نشست‌های رسانه‌ای جشنواره فیلم فجر یکی از خبرسازترین و موردتوجه‌ترین بخش‌های جشنواره فیلم فجر است که در سال‌های اخیر با چالش‌هایی نیز روبرو بود. از یک سو، فیلمسازان از کیفیت و کمیت سوالات مطرح‌شده در نشست‌ها گلایه داشتند و به طور عمده سؤالات را غیرتخصصی و سطحی عنوان می‌کردند. از طرف دیگر، خبرنگاران، نوع برخورد فیلمسازان را مورد نکوهش قرار داده و پاسخ‌های کوتاه با بلی و خیر سازندگان را طعنه‌آمیز عنوان می‌کنند. در این میان، منتقدان و نویسندگان‌قدیمی سینما نیز در سال‌های اخیر به طور عمده در نشست‌های خبر فیلم‌ها پس از نمایش آن شرکت نمی‌کنند و انتقاداتی به نحوه برگزاری و شیوه پرسش و پاسخ سوالات دارند. این طیف از اهالی رسانه، لزوم بازنگری در ساختارهای برگزاری این نشست‌ها را مورد تاکید قرار داده و راهکارهایی در باره طرح سوالات غیرکلیشه‌ای و مرتبط با فیلم را به عنوان یکی از راه‌های ارتقای سطح کیفی این جلسات عنوان می‌کنند.
در ادامه به دلیل اهمیت آسیب‌شناسی نشست‌های رسانه‌ای جشنواره فیلم فجر با «حامد مهربانی» مجری نشست‌های خبری جشنواره چهلم گفت و گویی انجام شد که مشروح آن در ادامه آمده است:
ایرنا: شما چندسالی هست که مجری برنامه‌های تخصصی با موضوعات سینما و تئاتر در تلویزیون هستید، اجرای برنامه‌های تلویزیونی سخت‌تر است یا اجرای چنین نشست‌هایی؟
از لفظ سخت‌تر استفاده نمی‌کنم. ولی خب به نظرم اجرای نشست‌ها خیلی متفاوت‌تر است و انرژی بیشتری از مجری می‌گیرد.
ایرنا: تفاوت این دو اجرا با هم در کجاست؟ در هر دوی این‌ها شما با هنرمندان و سازندگان آثار گفتگو می‌کنید؟
دقیقاً همین که در سوال شما مطرح شد، نیست! (می‌خندد) واقعاً نیست! ببینید در اجرای تلویزیونی، من با مهمانانی در استودیو گفتگو می‌کنم و تصویر و صدای ما هم از رسانه پخش می‌شود، و ببیندگان هم از تلویزیون و نمایشگرهای شخصی خودشان برنامه را می‌بینند. من در اینجا مسئول اتفاقاتی هستم که جلوی دوربین رخ می‌دهد. باید جهت گفتگو را تعیین کنم و با سوالات و مطالبی که طرح می‌کنم و می‌گویم یک تصویر درستِ رسانه‌ای را بسازم که نه برای بینندگان برخورنده باشد نه صاحبان رسانه، و در نهایت یک محصول رسانه‌ای باشد که از تلویزیون باید پخش شود. همه‌ی عوامل پشت صحنه هم (از جمله تصویربرداران، صدابرداران، منشی صحنه، نور، کارگردان، سردبیر و ...) به کمک مجری می‌آیند که این اتفاق بیفتد. کسی در چالش با مجری نیست و با او بیشترین همراهی می‌کنند.
اما در این نشست‌ها، مجری علاوه بر گفتگو با هنرمندان، و شکل دادن یک بسته تصویریِ رسانه‌ای درست که همزمان از ده‌ها رسانه‌ی اینترنتی به صورت لایو پخش می‌شود و در ده‌ها رسانه‌های دیگر اخبارش مخابره می‌شود، باید هدایت جلسه‌ای را به عهده بگیرم که اهالی رسانه (خبرنگاران و منتقدان) هم از صاحبان آن هستند و خود را در شکل‌گیری نشست، صاحب نقش می‌دانند و من در آنجا، فقط واسطه‌ای هستم که سؤالات آنها را از عوامل بپرسم.
ایرنا: نکته همین‌جاست که خبرنگاران، گاهی از همین گلایه‌مند هستند که چرا این نقش واسطه‌گرایی به درستی انجام نمی‌شود و سوالات و انتقاداتشان از عوامل پرسیده نمی‌شود!
درباره نشست‌هایی که من اجرا کردم که این گلایه صحیح نیست. تا به حال سؤالی نبوده که از سمت خبرنگاران به دست من برسد و از زمان نشست هم باقی مانده باشد که نپرسیده باشم! حتی وقتی زمان نشست رو به اتمام بود، سوالات باقی مانده را در حد کلی می‌خواندم و اسم پرسشگر را هم مطرح می‌کردم که حداقل از این جایگاه به گوش عوامل و سایر رسانه‌ها برسد که به نوعی در فرصت‌های بعدی پاسخ‌گوی آن باشند.
