به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، ونزوئلا هر چند طی سال های گذشته با چالش های اقتصادی و اجتماعی روبرو بود، اما چالش ها پس از آن تشدید شد كه «خوان گوایدو» رهبر مخالفان در 23 ژانویه (سوم بهمن) خود را رئیس دولت موقت خواند و خواستار حمایت بین المللی از خود و برگزاری انتخابات زودهنگام شد.
آمریكا و متحدانش نیز از ماه گذشته در اقدامی خلاف عرف دیپلماتیك، گوایدو را به عنوان رئیس جمهوری موقت ونزوئلا به رسمیت شناخته و از «نیكلاس مادورو» رئیس جمهوری منتخب مردم این كشور خواسته‌اند تا از مقام خود كناره‌گیری كند. آمریكا و همپیمانان واشنگتن در راستای این اقدام خود چند روز پیش میزبان گوایدو در كشورهای خود بودند.
پس از بازگشت گوایدو به ونزوئلا در روزهای گذشته، قطع جریان برق اوضاع در اغلب شهرهای ونزوئلا را بحرانی‌تر كرده است. در حالی كه معترضان سو‌ءمدیریت مسوولان دولتی را عامل بحران قطع برق عنوان می‌كنند، مقامات كاراكاس، آمریكا را پشت پرده خرابكاری‌ها در این كشور می‌دانند و كاخ سفید را به طراحی كودتا در ونزوئلا متهم می‌كند. این گزارش در بردارنده مهمترین محور تحلیل هایی است كه در رسانه های عربی درباره تحولات ونزوئلا منتشر شده است.
** واكاوی بحران ونزوئلا و ریشه های آن
روزنامه «الاخبار» لبنان در گزارشی به قلم «علی فرحات» با عنوان «كاراكاس به سوی مقاومت فراگیر» نوشت: آمریكا تنها به شعله ورسازی میدان های تنش ونزوئلا و تبدیل آن به خطوط برخورد مردمی بسنده نكرد بلكه این كشور با كنترل دستگاه های دیجیتالی كه اقدام به توزیع انرژی می كنند تاسیسات برقی ونزوئلا را هدف قرار داد. این اقدام آمریكا با توییت «مایك پمپئو» وزیر امور خارجه آمریكا همزمان شد. او در این توییت آورد «ونزوئلای بدون غذا و دارو اكنون بدون انرژی شده است و پس از این هم بدون مادورو خواهد شد». به نظر می رسد واشنگتن اقدام به اجرایی سازی طرح های متعددی علیه ونزوئلا كرده است كه پیش از این ترامپ از آن پرده برداشته بود. این كشور تصمیم گرفته است همه مردم ونزوئلا را مجازات كند. واشنگتن در برابر مخالفت مردم با دخالت های های آمریكا در ونزوئلا دچار یاس و سرخوردگی شده است. ارتش در كنار رئیس جمهوری منتخب ایستاده است و این مسائل خشم آمریكا را به دنبال داشت و سبب خاموش شدن چراغ های كاراكاس شد.
الاخبار آورد: گوایدو پس از قدرت نمایی در كاراكاس، از كارمندان بخش های عمومی خواست كه دست به ناآرامی زنند و برای تعطیلی دولت دست از همه فعالیت ها و خدمات خود بردارند. این موضوع نشان داد كه طرح «جان بولتون» كه از سوی گوایدو به داخل ونزوئلا منتقل شده در حال اجرایی سازی است. طرح گوایدو و همراهان او در راستای منافع مردم نیست و مردم در برابر بزرگترین بحران انسانی كه در این كشور وجود دارد، نیاز به خدمات دارند.
شبكه خبری «الجزیره» قطر در گزارشی به قلم «حسان مسعود» نوشت: بحرانی كه ونزوئلا با آن دست و پنجه نرم می كند دارای چندین بعد است. این كشور نفت خیز تنها با بحران های اقتصادی، سیاسی و امنینی روبرو نیست، بلكه كمبود مواد غذایی و دارو مصیبت انسانی بزرگی است كه زندگی مردم این كشور را تهدید می كند. در شرایطی كه گوایدو رئیس جمهوری خودخوانده این كشور برای وارد كردن كمك های آمریكا از طریق راه های زمینی كلمبیا و برزیل تلاش می كند، در داخل ونزوئلا مردم درباره این كمك های آمریكا و ابعاد آن نگاه متعارضی دارند.
