شهرری 4 هزارو 828 پلاك فرسوده دارد/ بسته های تشویقی برای نوسازی بافت فرسوده

به گزارش خبرنگار ایرنا، بافت‌های فرسوده شهری همواره یكی از چالش‌های بزرگ اكثر شهرهای جهان است و مشكلات این نواحی در شهرهای بزرگ همیشه یكی از دغدغه های بزرگ مردم و مدیران شهری بوده است.
بافت فرسوده شهری به عرصه هایی از محدوده قانونی شهرها اطلاق می شود كه به دلیل فرسودگی كالبدی، نفوذناپذیری، ریزدانگی و ناپایداری از ارزش مكانی، محیطی و اقتصادی برخوردار نیستند؛ بافت های فرسوده به سبب فرسودگی در كلیت با یكدیگر ویژگی های مشتركی دارند، همچنین این بافت ها به دلیل فقر ساكنان و مالكان آنها امكان نوسازی خودبخودی را نداشته و نیز سرمایه گذاران انگیزه ای جهت سرمایه گذاری در آنجا را ندارند.
محلات فرسوده در محیط شهری به 2 دسته تقسیم می شوند، دسته اول محیط هایی ریشه های سكونتی ارزشمند با غنای فرهنگی، اجتماعی و معماری دارند و دسته دوم محیط هایی كه به صورت غیر رسمی و در حاشیه شهرها توسط مهاجرانی كه از روستاها به شهرها آمده اند ساخته شده اند و از ارزش های تاریخی یا شهرسازی بی بهره اند، فرسودگی شدید، نبود دسترسی مناسب به خدمات شهری، وجود مشكلات اجتماعی و امنیتی و آسیب پذیری در برابر زلزله، سیل و آتش سوزی و نیز عدم تطابق با زندگی امروز شهری و شهرسازی مدرن از مشكلات روبنایی و زیرساختی بافت های فرسوده محسوب می شوند.
بر اساس قانون برنامه پنجم، دستگاه های مختلف نظیر شهرداری ها و اداره راه و شهرسازی موظف به احیای سالانه 10 درصد از بافت های فرسوده هستند.
شهرری با قدمت شش هزار ساله و جمعیت حدود یك میلیون نفر در جنوبی ترین نقطه تهران قرار دارد، بافت عمده این منطقه را ساختمان های فرسوده و قدیمی تشكیل می دهند و در اطراف شهرری نیز حاشیه نشینان زیادی ساكن هستند، امروز احیا و نوسازی بافت فرسوده شهرری عزم جدی مسئولان استانی و شهری را می طلبد.

** شهرری 4 هزارو 828 پلاك فرسوده دارد
شهردار منطقه 20 از فرسودگی چهار هزارو 828 پلاك مسكونی در شهرری خبر داد و اظهار كرد: مساحت محدوده شهری منطقه 20(شهرری) 2 هزار و 600 هكتار است كه 137 هكتار از این مساحت در محدوده بافت فرسوده قرار دارد كه 37 هكتار آن معابر و 100 هكتار مسكونی است.
سید احمد صفوی اظهار كرد: هفت هزار و 764 پلاك بافت فرسوده در 17 محله شهرری وجود دارد كه از این میزان 2 هزار و 936 پلاك یعنی بالغ بر 38 درصد تخریب و نوسازی شده اند.
وی خاطرنشان كرد: چهار هزار و 828 پلاك معادل 62 درصد نیز فرسوده و نیاز به بازسازی دارد.
وی با اشاره به اینكه بخشی از بافت فرسوده منطقه 20 نیز در شبكه معابر واقع شده است، یادآور شد: 180 پلاك بافت فرسوده واقع در شبكه معابر این منطقه شناسایی شده اند كه طرح تملك و بازگشایی این معابر در دستور كار مدیریت شهری منطقه قرار دارد.
وی ادامه داد: شهرری دارای 20 محله است كه از این میزان 17 محله درگیر بافت فرسوده است كه امید می رود با مشاركت مالكان و بسته های تشویقی شهرداری این محلات نیز تخریب و نوسازی شوند.

