رایزنی‌های ضد ایرانی بلینکن در مونیخ؛ از برجام تا تعمیق روابط تهران- مسکو

آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه آمریکا اعلام کرد که با شرکای اروپایی خود درباره تعمیق همکاری‌های نظامی ایران و روسیه، موضوع هسته ای و حقوق بشر در ایران گفتگو کرده است.

وزیر امور خارجه دولت جو بایدن روز شنبه اعلام کرد که با مین کولونا وزیر خارجه فرانسه، آنالنا بائربوک وزیر خارجه آلمان و جیمز کلورلی در حاشیه نشست امنیتی مونیخ در مورد نگرانی‌ها پیرامون تشدید تنش هسته‌ای ایران، عدم همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و تعمیق همکاری‌های نظامی دو جانبه ایران و روسیه گفتگو کرده است.

ند پرایس سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز که بلینکن را در این سفر همراهی می کند، ادعا کرد: وزرای خارجه چهار کشور بر نگرانی خود در مورد تشدید فعالیت های هسته ای ایران و عدم همکاری این کشور با آژانس بین المللی انرژی اتمی تاکید کردند و از ایران خواستند مسیر خود را تغییر دهد.

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در تداوم هراس واشنگتن از تعمیق همکاری های تهران -مسکو گفت: آنها همچنین نگرانی های خود را در مورد تعمیق همکاری های نظامی دوجانبه ایران و روسیه و پیامدهای آن بر امنیت و ثبات منطقه و فراتر از آن گفتگو کردند.

پرایس در تداوم دخالت دولت بایدن در امور داخلی ایران ادعا کرد: مقامات چهار کشور بر همبستگی خود با مردم ایران با توجه با توجه به تداوم نقض فاحش حقوق بشر توسط ایران تاکید کردند و توافق کردند که به هماهنگی نزدیک در مواجه با فعالیت های بی ثبات کننده حکومت ایران ادامه دهند.

رابرت مالی (راب مالی نماینده ویژه آمریکا در امور ایران نیز بلینکن را در این سفر همراهی می کند. او پیش از همراهی بلینکن در سفر به مونیخ.در نشست‌های کارگروه مشترک آمریکا و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس درباره اولویت‌های مشترک به ریاض سفر کرد  و در این سفر منطقه ای خود، با معاون وزیر خارجه عمان درباره ایران گفتگو کرد؛ گفتگویی که آن را عالی" خواند.

 نماینده ویژه آمریکا در امور ایران گفت: دیدار عالی با شیخ خلیفه الحارثی (شیخ خلیفه علی عیسی الحارثی معاون وزیر خارجه عمان) در عمان داشتم.ما در مورد تعمیق همکاری نزدیک خود در خصوص طیف وسیعی از موضوعات مرتبط با ایران گفتگو کردیم.من همچنین از عمان برای کمک به آزادی باقر نمازی قدردانی کردم.

این مقام وزارت خارجه امریکا پس از این دیدار، ادعای آژانس اطلاعات دفاعی درباره استفاده روسیه از پهپادهای ایران در جنگ اوکراین را در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی توئیتر منتشر و مدعی شد: حکومت ایران همچنان انکار می‌کند، اما شواهد در حال افزایش است. پهپادهای ایران هم در منطقه و هم در جنگ بیرحمانه روسیه علیه اوکراین استفاده می‌شوند.

راب مالی ۱۵ بهمن ماه  نیز اذعان کرد: ما (ایالات متحده آمریکا) در هدف قرار دادن عناصر بیشتر برنامه پهپادی ایران تردید نخواهیم کرد . وی در عین حال ادعا کرد:  از ایران می‌خواهیم مسیر خود را تغییر دهد و حمایت از جنگ روسیه را متوقف کند.

هیات آمریکایی را در سفر به منطقه غرب آسیا، علاوه بر راب مالی، کریستوفر لندبرگ فرستاده ویژه موقت دولت آمریکا در امور ضدتروریسم و ائتلاف ضدداعش، دانیل بنایم معاون دستیار وزیر امور خارجه آمریکا و دانا استرول معاون دستیار وزیر دفاع آمریکا در امور خاورمیانه و شماری از مقامات نظامی و غیرنظامی واشنگتن تشکیل می دادند.

