گروه جامعه ایرنا- در روزهای پایانی سال به رسم دیرینه غلغله‌ای در شهر برپا می شود، گویی همه عجله دارند، می خواهند خود را برای ورود به سال جدید آماده کنند، لباس نو بپوشند، بهترین ها را آرزو کنند، در تکاپو برای تهیه بهترین ها برای سفره هفت سین هستند، از هر گوشه شهر صدای دستفروشانی که کنار هم در خیابان ها بساط پهن کرده اند به گوش می رسد، بساط های زرق و برق داری که دلت را می برد و دوست داری از هر کدام یکی بخری و به خانه ببری، در گوشه دیگری از این هیاهو اما افرادی هستند که با جان حیوانات بازی می کنند، آنهم حیواناتی که به هیچ وجه خانگی نیستند و هیچ مناسبتی با سفره هفت سین باستانی ما ایرانیان ندارند.
با تورقی بر تاریخ می بینیم که سفره هفت سین ایرانیان داستان جالبی دارد، در واقع در دوران ساسانیان و پیش از اسلام ایرانیان سفره ای به نام هفت شین شامل شمع، شراب، شهد، شمشاد، شربت، شقایق پهن می کردند اما پس از آمدن اسلام به ایران و حرام اعلام شدن شراب، سرکه جایگزین آن شد و اقلامی مانند سنجد، سبزه، سمنو، سکه، سیب، سماق و سیر به جای هفت شین قبلی بر سر سفره های نوروز نشست و به این ترتیب هفت شین به هفت سین تغییر کرد.
اما مساله قابل تامل این است که در تمام این دوران اثری از هیچ حیوانی بر سر سفره هفت سین دیده نمی شود، اما امروزه می بینیم که ماهی قرمز به پای ثابت این سفره باستانی ایرانیان تبدیل شده است در حالی که هیچ ارتباطی به آداب و رسوم و فرهنگ غنی ایران کهن ندارد، حدود ۸۰ تا ۹۰ سال پیش ماهی قرمز وارد ایران شد، گفته می شود از چین به اروپا و بعد از آن به سراسر دنیا راه پیدا کرد، ایرانیان هم به دلیل رنگ قرمز ، آنرا به نماد شادی و سرزندگی تبدیل کرده اند و به این ترتیب به مرور بر سفره های هفت سین ما جا باز کرد این در حالی است که ماهی قرمز بومی ایران نیست از این رو بعد از پایان نوروز عده ای آنرا در رودخانه ها و طبیعت رها می کنند که به مرور به گونه ای مهاجم تبدیل می شوند و برای گونه های بومی مزاحمت ایجاد می کنند.
اگر بخواهیم با کمی اغماض از کنار ماهی قرمز بگذریم اما از کنار برخی از مسائل دیگر شاید نتوان گذشت، حتما همگی در بازارهای کنار خیابانی روزهای پایانی سال انواع گونه های جانوری عجیب و غریب از لحاظ اینکه بر روی سفره هفت سین قرار بگیرند مواجه شده اید؛ مار ، لاک پشت و حتی سمندر لرستانی که گونه ای در خطر انقراض است، برای فروش در لگن های بزرگ و یا ظرف های به ظاهر زیبا و چشم نواز نگهداری می شوند که واقعا جای تعجب دارد، مثلا مار کجای سفره هفت سین جای دارد؟
بخش دیگر این سفره قراردادن گل سنبل است، سنبل گلی است خوشبو که عمدتا در آفریقای جنوبی، ایران، ترکمنستان و نواحی شرق دریای مدیترانه می روید، گفته می شود برای اولین بار در قرن ۱۶ میلادی یک دیپلمات اروپایی دسته ای از گل های سنبل که در دربار سلیمان پادشاه عثمانی وجود داشت را به خانه خود در اروپا فرستاد، از آن زمان تاکنون تقریبا در سرتاسر دنیا گل سنبل در گونه ها و رنگ های متنوع پرورش داده می شود، این گل داستان زیبایی دارد، در اسطوره های یونان باستان گفته می شود که سنبل نام جوانی زیبارو بود که در اثر یک حادثه جان خود را از دست داد و بعد از آن از خون او سنبل آبی رشد کرد.