*** فقر شدید ساكنان مهمترین مشكل احیای بافت فرسوده شهرری است
شهردار منطقه 20 با بیان اینكه بر اساس برنامه، سالانه باید هشت درصد از بافت فرسوده شهرری احیاء شود، گفت: مشكلاتی مانند كهولت سن و تفكر سنتی ساكنان، عدم داشتن سند ثبتی املاك، تنگ بودن معابر، اوقافی بودن اكثر املاك باعث كندی روند ساخت و ساز در این منطقه شده است.
صفوی ، فقر شدید ساكنان و نبود مدیریت یكپارچه دستگاه های متولی را از دیگر مشكلات بیان كرد و گفت: در خصوص واگذاری انشعابات، كمبود منابع مالی در بانك های عامل و نبود رغبت در میان سازندگان و انبوه سازان به كار در محلات بافت فرسوده باعث شده كه سالانه تنها سه درصد از بافت فرسوده شهرری احیاء شود.
وی با بیان اینكه اكثر مالكانی كه در بافت فرسوده شهرری زندگی می كنند دارای كهولت سن هستند و بنیه مالی مناسبی هم ندارند، افزود: این افراد تمایل چندانی به تغییر و نوسازی مسكن خود ندارند و از طرفی هم به دلیل پایین بودن قیمت آپارتمان در این نواحی سازندگان تمایل چندانی به ورود و نوسازی ندارند.
صفوی با اشاره به اینكه بیشتر ساكنان و مالكان محلات فرسوده شهرری سن بالا، تفكر سنتی و مذهبی دارند، ابراز داشت: این عوامل سد بزرگی در مسیر نوسازی است به این صورت كه افراد به محلات خود تعلق خاطر خاصی به دلیل وجود حرم عبدالعظیم(ع) دارند و به هیچ عنوان دوست ندارند از آن محله حتی به صورت موقت خارج شوند و از طرفی هم چون سن بالا دارند بانك های عامل به هیچ عنوان تمایلی جهت ارائه تسهیلات به آنان ندارند.

** بسته های تشویقی تلاشی برای نوسازی بافت فرسوده
شهردار منطقه 20 فراهم سازی بستر همكاری مالكان بافت فرسوده و جلب مشاركت آنها را از وظایف مدیریت شهری برشمرد و ابراز داشت: ارائه بسته تشویقی جدید شامل تخفیف های 100 درصدی صدور پروانه و هزینه انشعابات، تسهیلات بانكی، پرداخت ودیعه مسكن، تراكم و پاركینگ تشویقی از مزایای این بسته های تشویقی است.
صفوی اظهار كرد: طراحی رایگان و كمك هزینه نما و فعالیت كارگروه های تخصصی در خصوص آگاهسازی شهروندان از جمله اقدامات انجام شده برای تسریع نوسازی بافت فرسوده است.
وی در خصوص بسته های تشویقی شهرداری هم گفت: شهرداری با همكاری بانك مسكن وام 500 میلیون ریالی با سود چهار درصد و همچنین ودیعه مسكن به میزان 250 میلیون ریال برای ساكنان بافت فرسوده در نظر گرفته است ولی این موارد تنها به املاكی تعلق می گیرد كه دارای سند ثبتی باشند، یعنی خانه هایی كه قولنامه ای هستند از خدمات این بسته محروم می مانند.
صفوی در خصوص تعلق گرفتن بسته های حمایتی به خانه های فرسوده اوقافی نیز گفت: شهرداری برای اینكه خدمات نوسازی به مالكان خانه های فرسوده واگذار كند، از مالكان این خانه ها مدارك حقوقی می خواهد، مالكان خانه های اوقافی باید از اداره اوقاف اسنادی مبنی بر اینكه صاحب خانه می باشند را به شهرداری ارائه كنند.
وی اضافه كرد: بسته های تشویقی شهرداری به هر میزان هم كه باشد باز هم نیاز است كه ساكنان خودشان بنیه مالی برای ساخت داشته باشند و در حقیقت كمك های شهرداری بخشی از هزینه های ساخت مسكن آنان را كاهش می دهد ولی با فقری كه در میان ساكنان این نواحی است كار نوسازی به كندی صورت می پذیرد.
صفوی با بیان اینكه معابر تنگ سه متری در محلات فرسوده كار نوسازی را بسیار مشكل كرده است، اظهار داشت: شهرری بنا به بافت قدیمی و سنتی دارای كوچه ها و معابر تنگی است از همین رو كسانی كه بخواهند در انتهای برخی كوچه ها اقدام به نوسازی كنند با مشكلات حمل مصالح و هزینه بالای آن روبرو خواهند بود.
وی با اشاره به اینكه ادارات آب، برق و گاز همكاری لازم را در این زمینه ندارند و هزینه های انشعاب خود را از بافت فرسوده به قیمت روز دریافت می كنند، ادامه داد: نوسازی بافت فرسوده شهرری نیازمند مدیریت یكپارچه ای از سوی همه ادارات درگیر در این امر است تا با پایین آوردن هزینه های ساخت مردم و به ویژه سازندگان را به این امر ترغیب كنیم.
وی تصریح كرد: از 3 هزار و 386 پروانه ای كه در سالجاری صادر شده است 61 پروانه در بافت فرسوده صادر شده است كه این میزان از پروانه صادر شده بیانگرعلاقمندی شهروندان به بازسازی بافت فرسوده و سیاست های موفق شهرداری محسوب می شود.
وی ادامه داد: در سال گذشته نیز از 400 پروانه صادر شده 66 پروانه در محدوده بافت فرسوده قرار داشت.

