به گزارش ایرنا، دل زمین خشك و تفتیده شكافته می شود؛ خوشه هایی مروارید گونه بیرون می غلطد و رایحه تندِ مشام آزارش بر سراسر مزرعه پاشیده می شود.
هُرم گرمای تیر ماه هم مانع بیل زدن های پیاپی كارگران و شكافتن مزرعه نمی شود و در پی آنها نوجوانانی با فراغت از مدرسه اینجا درس نان آوری حلال می آموزند.
رقابت دست های نازك و كار نكرده شان در ربودن خوشه های سفید و پر كردن كیسه هایشان تماشایی است بلكه نگاه تحسین آمیز صاحب مزرعه را جلب كنند.
اینجا یكی از صدها مزرعه كوچك سیر است و سیركاری را همدانی ها همچون سنتی دیرین پاس می دارند.
گرد و غبار برخواسته از خاك داغ و خشك و آمیختنش با عطر تند و تیز سیر وادارم می كند كه از چند و چون كار مزرعه داران این دیار بپرسم و حاج آقا مظاهری لختی از كار می ایستد و چفیه عرق آلوده اش را دوباره بر سرو رویش می كشد و پاسخ می دهد: 'مزرعه باید خشكیده باشد تا گل و لای به خوشه های سیر نچسبد و محصول سالم و پاكیزه از دل خاك بیرون بیاید. 20 روز قبل از برداشت باید آبیاری قطع شود' عده ای او را پدر سیر همدان می نامند؛ بس كه غم سیر خورده است!
با این توضیح كوتاه نگاهم را از جنب و جوش بچه ها و چهره ی عرق ریزان می گیرم و زمین مزرعه را میكاوم ... .
هیچ خبری از ادوات و ماشین آلات كشاورزی نیست كه یاریگر دست و بازوی خسته ی كشاورزان باشد؛ هیچ نشانی از آبیاری نوین هم نمی بینم. دیده هایم حاكی از پایبندی سیركاری همدان بر تجربه های سنتی است.
این پایبندی ناخوشایند و رنج آور را علی آقا كه دوشادوش پدر پیر و خبره اش بیل می زند، اینگونه توجیه می كند: مزارع سیر خرد و محدود هستند و آوردن تجهیزات صرفه ی اقتصادی ندارد و به ناچار روال پرزحمت اجدادمان در سیركاری را ادامه می دهیم. با وجود نبود بذر اصلاح شده، سیر همدان در كیفیت عصاره و ماده موثره در جهان بی مانند است؛ گواه این ادعا نتایج آزمایش خارجی ها بروی این محصول است.
اما صد حیف برای این محصول كه نه قیمت تضمینی دارد، نه خریداری آن سوی مرزها و نه صنعتی درون كشور برای فرآوری؛ خلاصه كنم دل سیركاران همدانی مثل سیر و سركه مدام می جوشد'
جوشش نبودن ها و كمبودها از سر و روی مزارع سیر، دلم را به درد می آورد و راهی ام می كند برای یافتن درمان و درمانگری.
برای او كه خود سلطان داروهای شفابخش است؛ اگرچه رایحه بد و مزه تندش هر شامه ای را می راند، اما تلخی و بیمارگریزی خاصیت همه التیام دهنده هاست.
معجزه گری سیر تا عمق تاریكی 'سِیزان' خانه مادربزرگ فرو می برد؛ زیرزمینی كه كوزه های سفالی كوچك و بزرگ سیرترشی از یك تا هفت ساله به داروخانه ای اعجاز انگیز تبدیلش كرده و كیمیاگرانه مزاج های سرد غذا را به گرمی و درد را به تسكین می رساند.
در اندیشه آنم كه رُستنی چنین شگفت انگیز كه طعنه به همه روییدنی های مفید خاك می زند، طعم تندش می تواند دهان هر تحمریمی را بسوزاند و دانه های مرواریدی كه با اندكی تراش و خراش می تواند متاعی ارزآور برای همدان كه نه برای ایران باشد، چرا اینگونه رنجور و گوشه گیر می ماند.
** چشم سیر در پی همدان 2018
مظلومیت سیر و سیركارانی كه قول داده ام گلایه هایشان را به گوش مسئولان برسانم مرا روبروی رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت همدان می نشاند كه دغدغه دارد، دغدغه مندی او اگر مرحم دردهای سیركاران نباشد اما امیدی كه در لابه لای واژه هایش سر بر می آورد به گشایش در گره مشكلات سیر امیدوارمان می كند.
