به گزارش گروه تحليل، تفسير و پژوهش هاي خبري ايرنا، پس از پيروزي شكوهمند انقلاب اسلامي، به منظور گسترش فرهنگ «پژوهش» در جامعه و ارج نهادن به مقام شامخ «پژوهشگران»، 25 آذر از سوي «شوراي فرهنگ عمومي» كشور به نام «روز پژوهش» نامگذاري شد. وزارت «علوم، تحقيقات و فناوري» نيز از سال 1379چهارمين هفته آذر ماه را به نام هفته پژوهش نامگذاري كرده است.
علت نامگذاري چنين روزي اين است كه در اين روز، مردم با اهميت پژوهش، نقش، جايگاه و تأثير آن در اداره سازمان‌ها، اداره كشور و جامعه و بهبود وضع زندگي شهروندان آشنايي بيشتري پيدا كنند و از زاويه‌اي ديگر در جريان كاركرد مؤسسات، سازمان‌ها و مجموعه‌هايي كه ماهيت وظايفشان، پژوهشي است قرار گيرند.
اين روز همچنين فرصتي است تا مردم و دوستداران علم و پژوهش با يكديگر به تعامل بپردازند و مردم بيشتر در جريان فعاليت‌هاي پژوهشي انجام شده در بخش‌هاي گوناگون كشور قرار گيرند.
در دنياي امروز، دانايي يكي از محور‌ها و شاخص‌هاي اصلي پيشرفت و تعالي هر جامعه به شمار مي‌رود. سنجش سطح دانايي به ميزان توليد و مصرف اطلاعات و گسترش دانايي به دسترسي سريع و آسان به منابع علمي موثق وابسته است. دانسته‌هاي ما يا با مطالعه منابع اطلاعاتي موجود و يا بنا به پژوهش‌هايي كه خود انجام مي‌دهيم، به دست مي‌آيد.
اگر اين دانسته‌ها بر پايه نتايج پژوهش‌هاي قبلي باشد، در واقع به مصرف اطلاعات پرداخته‌ايم و اگر مبتني بر مشاهدات و تحليل‌هاي جاري باشد، تلاش ما به توليد اطلاعات منجر شده است؛ بنابراين، منبع اصلي توليد اطلاعات و دانش جديد در واقع حاصل فعاليت‌هاي پژوهشي است كه انجام مي‌گيرد.
پژوهش در هر موضوع، به هر گونه و در هر سطحي كه انجام شود، تلاشي منسجم و نظام‌مند در راستاي توسعه دانش موجود درباره موضوع‌هايي است كه با آنها سروكار داريم. پژوهش كوششي است براي يافتن بهترين راهكار‌هاي ممكن براي حل مشكلات موجود در عرصه‌هاي زندگي.
به گفته صاحبنظران، پژوهش سه ويژگي را در برمي گيرد؛ فرايندي بودن پژوهش، نظم و استمرار در انجام فعاليت و هدف نهايي كه كشف حقيقت يا افزايش آگاهي است. ويژگي سوم به خوبي هدف غايي هر فعاليت پژوهشي و جهت آن را مشخص مي‌كند. پژوهش مي‌بايد با هدف كشف حقيقت صورت پذيرد و در صورتي كه اين هدف تحقق نيابد، كار پژوهشي ابتر است.
در پژوهش معمولا نقاط ضعف و قوت موضوع يا يك محصول بررسي يا كاركرد يك سازمان و نهاد ارزيابي مي‌شود و بر مبناي نتايج به دست آمده از آن پژوهش، مي‌توان براي كارايي بيشتر آن نهاد برنامه‌ريزي كرد و راهكار ارائه داد.
نوع و سطح فعاليت‌هاي پژوهشي يكي از شاخص‌هاي اصلي توسعه و پيشرفت محسوب مي‌شود. پژوهش يكي از محورهاي مهمي است كه ضامن پيشرفت و توسعه پايدار در هر كشور به شمار مي‌آيد. اگر پژوهشي نشود، دانش بشري افزايش نيافته و دچار سكون و ركود خواهد شد. بدون انجام پژوهش امور آموزشي نيز از پويايي و نشاط لازم نيز برخوردار نخواهد بود.
