الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت بدون نظریه بومی به مقصد نمی رسد

به گزارش خبرنگار ایرنا، محمد حسین پناهی در هفتمین كنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت اظهار داشت : حساسیت لازم برای پرداختن و تدوین نظریه های بومی باید لحاظ شود، مساله ای كه تاكنون ضرورت آن احساس نشده است.
وی افزود: اكنون كشوری كه بتوانیم به عنوان الگوی اسلامی پیشرفت برای توسعه مورد مطالعه قرار دهیم وجود ندارد بلكه می توانیم با نقد تجارب كشورهای مختلف و شبیه سازی آنها بر اساس فناوری روز و آینده پژوهی، نظریه بومی توسعه را تدوین كنیم.
استاد دانشگاه علامه طباطبایی ادامه داد: كشورهای توسعه یافته غربی امروز بر اساس برنامه ریزی به توسعه نرسیده اند بلكه از پایین به بالا بوده و بدون دخالت دولت ها اتفاق افتاده است این در حالیست كه توسعه كشورهای جهان سوم از بالا به پایین است به این معنا كه دولت ها برای توسعه برنامه ریزی می كنند.
پناهی با اشاره به اینكه توسعه با این روش نیاز به نظریه دارد، چگونگی تدوین نظریه های توسعه با عنوان توسعه نوسازی را از نكات مهم در این زمینه برشمرد و تصریح كرد: این نظریه كه در منابع مختلف از آنها بحث می شود بر اساس تجربه توسعه كشورهای غربی و شرایط فرهنگی، تاریخی و اجتماعی آنها تدوین شده است.
رئیس اندیشكده امور اجتماعی، جمعیت و نیروی انسانی با تاكید بر اینكه نظریه های غربی به عنوان نظریه و الگوی توسعه به كشورهای در حال توسعه تجویز شده است، بیان داشت : تمامی این نظریه ها تك خطی هستند؛ به این معنا كه هدف عالی توسعه را رسیدن به وضعیت كنونی كشورهای توسعه می دانند.
پناهی ماهیت نظریه های غربی را عام گرایی و عمومی بودن آنها دانست و اضافه كرد : این نظریه ها بومی كشورهای غربی هستند و بر اساس شرایط بومی، محلی و ویژگی آن كشورها تبیین شده اند و در عین حال كه ادعای جهان شمولی دارند، ایدئولوژیك محور و همزاد اهداف سرمایه داری هستند.
وی یادآور شد : نظریه های توسعه و پیشرفت غربی امروز با نقدهای جدی از سوی دانشمندان كشورهای غربی مواجه شده به حدی كه ناكارآمدی، خاص و بومی بودن نظریه ها به اثبات رسیده است و امروز كمتر كسی حداقل در كشورهای غربی از آنها حمایت می كند.
استاد دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به اینكه اكنون پایان نظریه های توسعه در كشورهای غربی اعلام و نظریه پسا مدرن مطرح شده است، گفت : البته در كشورهای جهان سوم هنوز برخی كشورها این مساله را باور نكرده اند و بر نظریه های تك خطی پافشاری می كنند.
پناهی نكته حائز اهمیت دیگر را وابستگی، عقب ماندگی و تخریب فرهنگی نظریه های غربی در میان كشورهای جهان سوم ذكر كرد و ادامه داد : هدف نظریه های غربی بر آن بود كه جوامع در حال توسعه باید از خود عبور كرده و مسیرهای توسعه تجویز شده از سوی غرب را با موفقیت طی كنند.
وی با بیان اینكه سوال اینجاست كه چرا كشورهایی چون ژاپن و چین با پیروی از نظریه های توسعه غربی به جایی رسیده اند، در پاسخ گفت : این كشورها نظریه ها و توسعه های غربی را بومی كرده و راهكار توسعه خود را به دست آوردند.
رئیس اندیشكده امور اجتماعی، جمعیت و نیروی انسانی راهكار اصلی توسعه را تولید نظریه بومی عنوان كرد و اظهار داشت : از آنجا كه هر كشوری شرایط اقتصادی ، اجتماعی، تاریخی و فرهنگی مختص خود را دارد، باید نظریه هایی متناسب با باورها و ظرفیت های موجود طراحی كند.
پناهی به تفاوت الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت با نظریه توسعه اشاره و تصریح كرد : الگوی توسعه همان نظریه توسعه نیست بلكه در بهترین شكل، الگوی توسعه یك دستگاه توصیفی و نظری است كه اهداف، آرمان ها و مسیر را نشان می دهد اما توسعه را تبیین یا علت یابی نمی كند.
وی با تاكید بر اینكه الگوی توسعه برای رسیدن به هدف به نظریه نیاز دارد، یادآور شد: این نظریه باید بتواند بر اساس واقعیت های جهانی و بومی، فرهنگی، اقتصادی اجتماعی راهكار و برنامه های قابل اعتماد ارائه دهد.
هفتمین كنفرانس الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت با محوریت « از الگوی پایه به سوی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت » كه از امروز 19 اردیبهشت در سازمان اسناد و كتابخانه ملی آغاز شده با برگزاری میزگردهایی با موضوعات علم در الگوی پیشرفت، روش شناسی الگوی پیشرفت، سیاست در الگوی پیشرفت، اقتصاد در الگوی پیشرفت امنیت و دفاع در الگوی پیشرفت، رویكرد معنوی و تربیتی به الگوی پیشرفت، حوزه اجتماعی در الگوی پیشرفت و زن و خانواده در الگوی پیشرفت ادامه دارد.
آمایش و شهرسازی در الگوی پیشرفت، گذار از الگوی پایه به الگوی پیشرفت، نسبت الگوی پیشرفت با اسناد برنامه ای و راهبردی كشور، عدالت در الگوی پیشرفت، محیط زیست و كشاورزی در الگوی پیشرفت، از دیگر موضوعات مورد بحث در این میزگردها است.
این كنفرانس فردا 20 اردیبهشت پس از برگزاری میزگردهای تخصصی، با تقدیر از رساله های برتر در خصوص الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و رونمایی از آثار علمی مركز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت به كار خود پایان می‌دهد.
علمی *1883 **1440