به نوشته تارنمای شبكه الجزیره، نگاهی به آمارهایی كه از سوی مراكز پژوهشی رسمی و مراكز غیردولتی منتشر شده بیانگر حجم بالای ناگواری شرایط ونزوئلا است. بر پایه نتایج پژوهشی كه مركز پژوهش های آتلانتیك با همكاری مركز پژوهش های ونزوئلا انجام داده 78.2 درصد از مردم این كشور احساس می كنند كه با مصیبت انسانی روبرو هستند . 94.1 درصد از بیماران این كشور از كمبود دارو و 85 درصد مردم این كشور از كمبود مواد غذایی در این كشور رنج می برند. بسیاری از گزارش های تخصصی دلایل این بحران را سیاست های اقتصادی دولت و همچنین تحریم های اقتصادی آمریكا و نیز سیطره مافیای غذا و دارو بر اوضاع كنونی این كشور می دانند. در این زمینه «حسان الزین» كارشناس مسائل ونزوئلا گفته استفاده از حربه كمك های انسانی یكی از راهبردهای آمریكا و دولت ترامپ برای بسیج مردم ونزوئلا علیه دولت این كشور است تا اینگونه وانمود شود كه مخالفانی كه از حمایت واشنگتن و كشورهای همسایه برخوردارند، می توانند بحران ها را حل كنند.
** دست برتر مادورو در ونزوئلا
روزنامه «الجزیره» عربستان نوشت: در پی درخواست گوایدو از مخالفان برای آغاز دور تازه ای از تظاهرات و قطع بخش های گسترده ای از جریان برق و وخیم شدن اوضاع در ونزوئلا، واشنگتن همه دیپلمات های خود را از این كشور فراخوانده و كاراكاس را تهدید به تحریم های سخت كرده است. گوایدو هم به دنبال قطع جریان برق و وخامت آلام مردم ونزوئلا كه سال از بحران اقتصادی و كمبود مواد غذایی و دارو رنج می برند، روی این موضوع حساب باز كرده تا مردم این كشور را علیه دولت مادورو تحریك كند.
تارنمای مركز پژوهش های «المستقبل» عراق نوشت: ونزوئلا این روزها با تنش های شدیدی روبرو است. درگیری ها در این كشور از حالت مسالمت آمیز خارج شده است. پس از اینكه گوایدو خود را به عنوان رئیس جمهوری موقت این كشور معرفی كرد یك كودتا در ونزوئلا در حال رقم خوردن است. این در شرایطی است كه مادورو كه از طریق انتخابات قانونی در این كشور به قدرت رسیده است و تلاش می كند در قدرت باقی بماند. اگرچه گوایدو رهبر مخالفان ونزوئلا به قدرت چشم دوخته و در سال های اخیر در نهادها رسمی ونزوئلا صاحب عنوان بوده اما هنوز هم مادورو دست برتر را در اختیار دارد.
** ونزوئلا جبهه جدید تقابل روسیه و چین با آمریكا
به نوشته روزنامه «الوطن» عربستان، بحران كنونی ونزوئلا به دلیل رقابت سیاسی مادورو رئیس جمهوری قانونی و گوایدو رقیب وی به وجود آمده كه خود را رئیس جمهوری موقت می خواند. اگر این بحران حل نشود می تواند این كشور را به سوی جنگ داخلی پیش برد. هر یك از دو طرف در این زمینه از پشتیبانی قدرت های بزرگ برخوردارند. آمریكا تلاش می كند با یك تصمیم راهبردی مادورو را از قدرت بركنار كند. آمریكا پیش از مادورو هم برای بركناری «هوگو چاوز» تلاش می كرد، اما در این زمینه موفقیتی به دست نیاورد. مادورو كه از سال 2013 قدرت را در كاراكاس به دست گرفته نتوانسته است با آمریكا به تفاهم برسد، بلكه او بر موج انقلابی چاوز سوار شد و با سلطه آمریكا در آمریكای لاتین مخالفت كرد. آمریكا هم اكنون با بسیاری از اقدامات سخت وی را تهدید می كند.
به نوشته الوطن، واشنگتن افرون بر فشارهای اقتصادی كه طی سال های گذشته برای فلج كردن اقتصاد ونزوئلا وارد كرده اكنون دست به تحركات نظامی در مرزهای ونزوئلا و كلمبیا می زند تا مادورو را زیر فشار قرار دهند و او به نفع گوایدو كنار رود. آمریكا این رویكرد را دارد كه مادورو بخشی از اردوگاه روسیه و چین است و حضور او در قدرت به معنای موافقت با حضور این دو قدرت در حیات خلوت آمریكا است. این موضوعی است كه به هیچ وجه برای واشنگتن پذیرفتنی نیست. روزنامه عربستانی مدعی شد روسیه اقدام به گسترش موشك های راهبردی توپولف تی یو 160 بلك جك در قلمرو ونزوئلا كرده است. افزایش حضور روسیه و چین در آمریكای لاتین سبب شده تحرك در ونزوئلا برای آمریكا به عنوان یك مساله مرگ و زندگی مطرح شود.
