روایتی از ۱۴۲ روز ناآرام در گچساران در سال ۱۳۵۷

مهرماه سال ۱۳۵۷ شمار زیادی از معلمان مدارس این شهرستان در حرکتی منسجم بر سر کلاس درس حاضر نشدند تا عملا مدرسه ها تعطیل شوند،معلمان مدارس گچساران به رهبری یکی از چهره های شاخص سیاسی این شهرستان به نام حاج بهرام تاجگردون کلاس های درس را تحریم کردند تا فرهنگیان و دانش آموزان گام های نخست را برای مشارکت درفعالیت های انقلابی بردارند.

بازاریان شهر دوگنبدان مرکز شهرستان گچساران نیز هم از دیگر اقشاری هستند که سال ۱۳۵۷ برای شرکت در فعالیت های انقلابی پیش قدم شدند آنان که بیشتر از اقوام بهبهانی و اصفهانی مقیم این شهرستان بودند با تعطیلی مداوم بازار نارضایتی خود به حاکمیت رژیم پهلوی را نشان دادند.

یکی از کاسبان فعال در بازار آن روز گچساران با جاسازی اعلامیه ها در طاقه های پارچه و توزیع میان شهروندان برای آگاهی بخشی و تشویق عموم شهروندان به مشارکت در فعالیت های انقلابی تلاش می کرد.

اما اوج فعالیت های انقلاب اسلامی در این شهرستان روز تاریخی و خونین نوزدهم آبان بود که با شهادت جوانانی چون سید نجف بلادیان از طبقه بازاریان، امیرحسین کیامرثی و شهید غریب پرویزی از طبقه کارگر، شهید سید مذکور پارسی دانشجو، شهید محمد فراشبندی دانش آموز و شهید حسین امینی همراه شد.

بزرگ مردانی که نام آنان اکنون زینت بخش خیابان های اصلی شهر دوگنبدان است و آرامگاه آنان در گلزار شهدای شهر دوگنبدان زیارتگاه عاشقان است.

روایت یک شاهد عینی از نوزدهم آبان

با تلاش شخصیت‌های برجسته انقلابی این شهرستان نظیر بهرام تاجگردون، محمد زید بهبهانی، ابراهیم شریعتی، نصریان، مختاری و رمضان اسماعیلی تجمع مردمی جلوی مسجد شهیدان در روز نوزدهم آبان ماه سال ۱۳۵۷ شکل گرفت و مردم به بیانیه‌های ضد رژیم گوش فرا می‌دادند.

یدالله مرادی از شاهدان عینی وقایع روز نوزدهم آبان گچساران می گوید: در حالی که ساعت ۱۵ این روز تاریخی جمع زیادی از شهروندان در خیابان شیر و خورشید آن روز و هلال احمر امروز در میدان خاکی جلوی مسجد جامع شهر نشسته بودند و به سخنرانی گوش می دادند یک خودرو حامل نظامیان در محل ایستاد و ماموران پیاده شدند .

یدالله مرادی که در آن روزگار دانش آموز سال سوم دبیرستان بود تاکید کرد: مردم حاضر در این برنامه با شعارهایی خواستار سقوط رژیم پهلوی شدند اما هیچ حرکت خشونت بار یا توهین آمیزی از سوی آنان صورت نگرفت.

وی بیان کرد که با این حال ماموران ساواک به سوی شهروندان تیراندازی کردند و در ابتدا یکی از آنان که در میدان ساعت امروز کفش فروشی داشت با صدای بلند گفت: تیراندازی هوایی است ولی در آن همان لحظه ماموران به سوی مردم شلیک کردند و سید نجف بلادیان زخمی و در خودرو حین انتقال به بیمارستان شهید شد.

مرادی عنوان کرد: مردم در واکنش به این اقدام شروع به شکستن مغازه های مشروب فروشی، آتش زدن سینما کردند و چند تن از جوانان در خیابان پهلوی آن روز که پس از این واقعه خیابان شهید بشارت نام گرفت به شهادت رسیدند.

باز بودن درب خانه‌های شهروندان ساکن خانه های اطراف محل درگیری برای پناه دادن جوانان گریخته از دست مأموران ساواک در روز نوزدهم آبان حکایت از همدلی آحاد مردم برای ایستادگی در برابر طاغوتیان مستبد بود.

در این حادثه ده‌ها نفر از مردم انقلابی گچساران زخمی و ۶ جوان به نام های دانش آموز به شهادت رسیدند.

این استاد دانشگاه رشته تاریخ معاصر می گوید: درگیری بین مردم و ماموران تا ساعت ۲۰ آن شب ادامه یافت و آن سپس در گچساران حکومت نظامی اعلام شد.