** ضعف اطلاع رسانی از بسته های تشویقی دولت در ساخت بافت فرسوده
معاون عمرانی فرمانداری ویژه شهرستان ری در ادامه مهمترین عامل عدم مشاركت مردم در طرح نوسازی بافت فرسوده را نداشتن اطلاعات در خصوص تسهیلات و سود آن عنوان كرد و یادآور شد: ادارات و سازمان هایی كه در این حوزه فعالیت می كنند باید در خصوص شرایط استفاده از جواز ساخت رایگان و وام هشت درصد نوسازی با بنر و رسانه ها به مردم اطلاع رسانی كنند.
در ادامه این گزارش با بیان اینكه نقشه های مناطق بافت فرسوده شهرستان ری در طرح های جامع و تفضیلی به طور كامل مشخص و شناسایی شده است، افزود: بافت شهری شهرستان ری به دلیل قدمت بالا و همچنین قرار گرفتن در حاشیه شهر تهران دارای دو نوع بافت فرسوده است اول محلات شهری كه به دلیل قدمت بالا جزو بافت فرسوده هستند و دوم بافت های فرسوده ای كه قبلا در حاشیه شهر بوده اند ولی با توسعه محیط شهری امروز در محدوده شهر قرار گرفته اند و این امر بخاطر حاشیه نشینی و ساخت وسازهای غیر رسمی اتفاق افتاده است.
سید ناصر موسوی در ادامه به تسهیلات دولتی به مناطق فرسوده اشاره كرد و افزود: اداره راه و شهرسازی تا سقف 800 میلیون ریال با سود هشت درصد در شهرها و بنیاد مسكن تا سقف 300 میلیون ریال در شهرها و 200 میلیون ریال در روستاها با سود پنج درصد به صاحبان خانه در بافت فرسوده وام اعطا می كند.
وی با اشاره به اینكه برخی از مردم به اشتباه تصور می كنند كه بافت فرسوده تنها شامل ساختمان های خشتی و گلی است، اظهار داشت: ساختمان های فرسوده شهرستان ری بیشتر با مصالح سیمان، آهن و خشت پخته ساخته شده اند كه عمر بالای 30 تا 50 سال دارند و یا بدون نظارت سازمان مهندسی و شهرداری در حاشیه شهرهای این شهرستان توسط حاشیه نشینان ساخته شده اند و امروز پس از گسترش فضای شهری داخل حریم شهری وارد شده اند.
وی به قرار گرفتن شهرستان ری بر روی گسل های ری و كهریزك اشاره كرد و بیان داشت: وضعیت بافت فرسوده محلات نفرآباد، زهیرآباد و محله شهادت در شهرری و همچنین وضعیت بافت های فرسوده در بخش های حسن آباد، باقرشهر و كهریزك نیز اوضاع خوبی ندارد.
موسوی با بیان اینكه طرح های تفضیلی و نقشه های مناطق بافت فرسوده شهرستان ری از سوی شهرداری ها مشخص شده است ،تاكید كرد: شهرداری باید با تهیه بنرهای اطلاع رسانی در سطح شهرستان ری به مردم در خصوص رایگان بودن جواز و تعلق گرفتن وام هشت درصدی ساخت مسكن در مناطق بافت فرسوده اطلاع رسانی كنند.
وی به وجود كوچه هایی با عرض یك تا 2 متر در برخی محلات قدیمی و فرسوده شهرستان ری اشاره كرد و عنوان داشت: خدمات رسانی در مواقع بحرانی مانند آتش سوزی، زلزله و سیل به این مناطق بسیار سخت و دشوار خواهد بود و امكان دارد در صورت بروز سوانح طبیعی تلفات این مناطق بسیار بالا باشد.