ایرنا: چرا وقتی در پایان بعضی نشست‌ها، سؤالات دیگری می‌ماند که جواب دادن به آنها اهمیت زیادی داشت صبر نمی‌کردید؟ نهایتاً زمان نشست تمدید می‌شد.
واقعیت این است که به دلیل برگزاری نشست‌ها در سالن اصلی، که بلافاصله بعد از آن باید فیلم بعدی به نمایش درمی‌آمد، امکان بیشتر کردن زمان آن نبود و هیچ ذهنیتی هم از پاسخ عوامل به آن سوالات نداشتیم که چقدر طول می‌کشد که صبر کنم آنها هم پاسخ بدهند. ضمن اینکه برای من که مجری برنامه‌های زنده تلویزیون هستم، مدیریت زمان که دقیقاً آنتن را رأس زمان مقرر تحویل بدهم، نکته مهمی است که شدیداً به آن پایبندم. با این حال، برای اینکه حق محتوا و نکات خوب تضییع نشود، حداقل چیزی که به ذهنم می‌رسد انجام بدهم، این بود که متن نقد و سؤال‌های باقی‌مانده را به همراه نام پرسشگر آن عنوان کنم که در فرصت‌های بعدی حتماً آنها پیگیری شود.
ایرنا: به نظر شما نشست‌های خبری جشنواره امسال، کمی مهربان با سازندگان فیلم نبود؟
واقعیت این است که رویداد نشست‌های خبری جشنواره فجر، در کنار اتفاقاتی مثل فوتوکال یا بولتن جشنواره، بیشتر جنبه نمایشی و پرزنتی آثار را دارد. قصد یقه‌گیری با کسی را ندارد و با توجه به برگزارکننده آن که دبیرخانه جشنواره است، حتی جانب‌داری خاصی هم نباید بکند و بین همه فیلم‌ها، باید رعایت عدالت و برابری را بکند. با این حال در این نشست‌ها، همانطور که قبلاً گفتم، چون اهالی رسانه و منتقدان هم صاحب نقش هستند، هدایت محتوایی اصلی توسط آنها صورت می‌گیرد و آنها هستند که باعث می‌شوند یک جلسه با سازندگان مهربان باشد یا خیر. جلسات بسیاری از فیلم‌ها بود که خیلی تُند و جنجالی برگزار شد و حتی باعث برافروختگی عوامل فیلم یا جمعی از طرفداران آنها شد.
ایرنا: یعنی شما در هیچکدام از این نشست‌ها، موضع‌گیری نکردید؟
نه اینکه درباره فیلم‌ها نقد و نظری نداشتم. اتفاقاً چون هر روز صبح، در تلویزیون برنامه داشتم، آنجا نقد و مواضع خودم رو هم می‌گفتم که بعضی از آنها مصداق رد شدن با تریلی از فیلم‌ها بود، یا حتی در صفحه خودم در اینستاگرام که نظراتم را صریح و بی‌واسطه درباره فیلم‌ها می‌گفتم. اما خب در نشست‌ها، سعی می‌کردم این ارزیابی ورود پیدا نکند و نهایتاً با یکسری شوخی‌های غیربرخورنده و لطیف جلسه را برگزار کنیم که حقی از فیلمی به نسبت دیگر فیلم شرکت‌کننده در بخش رقابتیِ جشنواره ضایع نشود.
ایرنا: چرا بعد از این همه سال برگزاری جشنواره، هنوز برگزاری نشست‌های خبری جشنواره، چالش برانگیز و حاشیه‌دار است؟
از اتفاقات غیر قابل پیش‌بینی و ناگهانی که بگذریم، بخشی از این حاشیه‌ها و جنجال‌های شکل گرفته، خواسته‌ای است که مصرف‌کنندگان رسانه‌ای به عوامل تأثیرگذار در نشست‌ها تحمیل می‌کنند. اینکه مثلاً خبرنگاری سوالی جنجالی و بحث برانگیز طرح کند که سوالش دیده شود یا هنرمندی از سازندگان اثر، حرفی بزند یا کاری بکند که رسانه‌ها آن را پخش بکنند و به اصطلاح وایرال شود.
ایرنا: به عنوان سوال آخر، چه زمانی می‌توانیم به الگوی مطلوب در برگزاری نشست‌های خبری برسیم؟
به نظر من نشست‌هایی که در چهلمین دوره از جشنواره برگزار شد، حاصل بلوغ و تجربه نشست‌های پیشین بود. نه اینکه ایراد و نقایصی نداشت، نه! ولی طراحان آن بسیاری از ایرادات و نقایص دوران قبلی را درنظر گرفته بودند و سعی کردند با توجه به اقتضائات کنونی (مثلاَ کرونا که قبلاَ نبود ولی الان جزو پارامترهای بسیار تاثیرگذار است) مدل درستی را سروسامان دهند. معتقدم تجربه امسال هم، تجربه‌ی ارزشمندی است که برنامه‌ریزان جشنواره بعدی، ان‌شاءالله از آن بهره‌مند می‌شوند.
نظر شما