شب پایانی پاییز در فرهنگ ایرانی جایگاهی ویژه دارد، شب تولد مهر است و از دیرباز بهانه‌ای قدرتمند برای مهر، دوستی و گردهم آمدن به شمار می‌رفته است. مردم جنوب کشور از جمله بوشهر نیز که به خونگرمی شهرتی دیرینه دارند، شب چله را در جمع چندین نفره یاران می‌گذرانده‌اند.
به خاطر داریم که سال‌های گذشته در روزهای نزدیک به یلدا بازار تصاویر و توصیه‌ها برای کنار گذاشتن گوشی‌ها از دورهمی‌ها داغ می‌شد و آن را عاملی مخل در محفل‌های چهره به چهره شب چله می‌دانستند. اما امسال اتفاقا لازم است فضای مجازی در گرم نگهداشتن این آیین نقش مهره اصلی را بازی کند.
در وضعیتی که دورهمی‌های خانوادگی عامل ۵۱ درصد از فوتی‌های کرونایی در کشور شناخته شده است و لزوم پرهیز از آن بر کسی پوشیده نیست، به رغم آداب هر ساله، نه تنها سرزدن به خویشان در شب یلدا توصیه نمی‌شود بلکه منع می‌شود تا جانی گرامی بر سر این آیین پسندیده گذاشته نشود.
استاد دانشگاه پیام نور بوشهر و پژوهشگر فرهنگی معتقد است: شب چله یا یلدا در زیربنای خود نشان دهنده دستاورد علمی ایرانیان در در زمینه نجوم و گردش فصل‌هاست اما یلدای ۹۹ باید علاوه بر پاسداشت این دستاورد سترگ، باوری فرهنگی و یقین انسان‌دوستانه نیز به همراه داشته باشد.
الهه غریب زاده می‌گوید: این باور در همدلی ما برای تداوم پیوندمان نمود پیدا می‌کند و این مهم تنها با جدیت ما در پذیرش محض واقعیت کورنایی و شرایط حاکم بر زندگی امروز به دست می‌آید.
او توصیه می‌کند: بهتر است یلدای مصادف با روز پرستار را به احترام کادر درمان در خلوت جشن بگیریم چرا که اگر چنین نکنیم، آن یک دقیقه زیبابخش، می‌تواند سال‌ها حسرت را برای ما به همراه داشته باشد.
غریب زاده اظهارکرد: امید است فال نیکوی یلدا برای ایران با رعایت نکات بهداشتی و پرهیز از دورهمی‌ها تندرستی باشد.
دورهمی‌های یلدایی انتقال کرونا را شدت می‌بخشد
قدرت شیوع ویروس شاخدار به ویژه در ماه‌های اخیر بر همگان ثابت شده و خود را در آمار و ارقام‌های موج سوم کرونا به خوبی نشان داده است. جمع شدن چندین نفر در فضای بسته و اغلب کوچک خانه‌ها به خودی خود احتمال کرونا را تا میزان زیادی افزایش می‌دهد که باید به این فاکتور برداشتن ماسک برای خوردن و آشامیدن را نیز اضافه کرد.
به گفته متخصص بیماری‌های عفونی و گرمسیری دانشگاه علوم پزشکی بوشهر این بیماری درمدت سه ثانیه از شخص مبتلا به شخص سالم اگر نزدیک آن نشسته باشد منتقل می‌شود، پس باید دستورالعمل‌های بهداشتی را جدی گرفت.
دکتر کتایون وحدت می‌گوید: مشاهده‌ها ثابت کرده است جمع شدن تعداد زیادی از افراد در یک خانه، صحبت کردن مداوم و پائین آوردن ماسک برای غذا خوردن در دورهمی‌های خانوادگی میزان انتقال ویروس را شدت می‌بخشد.
او اظهارکرد: کووید ۱۹ هنوز یکساله نشده است و ناشناخته‌ها درباره آن بسیار است، هیچ مصونیتی در مقابل آن وجود ندارد و تنها راه محافظت از کسانی که دوستشان داریم رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی است.
وحدت با تاکید می‌گوید: از نوزاد یک روزه تا فرد ۱۰۰ ساله به یک اندازه مستعد ابتلا هستند اما افراد بالای ۶۵ سال، بیماران دیابتی، قلبی و عروقی، بیماری‌های خونی و زنان باردار بیماری را شدیدتر می‌گیرند.