در واقع روییدن و گل دادن سنبل، نمادی برای تولد طبیعت است، این گل همواره نمادی برای بهار یا شروع یک زندگی دوباره است از این رو بر سر سفره هفت سین ما ایرانیان به جایگاه خاصی رسیده است اما مساله این است که چند سالی است در کنار گل سنبل انواع گل های دیگری دیده می شود که نه تنها هیچ هماهنگی با عید نوروز ندارند بلکه گونه های مهاجم و بعضا غیر بومی هستند که موجب از بین رفتن طبیعت ایران می شوند.
گونه‌های گیاهی غیربومی آبزی مانند سنبل آبی، کاهوی آبی و آزولا گیاهانی است که در بازارهای کنار خیابانی روزهای پایانی سال و به وفورتر در آغاز بهار به فراوانی دیده می شوند، این گیاهان با ورود به طبیعت معضلات زیادی را برای محیط زیست به وجود می آورند، مثلا گیاه آزولا چند سالی است که تالاب انزلی را با مشکل مواجه کرده است چون با رشد و پهن شدن بر روی آب مانع ورود نور و اکسیژن به داخل تالاب می شود از این رو حیات انواع آبزیان تالاب را با مشکل مواجه می کند و به مرور موجب باتلاقی شدن تالاب می شود. اما شاهد فروش این گیاه در روزهای پایانی سال و به فراوانی بیشتر در فصل بهار هستیم.
فرمانده یگان حفاظت محیط زیست در نامه ای به ادرات کل محیط زیست استان ها خواست تا از خرید و فروش غیرقانونی گونه های جانوری و گیاهی در روزهای پایانی سال جلوگیری کنند.بر این اساس سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان متولی حیات وحش هر ساله با این تخلفات برخورد می کند، امسال هم فرمانده یگان حفاظت محیط زیست در نامه ای به مدیران کل حفاظت محیط زیست استان ها بر ضرورت انجام اقدامات پیشگیرانه به منظور جلوگیری از عرضه و خرید و فروش غیر قانونی گونه های جانوری و گیاهی در ایام پایانی سال تاکید کرد.
سرهنگ جمشید محبت خانی دراین باره گفت: با توجه به در پیش بودن روزهای پایانی سال و افزایش تخلفات متخلفان در عرضه و خرید و فروش غیرقانونی گونه های جانوری وحشی به ویژه انواع لاک پشت ها، مار آبی، سمندر لرستانی و برخی گونه های گیاهی مهاجم از جمله سنبل آبی در فضای مجازی، اماکن عمومی، میادین تره بار باید نکاتی درباره جلوگیری از خرید و فروش غیر مجاز گونه های گیاهی و جانوری لحاظ شود.
وی در این نامه از مدیران کل استانی خواست تا با حضور در رسانه ملی استان ها، دلایل ممنوعیت خرید و فروش گونه های گیاهی و جانوری و حشی را ارائه کنند و از شهروندان بخواهند از خرید و فروش این گونه ها خودداری کنند.
محبت خانی تاکید کرد: مدیران کل استانی با فرماندهان انتظامی استان های خود در راستای همکاری و تعامل بیشتر در شناسایی و برخورد با متخلفان مکاتبه داشته باشند، همچنین از پتانسیل سازمان های مردم نهاد در تنویر افکار عمومی و کاهش سطح تخلفات استفاده کنند.
فرمانده یگان حفاظت محیط زیست اظهار داشت: انجام گشت های مشترک با فرماندهی انتظامی استان ها و سایر یگان های حفاظت در چارچوب تفاهم نامه های فی مابین و رصد و پایش فضای مجازی، شناسایی و انجام اقدامات قانونی برای برخورد با متخلفان جدی گرفته شود.
وی گفت: معمولا برخی گونه ها از استانی به استان دیگر برده می شود که از مدیران کل استانی محیط درخواست می کنم با هماهنگی نهادهای مرتبط استانی نسبت به انجام امور اطلاعاتی- عملیاتی برای جلوگیری از عرضه گونه های جانوری و گیاهی وحشی توسط عوامل اصلی توزیع کننده در استان یا منطقه اقدام کنند.
نظر شما