حمیدرضا متین از سیب زمینی، سیر، گردو و انگور به عنوان محصولات شاخص همدان یاد می كند كه سیر در این گروه محصولی راهبردی محسوب شده و قابلیت فرآوری و ارزش افزوده بیشتری دارد.
او از نقصان در كارخانجات و صنایع تبدیلی همدان و رشد نكردن آنها پا به پای محصولات كشاورزی و مواد معدنی گلایه مند است؛ نقیصه ای كه ریشه اش را در گذشته های دور همدان باید جستجو كرد.
صحبت از پیشینه ی صنایع تبدیلی سیر در این خطه كه می شود، تنها كارخانه فرآوری سیر را یاد می كند كه خلاقانه از ضایعات و دور ریز سیر، پودر و خلال تولید می كرد، هم خودش راضی بود، هم كشاورزان و هم صدها كارگری كه سفره شان پربركت بود.
اما تعطیلی این كارخانه بین سیر و صنعت جدایی انداخت و از آن پس دیگر سیركاران روی خوش ندیدند.
متین به پشتوانه وعده پشتیبانی دولت از سرمایه گذاران تاكید می كند، كسانی كه استطاعت مالی و فنی برای راه اندازی كارخانه فرآوری داشته باشند بی تردید مورد حمایت و تشویق قرار گرفته و دستشان را به گرمی می فشاریم.
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت همدان به انتخاب این دیار به عنوان پایتخت گردشگری آسیا در سال 2018 میلادی و آمدن سرمایه گذاران و تیم های اقتصادی به این دیار و مجاب كردنشان برای مشاركت در چند طرح صنعتی بسیار خوش بین است. دعای خیر كشاورزان هم می تواند یار و یاور مسئولان باشد.
** سیر همدان نیازمند برند و بسته بندی
اما درد سیر تنها با پیدا كردن سرمایه گذار دست به جیب و ساخت كارخانه درمان نمی شود؛ دردهای دیگری هم تن و جان سفید سیر را لكه دار كرده كه رئیس كمیسیون كشاورزی اتاق بازرگانی همدان آنها را بیشتر می شناسد.
او تولید 35 درصد سیر كشور به دست تولیدكننده های همدانی را دلیل كمیت ارزنده سیر می داند اما علاوه بر فراوانی، خاصیت اسیدی، كیفیت این محصول را تا اندازه ای ارتقا داده كه هیچ محصولی قدرت رقابت با سیر همدان را ندارد.
داود شعبانی به ایرنا می گوید: سیر همدان در فقدان برندسازی و بسته بندی همچون 50 سال قبل به صورت فله ای عرضه می شود و با این شكل و شمایل نه تنها مشتری جذب نمی شود بلكه قدرت دافعه هم دارد.
وجود افزون بر یكهزار و 300 تولیدكننده سیر به داشتن انجمنی همنام سیر باهدف سر و سامان بخشیدن و یكصدا كردن سیركاران محتاج است و شعبانی قول می دهد تشكیل انجمن را پیگیری كند.
** رایزن های اقتصادی ایران مُبلغ سیر باشند
رئیس اداره تنظیم بازار جهادكشاورزی همدان نیز تبلیغ فراسرزمینی برای سیر را چاره كار می داند؛ كاری كه تنها از دست رایزن های اقتصادی فعال در سفارتخانه های ایران در كشورهای مختلف ساخته است.
داریوش سرحدی به ایرنا می گوید: قیمت نهایی سیر همدان بیشتر از قیمت جهانی است. كشورهای چین و افغانستان سیرهایی زیبا و ارزان تر از همدان تولید می كنند و این روزها بازار ظاهر زیبا و ارزان را می پسندد و از مقوله كیفیت غافل هستند. سیر همدان علاوه بر كاهش قیمت باید در پی تبلیغات مناسب هم باشد.
اصلاح ژنتیك، كشت و برداشت مكانیزه، انبارداری مدرن، فرآوری، بسته بندی، برندسازی، بازاریابی و فروش زنجیره ای از ملزومات سیر همدان برای خروج از پیله پوسیده سنت و پرواز در آسمان صنعتی شدن است.
این دگردیسی همان رویای شیرین و دیرینه سیركاران همدانی است كه اگر رنگ واقعیت بگیرد، جای هیچ گله و شكوه ای باقی نمی ماند.
7527/2090
همدان- ایرنا- سیر همدان به عنوان محصولی راهبردی با كیفیت جهانی سالهاست كه با دستهای خالی از صنایع فرآوری و بسته بندی، می سوزد و می سازد؛ اما لب به شكوه و گلایه باز نمی كند مبادا كه دل سیركاران را از خود برنجاند.