جوامع توسعه یافته ماحصل و نتیجه منابع انسانی آموزش دیده و آگاه است. افرادی که آموزش آنها از کودکی کلید خورده و امروز در قامت مردان و زنانی جوان توانایی اثرگذاری و تحول در جامعه را دارند و در زمینه کار و زندگی شان متخصص هستند. این درحالی است که در کشور ما هنوز کودکانی وجود دارند که به دلایل مختلف از آموزش محروم اند یا از تحصیل بازمانده اند.
به همین دلیل امروز در این مصاحبه به سراغ رضا درمان مدیرعامل جامعه یاوری فرهنگی که مجموعه آنها در امر مدرسه سازی و حمایت های تحصیلی دانش آموزان در سراسرکشور پیشتاز هستند رفته ایم و درباره اینکه چرا گروهی از کودکان این سرزمین از آموزش محروم اند یا در نیمه راه آموزش ترک تحصیل کرده اند، گفت و گو کرده ایم.
ایرنا: چه دلایلی در مدرسه نرفتن عده ای از کودکان و محروم شدنشان از تحصیل و آموزش وجود دارد؟
درمان: بر اساس یک کار پژوهشی که سال گذشته وزارت کار با همکاری چند ان جی او، ثبت احوال، پایگاه هایی که یارانه به مردم واریز می کنند انجام داد، بچه های ۶ تا ۱۱ سال که در اصطلاح لازم التعلیم هستند و موفق به تحصیل نشده بودند یا در نیمه راه ترک تحصیل کرده بودند مورد بررسی قرار گرفتند. در این پژوهش باخانواده این بچه ها تماس گرفته و مشخص شد، بخش بزرگی از کودکان بازمانده از تحصیل، بچه هایی هستند که به دلیل فقر یا معلولیت از رفتن به مدرسه و ادامه تحصیل بازمانده بودند.
ایرنا: این آمار چه کمکی به حل موضوع می کرد؟
درمان: این اتفاق مهمی است از این بابت که با شناسایی آسیب به سمتی حرکت کنیم که راه حل را برای حل این ماجرا پیدا کنیم. برای مثال یک دلیل عمده مدرسه نرفتن این بچه ها معلولیت بوده است. این نشان می دهد در فضای مدرسه های ما هیچ پیش بینی ای برای بچه های معلول نشده است. این درحالی است که گاهی فقط با قرار دادن یک رمپ ساده در ورودی ساختمان مدرسه یا مجهز کردن دیوارها و راهروهای مدرسه به دستگیره یا آسانسور برای کودکی که روی ویلچر می نشیند یا از عصا استفاده می کند می تواند اثر چشمگیری در ادامه تحصیل وی داشته باشد. همچین مناسب سازی یکی از سرویس های بهداشتی برای این بچه ها همه می تواند کمک کند تا کودکان معلول نیز به مدرسه بروند. درحالی که عموم مردم جامعه تصور می کنند دلیل عمده مدرسه نرفتن بچه ها عدم دسترسی آنها در محله شان به مدرسه است.
ایرنا: به نظرتان برای حل و رفع مشکلات مربطوب ه کودکان معلول بازمانده از تحصیل، باید چه گروه ها و نهادهایی باید واردعمل شوند؟
درمان: دو گروه هستند که باید روی این موضوع تمرکز بیشتری داشته باشند. یک گروه اول سمن هایی هستند که در رابطه با بچه های توانیاب فعالیت می کنند. گاهی تهیه یک ویلچر، عصای ساده، عینک یا تبلت برای کودکانی که ضعف بینایی دارند یا سمعک می تواند این بچه ها را به مدرسه برگرداند. گروه دیگر هم مدرسه سازها هستند که باید حواسشان را در ساخت مدارس جمع کرده و دقت بیشتری به خرج دهند. آنها با مناسب سازی فضا مثل رمپ و آسانسور می توانند کمک بزرگی به بچه های توانیاب کنند. حتی د این زمینه می شود با سازمان نوسازی مدارس گفت و گو کرد تا این موارد را جزو استانداردهای اجباری مدارس قرار بدهند تا کودکی به هر دلیلی از تحصیل و آموزش بازنماند.
ایرنا: اطلاع دارید چند درصد از بچه ها به خاطر عدم دسترسی به مدرسه از آموزش محروم هستند؟
درمان: در این پژوهش مشخص شد که فقط ۷ درصد بچه هایی که به مدرسه نمی روند به این دلیل است که به مدرسه در محل زندگی شان دسترسی ندارند. درحالی که حدود ۲۱ درصد آنها کودکانی هستند که به خاطر فقر و حدود ۲۰ درصد به خاطر معلولیت نمی توانند به مدرسه بروند. به همین دلیل است که می گویم شناخت آسیب ها می تواند به ما کمک کند که چه کنیم تا کودکان از تحصیل بازنمانند و آنها رابه چرخه آموزش بازگردانیم.
