از پنجم اسفندماه ۱۴۰۰ و حمله روسیه به اوکراین، مسائل مربوط به انرژی در صدر توجه قرار گرفته است. اروپا و آمریکا در جریان این بحران دچار خطای محاسباتی شدند، آنها که تصور می کردند با سیل تحریم های ضد روسی، کرملین را به پذیرش مطالبات خود ناگزیر سازند اما خود در دام انرژی روسیه افتادند.
در روزهای اخیر نیز به خاطر توقف ارسال گاز از خط لوله نورد استریم۱ به اروپا و نیز در آستانه فرا رسیدن ماه های سرد، شاهد هراس شهروندان غربی و تکاپوی دیپلماتیک سران بروکسل هستیم.
وابستگی شدید اروپا به نفت و گاز روسیه
بحران انرژی ناشی از جنگ روسیه و اوکراین، وابستگی و کاستی‌های استراتژی انرژی اروپا را بیش از پیش آشکار کرده است. افزایش قیمت برق و گاز طبیعی در کشورهای اروپایی تمام فعالان بازار به‌ویژه شرکت‌ها و مصرف‌کنندگان در اروپا را تحت تاثیر خود قرار داده است.
میزان وابستگی کشورهای اروپایی به واردات گاز از روسیه نشان می‌دهد که حدود ۲۰ کشور اروپایی از ۶ تا ۱۰۰ درصد به واردات گاز از روسیه وابسته هستند.
قیمت برق در آلمان که معیار اروپا در این زمینه است، در ماه اوت برای اولین بار از ۷۰۰ یورو در هر مگاوات ساعت فراتر رفت. این رقم ۶ ماه پیش در سطح ۱۲۸ یورو، ۱ سال پیش در سطح ۸۲ یورو و ۲ سال پیش نیز در سطح ۳۵ یورو بود.
بنابراین، قیمت عمده‌فروشی برق در اروپا طی ۶ ماه ۵ برابر، ظرف ۱ سال ۸ برابر و طی ۲ سال نیز ۲۰ برابر شده و عملکرد بازارهای برق در کشورهای عضو اتحادیه اروپا بحث‌برانگیز شد.
بهای گاز در اروپا نیز به‌تازگی به ۳۴۱ یورو به ازای هر مگاوات ساعت افزایش یافته است. قیمت گاز در اروپا در ماه مارس (اسفند-فروردین) به ازای هر مگاوات ساعت به ۳۴۵ یورو رسید و رکورد شکست.
یافته‌های تحقیق اخیر اندیشکده «بروگل» بیانگر آن است که کشورهای اروپایی از سپتامبر(شهریور) ۲۰۲۱ تا آگوست(مرداد) ۲۰۲۲، حدود ۲۳۶ میلیارد یورو برای محافظت از خانواده‌ها و شرکت‌ها برابر افزایش بهای انرژی اختصاص داده‌اند.
«جیوانی اسگاراواتی» محقق این اندیشکده درباره افزایش قیمت‌ها به فرانس ۲۴ گفت: «زمستان برای همه کشورهای اروپایی، سخت خواهد بود. قیمت‌ها همچنان بالا خواهد ماند و احتمالاً حتی بالاتر هم خواهد رفت.»
در همین حال با تصمیم چند روز پیش روسیه مبنی بر توقف عرضه گاز از طریق نورد استریم ۱ به اروپا به دلیل تعمیرات، نگرانی ها در این زمینه بیش از پیش افزایش یافته است.
برخی کارشناسان بر این باورند روسیه به تلافی تحریم‌های اتحادیه اروپا در رابطه با جنگ اوکراین و کمک های نظامی به این کشور ، ارسال گاز از خط لوله نورد استریم به اروپا را متوقف کرده است. رهبران اروپایی نگرانند که روسیه ممکن است در تلاشی برای افزایش بهای گاز، که در سال گذشته افزایش شدیدی داشته، این قطعی را تمدید کند.
لازم به ذکر است که نورد استریم ۱ به طول یک هزار و ۲۰۰ کیلومتر گاز را از سواحل روسیه در نزدیکی سن پترزبورگ، از زیر دریای بالتیک، به شمال شرقی آلمان منتقل می‌کند.
این خط که در سال ۲۰۱۱ افتتاح شد ظرفیت انتقال روزانه حداکثر ۱۷۰ میلیون متر مکعب گاز از روسیه به آلمان را دارد.
این خط لوله در ماه ژوئیه برای ۱۰ روز بسته بود – آن هم به دلیل «تعمیرات» آنطور که روسیه گفت – و اخیرا فقط با ۲۰ درصد ظرفیت کار کرده است که به گفته مسکو به دلیل تجهیزات معیوب است.
تاثیری که بحران انرژی بر اروپا گذاشته است
همان طور که پیشتر اشاره شد، بحران انرژی در اروپا رسماً به یک «فاجعه تمام عیار» تبدیل شده و روزی نیست که رسانه‌ها و کارشناسان این کشورها گزارشی از این وضع منتشر نکنند.
بر اساس این گزارش‌ها، «هنوز با اوج فاجعه در اروپا فاصله داریم چرا که زمستان از راه نرسیده است و میلیون‌ها نفر با فقر انرژی مواجه خواهند شد»، «جان‌ها را از دست خواهیم داد»، «قبوض انرژی به ۳۵۰۰ پوند رسیده است و بدترین وضعیت هنوز در راه است»، «کل کشور با یک فاجعه روبه‌رو است» و « به خاطر خدا کاری بکنید»؛ اینها تنها بخشی از عناوین مطبوعات و رسانه‌های انگلیسی درباره فاجعه کنونی انرژی است که با ورود غرب به جنگ روسیه و اوکراین،گریبانشان را گرفته است.
