مواجهه غیرمستقیم با مردم از ضعف‌های اصلی نهادهای فرهنگی است

به گزارش ایرنا، مهدی جمشیدی در نشست‌ «بازسازی انقلابی ساختار فرهنگی کشور» اظهارکرد: ما نیازمند اجماع نسبی در مقام فهم مسائل فرهنگی هستیم. بسیاری از اوقات چنین اجماعی در مقام فهم وجود ندارد، شاید حتی بتوانیم بگویم توافق. توافق یعنی یک‌سری بدیهیات و مشترکاتی داریم که بعد بر اساس آن می‌توانیم پیش برویم. بدیهیات فرهنگی ما حداقلی هستند. چرا؟ چون اندوخته‌ها و انباشته‌هایمان حداقلی است و لذا برداشت‌ها و اختلاف‌ها حداکثری می‌شود.

وی با اشاره به فرمایشات رهبری افزود: مقصود رهبر انقلاب از ساختار فرهنگی تنها، نگاه به ساختار فرهنگی دولت نیست؛ بلکه ساختار فرهنگی جامعه نیز است. ایشان در یکی از بیانات خود فرموده‌اند: «منظور از ساختار، ساختار فرهنگی جامعه و ذهنیت و فرهنگ حاکم بر آن و در یک‌کلام نرم‌افزاری است که افراد جامعه بر اساس آن در زندگی فردی و جمعی خود عمل می‌کنند». برداشت ابتدایی، اگر نگویم همه، این بود که مقصود رهبری همین نهادها و سازمان‌های فرهنگی کشور بوده است.

این محقق ادامه داد: لفظ ساختار عام‌تر از سازمان و نهاد است. اصحاب علوم اجتماعی نیز چنین درکی داشتند. ساختار یعنی چارچوب‌ها، کالبدها، اسکلت‌ها و قالب‌ها. این بستر کنشگری رو فراهم می‌کند. پس ساختار مفهومی عام‌تر است و یکی از مصادیق آن، سازمان‌ها و نهادها هستند. جهان انسانی سرشار از این ساختارها است. حتی به اعتقاد سوسور، زبان نیز دارای ساختار است. باید تعجب و توجه کرد که چرا توجه اذهان به دنبال تلقی سازمانی از مفهوم ساختار رفته است؟

به گفته جمشیدی یکی از مهم‌ترین سیاست‌های اشتباه نبود مواجهه مستقیم سیاستمداران و کارگزاران فرهنگی با مردم بوده است.

این محقق و نویسنده همچنین به برخی دیگر از آسیب ها در عرصه فرهنگی اشاره کرد و گفت: به عنوان نمونه از دیگر نقدها نیز می توان به برخورد با سلبریتی‌ها بوده است که بی‌جهت این افراد را برجسته و مشهور کرده‌اند که مدیران فرهنگی توهم این را دارند که سلبریتی‌ها را کنترل کرده‌اند که این امر معکوس بوده است؛ چراکه در بزنگاه‌ها نادرست بودن این سیاست مشخص شده است. از نمونه این برخوردهای اشتباه، رفتار اخیر ورزشکاران و بازیگران در ماجراهای اخیر بوده است. اما اگر به تاریخ نگاهی بیندازیم می‌بینیم که شهید مطهری درباره مواجهه و تقابل حاضر است که با تلویزیون رژیم مصاحبه کند.

جمشیدی گفت: تقابل امر مهمی است که باید وارد بحث و گفتگو شویم. آقای مطهری مرز آزادی را بیان می‌کند که آزادی فقط برای جبهه انقلاب نیست. رهبری نیز کرسی‌های آزاداندیشی را برای ورود دیگری‌ها ایجاد کرد که مجرایی برای صحبت‌های مخالفان باشد.

وی افزود: ما برای تغییر ذهنیت جامعه باید با عموم مختلف مردم مواجهات متفاوتی داشته باشیم، مردم تنوع در گفتگو را احساس کنند، مانند زمان انتخابات. ولی متأسفانه مسئولین از طبقات مختلف مردم خیلی فاصله دارند و فضای گفت‌وگو، تبادل نظر و مناظره خیلی انگشت‌شمار و اندک است. اما شهید آوینی نگاه این‌چنینی نداشت، با تمام اقشار جامعه صحبت می‌کرد و نگاهی تأثیرگذار داشت. ولی متأسفانه مسئولین فرهنگی در عصر حاضر، میدانی و به طور حقیقی پای‌کار نیستند، و بودن در عرصه روزمره زندگی را امری جزئی قلمداد می‌کنند درصورتی‌که دشمن از همین جزئیات ماجراهای مختلف می‌سازد و حوادث زیادی ایجاد می‌کند.

جمشیدی تاکید کرد: مدیران فرهنگی اشکالات زیادی دارند و نهاد فرهنگ نیاز به نقادی جدی دارد تا نقاط ضعف خود را از بین ببرد تا بتواند نسل فرهنگی و متفکر تربیت کند.

وی افزود: میل عوام به اسطوره‌ها و نمادها نیز مهم است. نمادها را نباید دست‌کم گرفت، به‌عنوان‌مثال، تأکید رهبری بر حاج‌قاسم قابل‌توجه است. ایشان از حاج‌قاسم به‌عنوان نیروی پیشران جامعه نام می‌برد. در تمدن غرب به دلیل نبود شخصیت‌های غنی، سراغ خیال‌بافی‌ها و اسطوره‌سازی‌های خیالی می‌روند؛ درحالی‌که ما نیروی پیشران و شخصیت‌های واقعی همچون حاج‌قاسم داشته‌ایم.