به نوشته نشریه «المجد» مصر، به محض اینكه گوایدو خود را به عنوان رئیس جمهوری ونزوئلا معرفی كرد، واشنگتن ریاست جمهوری او را به رسمیت شناخت. این موضوع یك اقدام نامتعارف دیپلماتیك در روابط بین الملل به شمار می رود كه تردیدهای درباره نقش واشنگتن برای خارج كردن مادورو از قدرت افزایش داده است. پیش از این نیز واشنگتن صادرات نفتی ونزوئلا را تحریم كرد تا از طریق این طرح ارتش و نیروهای امنیتی وفادار به مادورو را با چالش روبر سازد. در 26 ژانویه هم وزیر امور خارجه آمریكا در نشست شورای امنیت سازمان ملل درباره ونزوئلا در برابر اعضای این شورا ادعا كرد یا باید در كنار آزادیخواهان ونزوئلا باشید و یا اینكه با مادورو و آشوب های ناشی از وی. او از همه اعضای شورای امنیت خواست كه از گوایدو حمایت كنند. اما روسیه، چین در مسیر صدور بیانیه از سوی واشنگتن سنگ اندازی كردند.
این رسانه مصری افزود: اكنون در شرایطی كه بیشتر كشورهای غربی گوایدو را به رسمیت شناخته اند، روسیه و چین با این موضوع مخالفت كرده اند. با افزایش دامنه بحران سیاسی در ونزوئلا و پافشاری هر یك از طرف ها به موضع خود، تنش ها در این كشور به یك مساله راهبردی بین المللی تبدیل شده است. آمریكا در یك طرف این تنش و روسیه و چین هم در طرف دیگر قرار دارند. هر یك از این دو طرف دارای همپیمانانی هم هستند. ونزوئلا برای هر یك از این طرف ها دارای اهمیت بالایی است. این كشور به عنوان حیات خلوت واشنگتن به شمار می رود كه دوست ندارد كسی به آن نزدیك شود. واشنگتن تلاش می كند مانع از نفوذ روسیه و چین در ونزوئلا شود. به ویژه كه ونزوئلا طی دو دهه گذشته با روسیه و چین روابط سیاسی، اقتصادی، بازرگانی و نظامی خود را تقویت كرده است. ونزوئلا برای روسیه از اهمیت بالایی برخوردار است. نزدیك بودن این كشور به آمریكا اهمیت آن را دوچندان كرده است. افزون بر این، روسیه در داشتن روابط با ونزوئلا محاسبات راهبردی و اقتصادی خود را دنبال می كند.
در ادامه می خوانیم: رهبران مسكو معتقدند كه ناآرامی ها در اوكراین، سوریه و ونزوئلا تلاشی از سوی واشنگتن برای بر هم زدن ثبات نظام هایی است كه با واشنگتن همسو نیستند. افزون بر این، روسیه در پایگاه دریایی در جزیره «لا اورچیلا» دارای حضور نظامی است كه می تواند واشنگتن را در موضوع اوكراین زیر فشار قرار دهد. در عرصه اقتصادی هم شركت «روس نفت» دارای سهم 50 درصدی در شركت نفتی «سیتگو» وابسته به شركت ملی نفت ونزوئلا است. گزارش ها نشان می دهد كه مسكو افزون بر كمك های تسلیحاتی و نظامی به ونزوئلا وام هم داده است. چین نیز روزانه حدود 240 هزار بشكه نفت از ونزوئلا خریداری می كند و در زمینه تاسیس كارخانه خودروسازی و تلفن همراه، راه آهن، توسعه بنادر و زیر ساخت ها به ونزوئلا كمك كرده و از مهمترین تامین كنندگان تسلیحات این كشور است.
پژوهش**9278**
تهران- ایرنا- رخدادهای اخیر جمهوری بولیواری ونزوئلا از ناآرامی و مشكلات شدید معیشتی تا قطع جریان برق و نیز تضاد نگاه و سیاست های چین و روسیه با آمریكا در خصوص این تحولات، در رسانه های عربی نیز بازتاب بسیاری داشته است.