او ادامه می دهد فردای آن روز در حالی که خیابان شهر دوگنبدان کاملا تعطیل و خلوت بود یکی از دوستانم گفت که جسدی در ساختمان نیمه کاره سیاحان (بسیج خواهران امروزی) رها شده من و دوستم به بهانه بردن آب برای کارگران ساختمان در حالی که ظرف آبی در دست داشتم پشت ساختمان رفتیم و جسد رها شده را مشاهده کردیم.

مرادی تاکید کرد: پس از واکاوی متوجه شدم این جسد مربوط به حسین امینی از همکلاسان پرانرژی خودم بوده است.

وی در پاسخ به داستان این موضوع گفت: در همان شب نوزدهم شهید حسین امینی و شماری از بچه های انقلابی جلوی فرمانداری که روبه روی ساختمان سیاحان بود حاضر می شوند که با تیراندازی ماموران این جوان زخمی و به ساختمان مذکور فرار می کنند و در آنجا به شهادت رسید.

این شاهد عینی روز نوزدهم آبان در گچساران با اشاره به اینکه شهیدان این حادثه از اقوام مختلف لر، ترک و بهبهانی و از صنف های متنوع از جمله معلم،دانش آموز،دانشجو و کارگر بودند تاکید کرد که نوزدهم آبان آیینه مشارکت همه گروه های مردمی در فعالیت های انقلابی بوده است.

مرادی در پاسخ به سوالی درباره اعتصاب مدارس با توجه به اینکه ایشان در آن زمان دانش آموز بود گفت: در آن سال مدارس بیشتر روزها تعطیل بود و شمار قابل توجهی از معلمان کلاس ها را تعطیل کرده بودند.

اعتصاب کارکنان نفت

نقش گچساران به این جنبش ها ختم نمی شود و کارگران صنعت نفت این شهرستان نیز با اعتصاب نه تنها کمر رژیم طاغوت را شکستند بلکه اتاق‌های فکر انگلیس و آمریکا را به کما بردند.

در حالی که آن روزها از فروش میلیون‌ها بشکه نفت ایران تنها سهم ناچیزی عاید کشورمان می‌شد و بیگانگان در حال غارت ثروت ملی ایران بودند صنعتگران نفت برای استقلال و پیروزی انقلاب اسلامی مشارکت کردند.

اعتصاب کارگران نفت تا جایی ادامه یافت که شهروندان عادی که در آن زمان برای گرم کردن خانه های خود از نفت سفید استفاده می کردند به علت کمبود فراورده های نفتی در صف های طولانی جلوی مراکز توزیع به ویژه در گچساران که جلوی پمپ بنزین نزدیک حسینیه بیت العباس یود ماندند.

سرانجام آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی و مهندس بازرگان به عنوان نمایندگان امام خمینی (ره) حاضر شدند و ضمن قدردانی از احساس مسئولیت و مشارکت آنان از کارگران خواستند بر سر کار خود حاضر شوند و به اندازه نیاز مردم نفت تولید کنند.

موقعیت گچساران

میدان نفتی گچساران دومین میدان بزرگ نفتی ایران است که با مرکزیت شهرستان گچساران در استان های کهگیلویه و بویراحمد، خوزستان، بوشهر و فارس قرار دارد زیرمجموعه‌ شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب است و در زمینه استخراج، پالایش و انتقال نفت خام، گاز طبیعی و تولید میعانات گازی فعالیت می‌کند.

این شرکت با بهره گیری و توانمندی از ۱۰ واحد بهره برداری، پنج کارخانه نمک‌زدایی در مدار، ۲ کارخانه نمک‌زدایی در دست اقدام، ۱۱ ایستگاه فشار و تزریق گاز، سه مجتمع بزرگ پالایشگاهی گاز و گازمایع، سیستم گاز آغار و دالان مشتمل بر ۱۲ دستگاه شیرگاه و لخته گیر مایع و چندین واحد آزمایشگاه شیمیایی، ۶ واحد آبرسان، حدود ۱۱۰ تفکیک گر سرچاهی و بوستری، سه ایستگاه برق فشار قوی و بیش از ۶۷۰۰ کیلومتر خطوط لوله از قطر چهار تا ۵۲ اینچ دارد.

شرکت بهره برداری نفت و گاز گچساران دارای ۱۶ مخزن در مدار است که عمده تولید نفت از مخازن گچساران ، بی بی حکیمه و رگ سفید-۲ است،مخازن بینک، گلخاری، نرگسی، چلینگر، پازنان۲، منصور آباد، سیاهمکان، گرنگان، سولابدر، ‌چهاربیشه، رودک، کیلورکریم و خاییز نیز به ترتیب چهارمین تا شانزدهمین مخازن در مدار این شرکت محسوب می شوند.

شهرستان ۱۲۶ هزار نفری گچساران در جنوب غربی کهگیلویه و بویراحمد ۳۵۹ شهید تقدیم نظام جمهوری اسلامی ایران کرده است.