روایت اندیشکده اسپانیایی از بیم و امیدهای غرب درباره آینده افغانستان

به گزارش روز چهارشنبه ایرنا، مرکز مطالعات بین‌المللی و استراتژیک «اِلکانو» اسپانیا (Real Instituto Elcano) در گزارش تحلیلی با عنوان «سقوط افغانستان از منظر استراتژیک» نوشت : بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان پس از ۲۰ سال حضور آمریکا و حمایت‌های بین‌المللی، به انواع بحث‌ها پیرامون آنچه اتفاق افتاده است، چرا اتفاق افتاده است و چه پس از این روی خواهد داد، دامن زده است. در همین حال دو گونه نگرانی در جوامع غربی دیده می‌شود. از طرفی نگرانی دولت‌ها و سازمان‌های بین المللی حول محور مشکلات لجستیکی و خروج فوری دیپلمات‌ها و نیروهای امنیتی و برخی اتباع افغان متمرکز شده است و از سوی دیگر، نگرانی و هشدارهای افکار عمومی غربی پیرامون پیامدهای انسانی «طالبانیزاسیون» افغانستان و توجه ویژه به حقوق زنان مشاهده می‌شود.

به نوشته این تارنمای تحقیقاتی، عدم پیش بینی دولت های غربی و سازمان های بین المللی نشان دهنده حیرتی عمیق از این مسئله بوده که چگونه ممکن است تنها یک ماه پس از اعلام بایدن برای خروج نیروهای آمریکایی، طالبان کنترل کشور را در دست بگیرند و بر دولتی تحت حمایت جامعه بین المللی و نیروهای امنیتی با حمایت میلیاردها دلار و برخورداری به سلاح و چندین دهه آموزش، غلبه پیدا کنند.  

در ادامه این گزارش آمده است: برخی کارشناسان، وقایع افغانستان را مرگی از قبل پیش بینی شده می‌دانند. اتفاقی که پس از تصمیم ترامپ برای مذاکره و دستیابی به توافقنامه صلح با طالبان انتظار میرفت به وقوع بپیوندد. یا به دنبال اعلام خروج نظامی اوباما در سال ۲۰۰۹ یا تصمیم وی برای توقف عملیات های نظام آمریکا در سال ۲۰۱۴، یا حتی تصمیم دولت بوش برای اولویت بخشیدن به عراق در سال ۲۰۰۳. 

به نوشته تارنمای موسسه اِلکانو، مطمئنا در واکاوی تحولات افغانستان، یکی از مکررترین بحث‌ها پیرامون تقسیم تقصیر میان آمریکا، جامعه بین‌الملل و دولت افغانستان است. برخی مشکل را کمبود منابع تعیین شده از سوی ایالات متحده و جامعه بین‌المللی برای حل و فصل مسئله افغانستان می‌دانند اما سوال اینجاست: چقدر پول کافی است؟ آنچه بیشتر انگشت اتهام را به سمت آمریکا و ناتو می‌گیرد، حمایت از دولتی ناکارامد در افغانستان بدون حتی برخورداری از حمایت از سوی جامعه افغان است.

به نوشته اِلکانو، صحبت از افغانستان، صحبت از کشوری با مشکلات ساختاری است که  هر گونه تلاش برای ایجاد حکومتی مقتدر را نابود می‌کند.

در ادامه این گزارش آمده است: چین به تحولات افغانستان به منزله فرصتی برای تقویت روابط و ابتکار عمل خود در کمربند و جاده نگریسته و از این طریق، نفوذ خود در آسیا را تقویت خواهد کرد. این مسئله به نوبه خود با مبحث آثار ژئوپولیتیکی خروج آمریکا از افغانستان و به قدرت رسیدن طالبان مرتبط است.

به نوشته الکانو، برخی تحلیل گران خروج آمریکا از افغانستان و روی کار امدن طالبان را فراهم شدن زمینه برای چین در ایجاد زیر ساخت‌های حمل‌ونقل در آسیا می‌دانند که به چین اجازه می‌دهد تا کنترل نیروی دریایی ایالات متحده در کریدور دریایی هند و اقیانوس آرام را تحت تاثیر قرار داده و عرصه برای هر گونه اعمال فشار، محاصره و یا باج‌خواهی علیه آمریکا را فراهم کند.  

الکانو می نویسد: به این ترتیب آمریکا با خروج از افغانستان (حتی با کمترین شمار نیروها) در بلند مدت یک پایگاه استراتژیکی مهم  در برابر چین را از دست می‌دهد و فرصتی چشمگیر برای هر گونه تلاش در جهت مقابله با چین را از خود سلب می‌کند.