این زیارت نمی آمدم، کس دیگری را می فرستادند و سهمیه ما می سوخت و اگر نمی آمدم، می گفتند آدم بی عرضه ای هستی که نتوانستی از موقعیتی به این خوبی استفاده کنی. برخی هم می گفتند حالا که خدا خواسته تا به پابوسی امام رضا (ع) شرفیاب شوی، نرفتن شما، کفر نعمت است.
به همین دلیل عطایش را به لقایش بخشیدم و با خود گفتم اگر قرار است به زیارت ثامن الحجج بروم، با هزینه خودم به پابوسش می روم و اگر جیبم هم خالی بود، مثل بسیاری از دلدادگانی که هوای زیارت در دل دارند ولی هزینه رفت و برگشت ندارند، از دور سلام می دهم و می گویم به تو از دور سلام.
حالا به سراغ اصل مطلب می روم. سال هاست که جشنواره بین المللی امام رضا (ع) به همت نهادها و سازمان های دولتی و به ویژه موسسات مردم نهاد، همزمان با دهه کرامت برگزار می شود که از امروز، اول ذیقعده مصادف با سالروز ولادت حضرت فاطمه معصومه (س) آغاز می شود و تا ۱۱ ذیقعده مصادف با ولادت شمس الشموس ادامه دارد و این ۱۱ روز به دهه کرامت نامگذاری شده که هر روزش عنوانی دارد و صدها برنامه و جشن در سراسر کشور برگزار می شود و مهمترین برنامه های این دهه در روز میلاد امام رئوف در مشهد برگزار می شود ولی هر سال شاهد حضور افرادی در مراسم اختتامیه هستیم که نمی دانیم حضورشان در پایتخت معنوی ایران و مراسم اختتامیه جشنواره رضوی به چه معناست.
البته این مساله از دو منظر قابل توجه است. یکی مسئولان نهادهایی که دعوت کننده هستند و دیگری کسانی که به دعوت این نهادها لبیک می گویند. در این مطلب کاری با سازمان های دعوت کننده ندارم و از دعوت شدگان انتظار دارم، کلاه خود را قاضی کرده و به وجدانشان پاسخ دهند که آیا مستحق این زیارت هستند یا نه. آیا می توانند با پول بیت المال به این سفر زیارتی بروند و قرار است چه کاری انجام دهند؟ ممکن است گفته شود بسیاری از افرادی که به این مراسم دعوت می شوند، کسانی هستند که در طول سال برای جشن های دهه کرامت زحمت می کشند و تلاش شبانه روزی دارند و این زیارت به پاس تقدیر از زحماتشان است که باید گفت این زیارت نوش جانشان و به قول علماء هنیئا مریئا لهم. اما این سوال مطرح می شود که وضعیت این افراد از دو حال خارج نیست؛ یا در راستای وظایف محوله کار کرده اند که حقوق می گیرند یا برای رضای خدا زحمت کشیده اند که انتظاری از دست اندرکاران هم ندارند؛ هرچند مسئولان وظیفه دارند از این افراد کوشا و زحمتکش قدردانی کنند.
یکی از دوستان نقل می کرد که سال ها پیش برای پیگیری کاری مجبور بود با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تماس بگیرد ولی هیچ یک از افراد موردنظر را پیدا نکرد و زمانی که سوال کرد، این عزیزان کجا هستند، پاسخ شنیده بود که برای شرکت در جشنواره امام رضا (ع) به مشهد رفته اند.
نکته بعدی این است که از همه دعوت شدگان می خواهم که به پابوس امام هشتم نائل شوند ولی این توانایی را داشته باشند که به همه اعلام کنند که این زیارت به چه مناسبت بوده است؛ آیا در راستای تقدیر از تلاش هایشان بوده یا به عنوان مقام مسئول به این مراسم و زیارت امام رضا (ع) دعوت شده اند؟ مثلا اگر نماینده مجلس به این مراسم دعوت شده، آیا به مناسبت فعالیت در کمیسیون فرهنگی بوده و در راستای ترویج فرهنگ رضوی تلاش کرده یا چون نماینده مردم خراسان و مربوط به حوزه انتخابیه اش به این برنامه دعوت شده و البته هر مورد قابل توجه است.
برخی از مدیران و دست اندرکاران نیز از تهران همه ساله راهی مشهد می شوند تا وظیفه خود را در هر چه بهتر برگزار شدن جشنواره رضوی انجام دهند ولی ممکن است برخی مسئولان به بهانه مسئولیت خود راهی این سفر شوند که جا دارد در این وضعیت اقتصادی که بسیاری از مردم محتاج نان شب خود هستند، یک حساب و کتابی از هزینه های این سفر داشته باشند و خودشان قضاوت کنند که آیا چنین زیارتی مورد قبول درگاه الهی هست یا نه.
با یک حساب ساده و سرانگشتی می توان هزینه های این سفر را محاسبه کرد. مثلا اگر فقط ۱۰۰ نفر به عنوان میهمان از تهران و یا استان های دیگر راهی مشهد شوند، طبیعی است که با هواپیما رفت و آمد کنند. اخیرا هم هزینه هواپیما حدود ۳۰ درصد افزایش داشته است. بنابر این اگر کمترین قیمت بلیط را به صورت حداقلی و خوش بینانه درنظر بگیریم برای رفت و آمد هر میهمانی دو میلیون تومان برآورد می شود و بر فرض که قرار نیست این سفر بیش از یک روز طول بکشد و لذا هزینه هتل و محل اسکان را حذف کرده و سایر هزینه ها مثل خورد و خوراک را به حساب مهمانسرای امام رضا (ع) بگذاریم که البته آن نیز هزینه است ولی با نگاهی حداقلی باید گفت هزینه این ۱۰۰ میهمان بیش از ۲۰۰ میلیون تومان خواهد شد که اگر قرار باشد این هزینه از بیت المال پرداخت شود، به جرات می توان گفت تمام کسانی که پاسخی برای سوالات مطرح شده نداشته باشند و به زیارت امام رضا (ع) بروند، باید پاسخگوی این زیارت در درگاه الهی باشند.
روح شهید مظلوم آیت الله بهشتی شاد که می گفت بهشت را به بها بدهند نه به بهانه. آن ها که دعوت شده اند هنوز یک هفته فرصت دارند تا با خود کلنجار روند و قضاوت کنند که آیا شایسته این سفر و زیارت هستند یا نه. اگر زیارت امام رضا(ع)، بهای شماست که نوش جانتان ولی مواظب باشید، بهانه نباشد. اگر شما جزو آن افراد دعوت شده ای هستید که حاضر نیستید با هزینه بیت المال بار سفر ببندید و سلامی به امام رضا (ع) بدهید، حالا چشم های خود را ببندید و از راه دور، دل های خود را به شبکه های ضریح امام رضا (ع) گره بزنید و بگویید السلام علیک یا علی بن موسی الرضا، السلام علیک و رحمت الله و برکاته.
نظر شما