كتابخانه‌ها و مراكز اطلاع رساني به عنوان مراكز اصلي گردآوري و سازماندهي منابع اطلاعاتي ابزار لازم را براي پژوهشگران و توسعه پژوهش فراهم مي‌كنند. از آنجا كه هيچ پژوهشي نمي‌تواند بدون برقراري پيوند با پيشينه پژوهشي در حوزه موضوعي خود موفق باشد، دسترسي به منابع اطلاعاتي روزآمد يكي از مهمترين نيازهاي پژوهشگران است.
توسعه علمي، صنعتي و فرهنگي هر كشور بدون پرداختن به امر پژوهش با موفقيت چنداني همراه نخواهد بود. در واقع پژوهش موتور محرك پيشرفت و توسعه محسوب مي‌شود. حتي اگر نشانه‌هايي از توسعه بدون پرداختن به مباني پژوهشي رخ دهد آن توسعه مستمر و پايدار نخواهد بود و نمي‌تواند مسير مطمئني را طي كند. بنابراين، پژوهش مبناي توسعه است و تضميني براي استمرار توسعه به شمار مي‌آيد. همچنين، به كار بستن نتايج پژوهش‌هاي انجام شده در هر زمينه به بهبود راهكار‌ها و روش‌هاي معمول در زمينه‌هاي مورد نظر منجر مي‌شود.
يكي از عوامل اساسي پيشرفت در كشورهاي توسعه يافته، توجه خاص به امر پژوهش است. اصولا هر نوع پيشرفت و توسعه ارتباط مستقيمي با تحقيقات علمي دارد و رشد و توسعه كشورهاي پيشرفته، در نتيجه سرمايه‌گذاري در بخش پژوهش است. حجم وسيع پژوهش‌هاي علمي در كشورهاي توسعه يافته صنعتي گوياي اين واقعيت است. كشورهاي پيشرفته صنعتي بخش قابل توجهي از توليد ناخالص ملي را به سرمايه گذاري در امور پژوهشي و تحقيقاتي اختصاص داده‌اند. پژوهش مي‌تواند جلوي بسياري از دوباره كاري‌ها، اتلاف وقت و بودجه را بگيرد. هر قدر موضوعي بزرگتر و بااهميت‌تر باشد نياز به پژوهش براي تصميم‌گيري درباره اجراي آن بيشتر است.
براي برنامه ريزي بلند مدت نيز نياز به تحقيقات بيشتر است. در صورتي كه برنامه ريزي فاقد پشتوانه تحقيقاتي باشد و به طور همه جانبه پيش از آغاز مورد بررسي قرار نگرفته باشد، به يقين در اجرا و عملياتي شدن با مشكل روبه روخواهد شد. از اين رو مي‌توان گفت پژوهش به ويژه در تصميم‌گيري‌هاي كلان نقش عمده‌اي دارد. از همين روست كه بسياري، پژوهش را «حلقه مفقوده توسعه» يا «سنگ زير بناي توسعه» مي‌نامند.
با نگاهي به سابقه پژوهش و كار پژوهشي در ايران، خواهيم دانست كه كشورمان در اين حوزه، جايگاهي كه در شان آن مي باشد، كاملا برخوردار نيست. متاسفانه در ايران، فرهنگ پژوهش برخلاف فرهنگ آموزش، گسترش لازم نيافته و كاملا نهادينه نشده است. اما فارغ از اين نقاط ضعف در زمينه مسائل پژوهشي، آنچه در اين بحث حائز اهميت است، استفاده مفيد و موثر از ظرفيت‌هاي موجود تحقيقاتي كشور به منظور انجام اقدامات مدبرانه در بهبود توليد ملي در كشور است.
اگر مسوولان حوزه كلان كشور هدايت منابع مالي خود را منوط به نتايج كار پژوهشگران در پايش و ارزيابي مستمر كنند، مي توانيم نتايج والاي آن را در همه حوزه ها مشاهده نماييم.
پژوهشم**م-ك **1552
تهران- ايرنا- روز «پژوهش» فرصتي است تا ضمن تاكيد بر اهميت امر پژوهش و بزرگداشت پژوهشگران و نخبگان علمي، عموم مردم بيشتر در جريان فعاليت‌هاي پژوهشي انجام شده در بخش‌هاي گوناگون كشور قرار گيرند.