ایرنا: فقر از چه نظر می تواند در مدرسه نرفتن کودکان اثرگذار باشد؟
درمان: تعداد کمی از بچه ها هستند که به دلیل فقر به مدرسه نمی روند. برای مثال پدر خانواده قادر به تهیه هزینه های مدرسه رفتن فرزندش از جمله لوازم التحریر، کتاب، ایب و ذهاب و... نیست به همین دلیل نمی تواند فرزندش را برای رفتن به مدرسه حمایت کند. روی این گروه از افراد کار شده و آمار جالبی که درامده نشان می دهد گاهی با صرف هزینه ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزارتومانی می توانیم بچه ای که ترک تحصیل کرده را به مدرسه بازگردانیم.
ایرنا: آیا مخالفت والدین نیز دربازماندن کودکان از تحصیل تاثیر دارد؟
درمان: وقتی به آمارها نگاه می کنیم تعداد بسیار کمی از کودکان در حدود شاید ۴ درصد به دلیل مخالفت والدین از تحصیل بازمی مانند. البته این امیدوارکننده است چون نشان می دهد اگر مشکلات خانواده ها تاحدودی حل شود آنها تمایل زیادی به فرستادن فرزندانشان به مدرسه دارند. در این میان برخلاف تصور عموم که فکر می کنند اغلب پدرها هستند که مانع مدرسه رفتن دخترهایشان به مدرسه می شوند آمارها عکس این موضوع را نشان می دهد. چراکه کودکان پسری که به مدرسه نمی روند بیش از دختران است. یعنی ۵۸ درصد بچه هایی که مدرسه نرفته و ترک تحصیل کرده اند، پسر و فقط ۴۲ درصد آنها دختر هستند.
ایرنا: به نظرتان چرا یکی از محورهای اصلی توسعه، نیاز به آموزش است و همه کودکان باید از حق آموزش برخوردار شوند؟
درمان: شاید تا سال ها قبل کشورها به واسطه داشتن منابع زیرزمینی از جمله نفت، گاز و معادن می توانستند خودشان را صاحب همه چیز فرض کرده و در جامعه جهانی حکفرمایی کنند. بعدها تکنولوژی جایگزین این شد و کشوری که صاحب تکنولوژی بود می توانست قدرت نمایی کند و جامعه ای پیشرفته محسوب شود اما نزدیک به دو دهه است که ورق برگشته و امروز برگ برنده هر کشوری منابع انسانی آموزش دیده آن است که مولد، دانا و حرفه ای و عاشق به کار و کشورش باشد و در واقع این سرمایه های ارزشمند یک کشور محسوب می شود. مثل کشور ژاپن که منابعی ندارد اما به خاطر نیروی انسانی متخصص امروز جزو چند اقتصاد برتر دنیا است. این یکی از همان دلایلی است که نشان می دهد چرا کودکان باید به مدرسه بروند و آموزش ببینند اما آموزش هم باید فاخر باشد.
ایرنا: منظورتان از آموزش های فاخر چیست؟
درمان: آن چیزی که از آموزش و پرورش برای آموزش کودکان انتظار می رود، یک بخش آن آموزش های علوم و دروس است اما مهم ترین دلیلی که چرا باید بچه ها به مدرسه بروند آموزش هایی که فقط در خود مدرسه می تواند انجام شود. مثل آموزش ارتباطات اجتماعی، انجام کارهای تیمی و گروهی، احترام به همنوع و ارزش زندگی و صلح. اموزش هایی که در ۵ سال اول مدرسه می تواند در جان بچه ها نهادینه شود. مدرسه رفتن فقط آموزش ریاضی و ادبیات نیست. در خیلی از کشورهای بزرگ دنیا اساسا در ۵ سال اول مدرسه خیلی درس علوم و ریاضی و ادبیات به بچه ها به شکل کلاسیک داده نمی شود.
ایرنا: منظورتان آموزش مهارت های اجتماعی و زندگی است؟
درمان: بله. برای مثال در ژاپن بچه ها در این مقطع و بازه سنی خود در مدرسه یاد می گیرند چطور به یکدیگر احترام بگذارند، در استفاده از منابع محدودی که کشورشان دارد صرفه جویی کنند، آشپزی و دوخت و دوز یاد می گیرند، با گل کاری آشنا می شوند و گیاهان مولد مثل بوته خیار می کارند و یاد می گیرند چطور محصولاتشان را بفروشند. در واقع اینها دلایل اصلی وجودی مدرسه و آموزش کودکان است. این اموزها باید در این سن یعنی ۵ سال اول زندگی به کودکان آموزش داده شود چراکه پس از آن فایده ای ندارد و در آینده نزدیک با نسلی مواجه می شویم که در جامعه سرگردان هستند و با محیط پیرامونی خود قادر به ارتباط نیست و مفهوم ارتباطات اجتماعی را نمی داند.
گفت و گو از فاطمه شیری
نظر شما