در ادامه به وضعیت سه کشور اروپا از قبیل انگلیس، آلمان و فرانسه خواهیم پرداخت؛
۱۰ میلیون انگلیسی در فقر سوخت
اردیبهشت ۱۴۰۱ در گزارش بانک جهانی اعلام شد که جنگ اوکراین منجر به بزرگترین شوک کالایی در ۵۰ سال گذشته شده و نرخ تورم انگلیس و آمریکا به بالاترین سطح خود در ۴۰ سال گذشته رسیده است؛ موضوعی که از نگاه ناظران، دلیل اصلی آن بحران سوخت است.
نهادی موسوم به ائتلاف «فقر سوخت» پیش‌بینی کرده است که ۹.۲ میلیون خانوار انگلیسی از اول اکتبر (مهر) در فقر سوخت قرار خواهند گرفت و تا دی ماه به ۱۰.۵ میلیون افزایش خواهد یافت. این نهاد پیش بینی کرده است که «زمستان امسال سونامی فقر سوختی کشور را درگیر خواهد کرد.»
در این کشور اوضاع نسبتاً وخیم و برخی نشانه‌های بروز شورش از همین الان در حال نمایان شدن است. مثلا در شهر «گلاسکو» مردم با ریختن به خیابان‌ها قبض‌های برق خود را به آتش کشیده‌اند و ۱۱۸هزار انگلیسی نیز در طوماری اعلام کرده‌اند که قبض خود را پرداخت نخواهند کرد.
صنایع آلمان در آستانه تعطیلی
با نزدیک شدن نیمه سرد سال نگرانی‌های دولت آلمان از قطع کامل صادارت گاز توسط روسیه در واکنش به تحریم‌های شدید اتحادیه اروپا علیه مسکو، رو به افزایش است. در ماه‌های گذشته میزان صادرات گاز روسیه به آلمان در پاره‌ای از اوقات به صورت «قطره چکانی» بوده است.
دولت آلمان نیز برای صرفه‌جویی در مصرف انرژی قانون محدودکننده‌ای برای گرمایش ساختمان‌های دولتی تصویب کرده است.
در قانون جدید آلمان بسیاری از ساختمان‌های عمومی مثل تالارها و سالن‌های راه‌آهن ممکن است به صورت محدودی گرم شوند. در همین حال، پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد نرخ تورم برای آلمانی‌ها همچنان افزایشی خواهد بود.
یک پژوهشی که به تازگی توسط مجله «بیزینس اینسایدر» منتشر شده، نشان می دهد که بیش از نیمی از آلمانی‌ها از چندی پیش در حال صرفه‌جویی به منظور کاهش هزینه‌های انرژی خانوار هستند.
فرآیند صرفه‌جویی در بخش‌های صنعتی آلمان نیز شکل گرفته‌است، به طوری‌که آژانس شبکه فدرال این کشور که در حوزه انرژی فعالیت دارد اخیراً از افت ۲۱.۳ درصدی مصرف بخش صنعتی در ماه ژوئیه (تیر) در مقایسه با میانگین زمان مشابه در سال گذشته خبر داد.
در این کشور صنایع بزرگ تولید مواد شیمیایی در بحبوحه عدم قطعیت در مورد عرضه گاز طبیعی روسیه، اینک گزینه‌های کمی برای تهیه گاز دارند و خطر تعطیلی شرکت‌های آلمانی را تهدید می‌کند.
به نوشته وبگاه «اویل پرایس» «ولفگانگ گروس آنتروپ» مدیرعامل انجمن مواد شیمیایی آلمان چندی پیش گفت که «چیز بیشتری نداریم که بتوانیم صرفه‌جویی کنیم.»
بر اساس این گزارش، صنایع مواد شیمیایی آلمان سومین بخش صنعتی بزرگ این کشور پس از بخش‌های خودروسازی و ماشین‌آلات است.
بر اساس گزارش رسانه‌های آلمانی اثرات شوک گاز و انرژی روسیه به آلمان باعث افت چشم گیر تولیدات صنعتی این کشور شده است و طی آن صنایع پایه آن کشور سقوط زیادی داشته‌اند.
در این مدت در صنایعی چون شیشه ۴۷.۸ درصد، فولاد ۳۴ درصد، سرامیک و سنگ ۳۲.۵ درصد، غذا و نوشیدنی ۳۲ درصد، محصولات شیمیایی ۳۱.۴ درصد، نساجی و چرم ۳۱ درصد، محصولات پلاستیکی ۲۶.۷ درصد، فلزات اساسی ۲۰.۴ درصد و خودرو و قطعات ۱۷.۵ درصد کاهش دیده می‌شود.
استفاده از شومینه با سوخت چوب در فرانسه
در فرانسه نیز به دنبال گران شدن سوخت و بحران انرژی در اروپا، تمایل مردم این کشور به استفاده از شومینه با سوخت چوب افزایش پیدا کرده است. به گزارش رسانه‌های فرانسوی تقاضا برای چوب و هیزم برای استفاده برای سوخت در این کشور به شدت افزایش پیدا کرده است.
در مجموع، وابستگی شدید اروپا به انرژی روسیه، بازیگران قاره سبز را بسیار آسیب پذیر کرده و آنها در صددند بیش از آنکه فصل پاییز و زمستان از راه برسد، خود را از این دام برهانند؛ چشم اندازی که در صورت تداوم وضعیت موجود در جبهه اوکراین، تیره به نظر می رسد و ممکن است کارتون عصر یخبندان که روزی برای کودکان جهان ساخته می شد اینبار به صورت واقعی و عینی در اروپا و آمریکا شکل بگیرد و آنان را با داغ تحریم های دیگر کشورها بیشتر آشنا کند.
نظر شما