نگاهی گذرا به زندگی آیت الله ابن العلم از خطبای مشهور اهواز

عالم ربانی حضرت آیت الله ابن العلم از علمای خوزستان و از خطبای کم نظیر و از اساتید حوزه علمیه اهواز، در سال ۱۲۹۸ هجری شمسی در دزفول متولد شد. پدر وی مرحوم حاج ملاحسین، تاجری اهل علم و ادب بود که به شیوایی شعر می سرود.

وی دروس مقدماتی حوزه را ابتدا نزد پدر و پس از آن نزد آیت الله شیخ محمد رضا معزی و آیت الله سید مجدالدین قاضی دزفولی (امام جمعه فقید دزفول) فرا گرفت و سپس برای ادامه تحصیل در علوم دینی راهی شهر مقدس قم شد. در قم از محضر اساتیدی همچون آیت الله سید شهاب الدین نجفی مرعشی کسب فیض نمود و از شاگردان و اصحاب خاص و مورد عنایت ایشان قرار گرفت.

شدت علاقه و مقبولیت علمی وی نزد آیت الله نجفی مرعشی به حدی بود که ایشان، فامیل ابن العلم را برای آن زنده یاد برگزید. در یکی از اجازات که آیت الله نجفی مرعشی به وی داد از او به عنوان "شخصیتی که در مقام ورع و تقوی در بین اقران خود قلیل النظیر است" یاد نمود.

ایشان در سال های حضور در قم، در درس خارج حضرت امام خمینی(ره) حضور یافته و کسب فیض نمود. وی هم مباحثه و هم حجره آیت الله شهید صدوقی (شهید محراب) و آیت الله شهید مطهری بود که رابطه قلبی و دوستی بین وی تا اواخر عمر استاد شهید آیت الله مظهری ادامه داشت.

وی مصاحبت‌ها و مراودات زیادی با آیت الله شیخ آقابزرگ تهرانی صاحب کتاب نفیس "الذریعه" داشت. این کتاب به معرفی مولفان و کتب علما و دانشمندان شیعه از اوایل اسلام تا عصر حاضر می پردازد و آیت الله ابن العلم مشارکت بسیاری در این زمینه با وی داشت و شیخ آقابزرگ تهرانی چندین بار از مساعدت وی در شناخت کتب متفاوت نام برده است.

همچنین ایشان چند سالی را بنا به ضرورت در تهران ساکن گردید و در آنجا از محضر آیت الله حاج میرزا عبدالعلی تهرانی، کسب فیض نمود و ضمن بهره گیری از مقامات علمی آن بزرگوار سال ها نیز از مشرب علمی و عرفانی آن عارف عامل بهره جست که تاثیرات بسیار عمیق و شگرفی در ابعاد اخلاقی و سلوک معنوی وی داشت و همیشه از وی به عنوان عالم عامل و استاد اعظم و مالک نفس زکیه یاد می‌کرد.

ایشان در سال ۱۳۳۴ هجری شمسی بنا به درخواست آیت الله العظمی سیدعلی بهبهانی و جمعی از مؤمنین اهواز، امامت جماعت مسجد حضرت صاحب الزمان(عج) را عهده دار و توسط ایشان به امامت جماعت این مسجد منصوب شد که با برپایی سخنرانی ها و تشکیل جلسات اخلاق و تفسیر در این مسجد به هدایت و ارشاد مردم پرداخت.

ایشان سال ها در تربیت طلاب علوم دینی مشغول بود و از ابتدای تاسیس حوزه علمیه آیت الله بهبهانی در اهواز، بنا به تقاضای آیت الله العظمی بهبهانی تدریس در حوزه علمیه ایشان را عهده دار شد و به تربیت و پرورش طلاب علوم دینی پرداخت.

زوایای اخلاقی:

از جمله خصوصیات ایشان ساده زیستی و بی تکلف بودن و توجه نکرن به مسایل مادی و زخارف دنیوی بود و تا آخر عمر هیچگاه از وجوه شرعیه که نزد ایشان بود استفاده نکرد. توکل به خدا از دیگر ویژگی های آن بزرگوار بود و در همه امور به خداوند اتکا داشت و با تمام وجود به آن معنا ایمان داشت و معتقد بود که اگر انسان امور خود را به خدا واگذار کند خداوند سبحان کفایت امور او را خواهد کرد.

ایشان بسیار شهرت گریز بود و از مقام و منصب بسیار دوری می کرد از مرید پروری نفرت داشت و تا قبل از دوره بیماری شان بیشتر اوقات فاصله منزل تا مسجد را پیاده طی می نمود.

مردم داری و رتق و فتق امور مردم از ویژگی های ایشان بود؛ هیچگاه از رفع مشکلات مردم و گوش دادن به سخنان و مطالب آنها خسته نمی‌شد و در ارایه مطالب و سخنان خود در مواردی سطح گفتار خود را آن قدر پایین می آورد تا مطالب برای مخاطب ملموس و قابل درک باشد.

آیت الله ابن العلم عاشق و شیفته اهل بیت عصمت و طهارت (ع) بود و همواره مردم را در عمل به دوست داشتن آنها و دشمنی با غاصبان حقشان سفارش می کرد و ارادت قلبی زیادی به حضرت سیدالشهدا(ع) داشت و معتقد بود که مجلس روضه اباعبدالله(ع) تحت قبه است و شرکت کنندگان در مجالس تحت قبه اباعبدالله الحسین(ع) هستند و همیشه اظهار می داشت علاقه به امام حسین(ع) باید مانند خون در رگ انسان جاری باشد.

از آن بزرگوار تالیفاتی به جای مانده است از جمله ۲ جلد کتاب "فاکهه الظرفا" یا "کشکول ابن العلم" و نیز کتاب "منتخبات ابن العلم" که به چاپ رسیده اند. همچنین کتاب "واژه های مشکله" و نیز "هزاران نکته از قرآن" و کتاب "اولیات" و کتاب "آثار علما و شعرای دزفول" از جمله تالیفات ایشان است.

ایشان از طرف حضرات آیات اعظام خویی، حکیم، میلانی، بهبهانی، نجفی مرعشی، حاج میرزا عبدالعلی تهرانی و آیت الله معزی و ... اجازه اجتهاد و اجازات روایی و امور حسبیه را داشته‌اند.

سرانجام این عالم وارسته پس از سالیان متوالی تلاش در نشر معارف اسلامی و ترویج معارف اهل بیت عصمت و طهارت(ع)، بعد از گذراندن یک دوره بیماری در تاریخ ۲۹ آذر ۱۳۷۰ دعوت حق را لبیک گفت و در صحن و سرای مولایش علی بن موسی الرضا المرتضی(ع)در مشهد مقدس آرام گرفت.