او معتقد است در میهمانی‌های خانوادگی غیر از پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها و والدین، کودکان نیز در معرض خطر بیشتری قرار دارند چرا که همواره مورد توجه حاضران قرار می‌گیرند.
این متخصص بیماری‌های عفونی گفت: هر چند در استان‌های جنوبی علاوه بر قرنطینه و محدودیت فعالیت‌های اداری و آموزشی، تغییرشرایط جوی نیز سیر شیوع بیماری را نزولی کرده است اوا این وضعیت شکننده پایدار نیست.
وحدت با یک هشدار بوشهری‌ها را به برگزار نکردن دورهمی یلدایی توصیه کرد. او اعلام کرد: اگر رفت و آمدها و دورهمی‌ها در یک فضای بسته افزایش یابد احتمال شدت و پیک بیماری تا ۲ هفته آینده وجود دارد.
در هفته اخیر مسئولان درمانی و اجرایی استان بسیار درباره پرهیز از برگزاری مهمانی‌ها سخن گفته‌اند و به شکلی نگرانی خود را از جمع‌های یلدایی ابراز کرده‌اند.
مدیرکل اجتماعی استانداری بوشهر از مردم خواسته است مواظب باشند یلدا سبب تغییر رنگ و وضعیت کرونایی شهرهای بوشهر نشود و دبیر ستاد مقابله با کرونای استان گفت: برای این آیین ملی نیز مانند دیگر آیین‌های سنتی و مذهبی امسال، باید شیوه‌نامه‌ها را رعایت کنیم و بدانیم که دورهمی‌ها خطرناک است.
استاندار، فرماندار بوشهر و دیگر شهرستان های این استان، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی و دیگر مسئولان نیز هر یک با گفته‌های خود یلدا را گرامی داشتند اما با گوشزد کردن تفاوت شب چله کرونایی، مردم را هوشیار کردند.
نوآوری؛ ضرورت یلدای کرونایی
مدیر مولفه‌های اجتماعی دانشگاه علوم پزشکی بوشهرگفت: شب یلدا یک سنت باستانی و مهم برای ایرانیان است اما لذت دورهمی، امسال برای ایرانیان هزینه بردار است.
دکتر عیسی صفوی با بیان اما و اگرهای لازم، پیشنهاد دیگری نیز مطرح کرد و آن اینکه یلدای امسال با فرمول فاصله گذاری اجتماعی در محیط باز و برای مدت کوتاه برگزار شود.
او گفت: نوآوری لازمه و نیاز شب یلدای امسال است و باتوجه به اینکه مردم در شرایط روحی و روانی مناسبی قرار ندارند باید به جای دوئل و لجاجت با آنان به آنها یک الگوی صحیحی برای برگزاری چنین شبی ارائه شود.
صفوی اظهار کرد: مردم باید بدانند شرایط کرونایی امسال زمان مناسبی برای برگزاری دورهمی‌های سنتی و مرسوم هرساله نیست.
یلدایی دیگر باید
تفاوت یلدا با دیگر شب‌ها برای ایرانیان تنها طولانی‌تر بودن یک دقیقه‌ای نیست بلکه چندهزار سال سابقه دارد و نقشی استوار در حافظه تاریخی این ملت دارد.
یلدا یک عادت هر ساله نیست بلکه ژرفایی فلسفی به دنبال دارد. پس کنار گذاشتن یکباره آن دشوار است و چنانکه بر سایر آیین‌های ملی و مذهبی ایران از اسفند ماه گذشته گذشت، می‌توان یلدا را به نحوی دیگر گرامی داشت.
در این شرایط جمع‌ها و برنامه‌های مجازی می‌تواند راهگشا باشد و جمع یاران را در فضایی گردآورد که هر چند در ظاهر مجازی است اما می‌تواند به حد کفایت نیز واقعی باشد، پیوند ایجاد کند و مهر بگستراند.
نیاکان باستانی ما یلدا را به جشن و جمع می‌گذرانده‌اند تا اهریمن سیاهی و تاریکی را از خود دور کنند اما امروز همگی میدانیم که کرونا سخت در انتظار نشسته است تا فضایی برای جولان بیابد. قربانیان دورهمی‌های یلدایی –اگر برپا کنیم- از میان نزدیکان و خویشان ما هستند و پس از آن به خوبی میدانیم که "شـب فراق تو هر شـب که هست یلـدائیست".
نظر شما