به گزارش روز چهارشنبه خبرنگار ایرنا اوایل هفته جاری 10 اثر میراث ناملموس گلستان در فهرست آثار ملی كشور به ثبت رسید كه یكی از آنها، قورچق عروسك قدیمی تركمن ها بود.
در گذشته این عروسك در همه مناطق تركمن نشین گلستان ساخته می شد اما داستان، آداب و سنن و بازی هایی مرتبط با این دست ساخته درهر منطقه متفاوت بود هر چند اشتراكاتی نیز داشت.
مادران تركمن برای حفظ آیین ها و رسوم قوم خود و انتقال آن به نسل بعد از این عروسك دست دوز استفاده می كردند.
آنان عروسك قورچق را با انواع آرایه های قوم تركمن از جمله نوع لباس، سربند مخصوص زنان متاهل و زیورآلات آراسته و با زبان و شعرهایی كه حین ساخت این عروسك ها می خواندند، فرزندان خود را با فرهنگ جامعه تركمن آشنا می كردند.
مدیر كل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گلستان با اشاره به ثبت قورچق ،گفت: این عروسك به عنوان اسباب بازی كودكان تركمن با ابزار و امكانات محدود محلی ساخته می شود.
ابراهیم كریمی اظهار داشت: در گذشته علاوه بر قورچق دخترانه، شكل مردانه این اسباب بازی هم برای بازی پسران ساخته می شد.
وی افزود: مطابق مطالعات و پژوهش های انجام شده حداقل 150 سال از عمر این عروسك و تولید نمونه اولیه آن در گلستان می گذرد.
یكی از ویژگی های این عروسك، بی چهره بودن قورچق است. براساس باورهای بومی آفرینش فقط در شان خداوند است و اگر انسانی دست به آفرینش بزند (ساخت عروسك) باید همراه با نقص باشد، بی چهره بودن عروسك می تواند آن را شبیه به همه كند و در عین حال هیچ صورتی نداشته باشد.
مادران و زنان تركمن، حاملان و مجریان این عنصر ناملموس هستند كه توانسته اند پس از سالیان دراز روش ساخت عروسك را به نسل های بعدی منتقل نمایند و به این ترتیب فرهنگ و سنت متداول در بین قوم خود را حفظ نمایند.
تاكنون 786 اثر گلستان در فهرست آثار ملی كشور به ثبت رسیده است.
برج قابوس بلندترین برج آجری دنیا و یكی از آثار ارزشمند معماری دوره اسلامی در شهرستان گنبدكاووس تنها اثر ثبت جهانی شده، گلستان است.
این هفته همچنین مراسم آیینی و مذهبی حسن و حسین گالیكش، فن و مهارت چلنگری، بازی محلی دوفرگالیكش، غذای سنتی ساك گرگان، هودی لالایی مادران تركمن ، استاد غلام آق به عنوان مفاخر حامل میراث فرهنگی هنرمند عرصه 'زیورآلات تركمن'، استاد مهدی ملك حسینی به عنوان مفاخر حامل میراث ناملموس موسیقی قوم كتول در حوزه 'بید خوانی كتولی'، موسیقی آیینی بیدخوانی قوم كتول و بانو ایمن باجی سیاه دوز منطقه شاهكوه به عنوان میراث فرهنگی گلستان در فهرست میراث ناملموس كشور به ثبت رسید.
تركمن های گلستان بیشتر در شهرستان های گنبد كاووس، كلاله، آق قلا، گمیشان، مراوه‌تپه و بندرتركمن ساكن هستند.
3091/1648
گرگان – ایرنا – 'قورچق' عروسك آیینی و سنتی تركمن ها با گذر از روزهای مهجوریت و غربت، اینك در سیاهه میراث ناملموس كشور ثبت شد تا این اسباب بازی محبوب كودكان فرجامی شیرین داشته باشد.
