به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، نقض توافق هسته ای با ایران از سوی دولت آمریكا و نحوه مواجهه با بدعهدی تازه كاخ سفید مهمترین چالش دولت طی هفته های گذشته بوده است. گرچه دولت دوازدهم و حجت الاسلام «حسن روحانی» در مقام رییس جمهوری در پیش آمدن چنین شرایطی كم ترین قصور را داشته اند و این نقض، فصل تازه كتاب بدعهدی های آمریكاست.
در این میان اما بیشترین حجم انتقادات از سوی برخی جریان های سیاسی و تریبون های رسمی و غیر رسمی متوجه دولت بوده است. گرچه بارها گفته و نوشته شد كه دستگاه اجرایی و در راس آن مردان دیپلماسی مجریان تصمیم نظام در مذاكره و توافق با كشورهای آمریكا، روسیه، چین، انگلیس، آلمان و فرانسه بوده اند اما همچنان كنایه ها و انتقادات و هجمه ها متنوع تر از گذشته علیه دولت ادامه می یابد.
طی دو هفته گذشته، منتقدان در تاختن به دولت، زبان كنایه و سرزنش به كار گرفته اند و دستاوردهای دستگاه اجرایی را در پنج سال گذشته به بهانه خروج از برجام زیر سوال می برند. این نوع مواجهه با دستگاه اجرایی در راستای منافع ملی نیست و به همین دلیل است كه رهبری هم درباره آن هشدار داده و توصیه می كنند.
رهبر انقلاب در سخنرانی روز دوم خرداد با پرهیز دادن «عناصر سیاسی، مدیریتی و مطبوعاتی» از سرزنش یكدیگر درباره برجام تاكید كردند كه نقد صحیح، منصفانه وعاقلانه ایراد ندارد و مسوولان هم باید به آنها توجه كنند اما اهانت، هتك حرمت، اتهام و ایجاد دو قطبی بر سر برجام نباید صورت گیرد و وحدت و همزبانی نباید نقض شود.
رهنمود رهبری در دیدار با كارگزاران حكومتی حلقه مفقوده تریبون ها و تیترهای منتقدان بوده است. نگاه همدلانه و عاقلانه همان كاستی تحلیل های روزهای پس از خروج آمریكا از برجام است. چنین نگرشی به عملكرد دولت به ویژه در پرونده برجام، آینده نگرانه و در راستای حفظ منافع ملی است. در مقطع كنونی سرزنش عتاب آلود دولت كه تمام تلاش خود را برای پیشرفت كشور انجام می دهد، خطر آفرین خواهد بود. اگر منتقدان و مخالفان دولت بتوانند دیدگاه خود را درباره عملكرد دولت به دیدگاه رهبری نزدیك سازند، آنگاه می توان درباره كارنامه دستگاه اجرایی در موضوع برجام به موضعی متحد، ملی و فراجناحی دست پیدا كنیم.
دیدگاهی كه ضمن حفظ رقابت و مخالفت های سیاسی و فكری با دولت مستقر برجام را به چشم دستاورد ملی و حافظ منافع كشور بنگرد. آلودگی تفسیرها از برجام پساخروج به رقابت های جناحی و سیاسی سم چنین تحلیل هایی است كه شاید هدف واضح آن تضعیف دولت باشد اما تضعیف منافع ملی هدف نهان آن است كه نباید مورد غفلت قرار گیرد. چنین دیدگاهی اما نافی نگاه واقع بینانه به مشكلات نیست، توجه به سابقه بدعهدی های آمریكا و اروپا و منفعت طلبی های برخی كشورهای منطقه ای به خوبی در چنین دیدگاهی مشهود است. نگاهی كه هم بر چالش های داخلی و هم ظرفیت های كشور برای حل این چالش ها احاطه دارد. دیدگاهی كه می داند بیكاری معضل بزرگ این روزهای كشور است و برای رفع و حل آن همان اندازه كه به سرمایه گذاری خارجی متكی باید بود، به حمایت از سرمایه های داخلی هم باید همت می گمارد.
برجام سند توافقی است كه حقانیت ایران در دستیابی به چرخه هسته ای را به جهان ثابت كرد، سایه جنگ را از مرزهای ایران دور و اتهام جنگ طلب بودن ایران را كم رنگ تر از همیشه در محافل سیاسی و رسانه ای بین المللی ساخت. انكار چنین دستاوردهایی نمی تواند نگاه منصفانه و حتی عاقلانه به این توافق باشد.
شكاف كنونی میان اتحادیه اروپا و آمریكا نتیجه موضع عقلانی رییس جمهوری در واكنش به خروج آمریكا از برجام صورت است. در برهه كنونی شاید نتوان تاثیر ریال های دلار شده سعودی و نمایش «دی وی دی محور» نتانیاهو را انكار كرد، اما می توان مدعی بود كه مثلث شوم عبری-عربی-ترامپی، دیگر قدرت تخریب گذشته را ندارد.
اكنون اروپا حتی در ظاهر شرمنده عهدشكنی ترامپ است و به نظر نمی رسد این اتحادیه ابایی از ابراز این شرمندگی داشته باشد. برجام قطعنامه هایی را علیه ایران از دستور كار خارج كرد كه تقریبا تمامی كشورهایی كه روزی با چنین قطعنامه هایی مواجه بودند، سرنوشت غمباری یافته اند. قطعنامه های سازمان ملل و شورای امنیت ملی با حضور یا غیبت آمریكا از اعتبار ساقط نخواهند شد و این همان دستاوردی است كه نگاه عقلانی به برجام باید آن را ببیند و دریابد.
«محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه كشورمان برای ثمربخشی مذاكرات هسته ای با تمام توان كوشید. تیم مذاكره كننده او ماه ها بر سر كوچكترین بندهای این توافق مذاكره كردند و حتی به اذعان بسیاری از طرف های غربی مذاكره كننده فریادها برآوردند. این روی دیگر سكه برجام است كه باید منصفانه مورد توجه قرار داد و زحمت های دستگاه دیپلماسی را نادیده نگرفت. فاكتورگیری ازنگاه توام با انصاف و عقل از مقوله برجام، چیزی جز دندان قروچه های روزنامه ای و رسانه ای برای كشور در پی نخواهد داشت. واقعیت آن است كه كشور در مقطع كنونی به سرزنش دولت نیاز ندارد بلكه به چاره جویی عقلایی نیازمند است تا بتواند از این پیچ خطرناك جاده برجام عبور كند.
از : لیلا واحدی
**پژوهشم**9402** 1601**
تهران-ایرنا- رسالت دشوار دولت درمسیر تضمین و تثبیت منافع ملی، جز در سایه همدلی و نقد منصفانه محقق نخواهد شد. موضوعی كه رهبرانقلاب هم با تاكید بر آن، عناصر سیاسی، مدیریتی و مطبوعاتی كشور را به وحدت و همزبانی درباره برجام دعوت كردند.