بر اساس اعلام وزارت خارجه آمریکا، نشست‌های سه گانه کارگروه مشترک آمریکا و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس، سه دسته از اولویت‌ها (سامانه یکپارچه دفاع موشکی و ضدهوایی و امنیت دریایی، موضوع ایران و مبارزه با تروریسم) را بررسی کردند.

همزمان با سفر راب مالی، شبکه خبری ان بی سی نیوز آمریکا 26 بهمن ماه به نقل از چهار مقام آمریکایی گزارش داد دولت جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده در حال مذاکره غیرمستقیم با جمهوری اسلامی ایران در مورد تبادل احتمالی زندانیان است تا آزادی شهروندان آمریکایی زندانی در ایران را تضمین کند و قطر و انگلیس نقش میانجی را در این مذاکرات ایفا می‌کنند.

این رسانه آمریکایی با بیان اینکه ادعا که این مذاکرات پیشرفت داشته اما رسیدن به توافق نهایی کماکان در هاله ای از ابهام قرار دارد، همچنین به نقل از سه منبع آگاه به روند مذاکرات مدعی شده است که دو طرف در حال بررسی فرمولی هستند که قبلاً در سال ۲۰۲۱ مورد بحث قرار گرفته بود و می‌تواند شامل تبادل احتمالی زندانیان و آزادسازی میلیاردها دلار وجوه مسدود شده ایران در بانک‌های کره جنوبی شود.

ان بی سی نیوز مدعی شده است فرمول پیشنهادی به ایران اجازه دسترسی به این منابع مالی را می‌دهد، اما فقط برای خرید غذا، دارو یا سایر اهداف بشردوستانه که در تطابق با تحریم‌های موجود ایالات متحده علیه ایران است و دیپلمات‌های آمریکایی و ایرانی سازو کارهای ممکن را برای نحوه انتقال وجوه مسدود شده با کشور ثالثی مانند قطر که احتمالاً بر این انتقال نظارت می‌کند، بررسی کرده‌اند.

"ند پرایس" سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در پی انتشار این گزارش، بطور ضمنی کلیت آن را تایید کرد و با خودداری از بیان جزئیات گفت: در موقعیتی نیستم که تمام جزئیات این گزارش را تایید کنم اما هسته اصلی این گزارش نشان می‌دهد که ما به انجام هر اقدامی برای آزادی شهروندان آمریکایی متعهد هستیم.

پرایس از تایید بخش هایی از گزارش ان بی سی نیوز درباره آزادسازی پول‌های بلوکه ‌شده جمهوری اسلامی در کره‌جنوبی خودداری کرد و افزود: ما بصورت منظم با شرکای خود در سراسر جهان تعامل داریم و از آنها به خاطر حمایت از تحریم‌ها تشکر می‌کنیم، مگر اینکه ایران به چالشی که برنامه هسته ای آن برای ما ایجاد می‌کند، رسیدگی کند.

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا درباره احتمال احیای برجام پس از تبادل زندانیان گفت: ما نشان داده‌ایم حتی زمانی که روابط در سطح پایینی قرار دارند، می‌توانیم منافع خود را به طور موثر دنبال کنیم. بازگرداندن شهروندان آمریکایی به خانه همیشه جزو علایق ما بوده است.مصمم هستیم هر کاری که می توانیم برای تامین امنیت و رفاه شهروندان خود انجام دهیم.

پرایس  درباره سفر رابرت مالی (راب مالی) نماینده ویژه آمریکا در امور ایران به عمان اظهار داشت:  همانطور که راب" بیان کرد آنها درباره مسائلی مرتبط با ایران گفتگو کردند. تمام تعاملات او اکثرا بر ایران متمرکز است و عمان نقش بسیار مفید و مهمی در تصمیم ایران برای آزادی باقر نمازی ایفا کرد.

این مقام وزارت خارجه دولت بایدن با تکرار ادعاها علیه تهران تصریح کرد: وقتی راب در جهان سفر می‌کند، ایران همیشه اولویت دستورکار است. درباره برنامه هسته‌ای ایران، چالش‌هایی که ایران برای نظم جهانی دارد، سرکوب و خشونت علیه مردم خود، حمایت ایران از روسیه با پهپاد برای جنگ در اوکراین و بازداشت آمریکایی‌ها از این دست موضوعات هستند.

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در پاسخ به این سوال که آیا آمریکا کنون در حال تبادل پیام با ایران درباره احیای برجام است، گفت: خیر ، برجام برای ماهها است  که در تمرکز ما نیست. تمرکز ما روی سه مووضع است، اینکه ایران  باید کشتار و سرکوب مردم خود را پایان دهد، کمک های امنیتی و پهپادی به روسیه را متوقف و آمریکایی‌ های بازداشت‌ شده را آزاد کند.

ایران پس از امضای برجام در سال ۱۳۹۴ با هدف لغو تحریم های ظالمانه، به عنوان کشوری مسئولیت پذیر، تعهدات خود را بدون عیب و نقص اجرا کرد و این مساله در ۱۶ گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی مورد تائید قرار گرفت. اما پس از ورود دونالد ترامپ به کاخ سفید در ژانویه ۲۰۱۷ (دی ماه ۱۳۹۵) و پس از چند اقدام مقدماتی، نهایتاً با اتخاذ مواضع مغایر با مفاد برجام، با خروج یکجانبه و غیرقانونی آمریکا از آن در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ (۸ می ۲۰۱۸)، در دو مرحله تحریم‌های ثانویه آن علیه ایران بازگردانده شد.

اجرای نامتوازنِ این توافق از یک طرف و فشارهای ناشی از اعمال و تشدید تحریم‌های یکجانبه آمریکا از طرف دیگر، باعث شد تا یکسال پس از خروج آمریکا از برجام، نهایتاً در تاریخ ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۸ (۸ می ۲۰۱۹) شورایعالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تصمیماتی در راستای متوقف کردن گام به گام اجرای اقدامات داوطلبانه تعهدات هسته‌ای با اعطای فرصت‌های ۶۰ روزه به دیپلماسی، اتخاذ کند.

ایران تا یک سال پس از خروج آمریکا از برجام به تمامی تعهداتش ذیل این توافق عمل کرد تا به کشورهای اروپایی که وعده می‌دادند آثار خروج واشنگتن از توافق را جبران می‌کنند، فرصت دهد تا برای تحقق این وعده تلاش کنند. اما با توجه به اینکه کشورهای اروپایی به وعده‌هایشان عمل نکرده‌اند، در چند گام تعهداتش ذیل برجام را کاهش داد. کاهش تعهدات ایران بر اساس مفاد توافق هسته‌ای برجام صورت گرفت.

دولت دموکرات جو بایدن پس از روی کار آمدن در ژانویه ۲۰۲۱، اقدام یکجانبه دولت سابق این کشور را برای خروج از توافق ایران و گروه ۱+۵ محکوم کرد اما تاکنون دربرابر هرگونه اقدام معتبر برای جبران رفتار نادرست گذشته کوتاهی کرده است.

دولت بایدن  سیاست های فشار حداکثری دولت دونالد ترامپ را در پیش گرفته و به بهانه حقوق بشری در حمایت از ناآرامی ها در ایران تاکنون تحریم هایی را همگام با متحدان غربی خود اعمال کرده و  از هیچ اقدامی فروگذار نکرده و به صراحت بیان کرده است که به جای تمرکز بر مذاکره و رویکرد دیپلماسی که همواره شعار آن را سرداده ، بر ناآرامی های ایران متمرکز بوده اما مدعی است در پی تغییر رژیم در ایران نیست.

دولت آمریکا همچنین در پی جنگ اوکراین، تهران را متهم به ارسال پهپاد به مسکو برای بکارگیری در این جنگ کرده و در حال انجام تحرکاتی با متحدان غربی خود علیه تهران- مسکو  است که مقامات ایران بارها این اتهامات را رد کرده اند.

جمهوری اسلامی ایران تاکید دارد که اگر طرف آمریکایی واقع‌بینانه عمل کند، امکان دستیابی به توافق در وین وجود دارد. توافق مد نظر ایران، سندی است که تحریم‌ها به صورت حداکثری رفع و منطقه‌ هم از اجرای آن بهره‌مند شود.