** بسته های تشویقی ساخت و ساز به املاك اوقافی شهرری تعلق نمی گیرد
در ادامه رییس اداره اوقاف و امورخیریه شهرستان ری به خبرنگار ایرنا گفت: املاك اوقافی در شهرستان ری 2 نوع است، نوع اول املاكی هستند كه عرصه(زمین) وعیان(بنا) اوقافی بوده و كسانی كه در این املاك زندگی می كنند، در قبال اجاره ماهیانه ای كه به اداره اوقاف می دهند، مستاجرهای این اداره محسوب می شوند.
حجت الاسلام سعید اوتارخانی ادامه داد: نوع دوم املاك اوقافی املاكی هستند كه عرصه(زمین) برای اداره اوقاف است ولی عیان(بنا) به فرد دیگری واگذار شده و اداره اوقاف از این املاك وجهی به نام اجاره ماهانه دریافت نمی كند.
وی با بیان اینكه بیشتر املاك اوقافی شهرستان ری از نوع دوم است، اظهار داشت: اداره اوقاف و امور خیریه در خصوص نوسازی این املاك به هیچ عنوان مسئولیتی ندارد و فردی كه مالك عیان(بنا) است باید خودش اقدام به نوسازی كند.
اوتارخوانی با اشاره به اینكه شهرداری ها هیچگونه بسته تشویقی را به این املاك اوقافی واگذار نمی كنند، اظهار داشت: شهرداری منطقه 20 و سایرشهرداری های شهرستان های ری اگر در خصوص اسناد این املاك و سایر مواردی كه مانع خدمات نوسازی مانند پول پیش مالك و وام به املاك با مشكلاتی روبرو هستند، این اداره آمادگی لازم را برای برطرف كردن مشكلات این املاك با همكاری شهرداری ها دارد.

** تجمیع ساختمان های مستهلك بهترین راه نوسازی مناطق بافت فرسوده محسوب می شود
استادیار دانشگاه شهید بهشتی نیز در ادامه با بیان اینكه بافت فرسوده در نقاط مختلف متفاوت است و به طبع آن راه حل های متفاوتی نیز وجود دارد به خبرنگار ایرنا گفت: تعریف بافت فرسوده در ایران بر اساس تعریف اولیه سازمان و دستگاه مربوطه سه شاخص عمده ریزدانگی، مشكل دسترسی و ناپایداری برای بافت های فرسوده تعریف شده اند كه علاوه بر این موارد بافت های فرسوده عوامل دیگری مانند كمبود خدمات شهری، فقر ساكنان و موارد دیگر را هم شامل می شود.
گیتی اعتماد با اشاره به اینكه در چند سال اخیر رویكرد مسئولان و دستگاه های مربوطه به موضوع بافت های فرسوده تغییر اساسی كرده است ،عنوان داشت: سازمان هایی مانند شهرداری به صورت مستقیم با این گونه بافت ها سر و كار دارند و با انواع راهكارها به دنبال متقاعد كردن مردم و ساكنان بافت های فرسوده برای نوسازی هستند.
وی در ادامه به تجربه موفق شهرداری در ساخت برج های نواب در منطقه 10 تهران اشاره كرد و عنوان داشت: شهرداری با كار درست و دقیق در آن زمان توانست ساكنان تعداد زیادی از خانه های بافت فرسوده را در آپارتمان های نو ساماندهی كند.
اعتماد به تغییر رویكرد شهرداری از ساختن برج در مناطق بافت فرسوده به اعطای وام به ساكنان خانه های فرسوده اشاره كرد و اظهار داشت: شهردای تهران در محله بریانك به ساكنان این منطقه وام ساخت و نوسازی خانه هایشان را داد ولی به دلیل نبود زیرساخت ها و مكانیزم های نظارتی لازم این وام ها در جایی به غیر از نوسازی و بازسازی خانه ها استفاده شد.
وی ادامه داد: سازمان ها و اداراتی كه در امر بافت فرسوده و اعطای وام به ساكنان این بافت ها مجری هستند باید ابتدا نوع ساختار محلات و ساكنان آن را بررسی نمایند و پس از اعطای وام نیز بر روند استفاده آن در جهت نوسازی محیط شهری فرسوده تلاش كنند.
اعتماد با بیان اینكه تجمیع ساختمان های قدیمی و مستهلاك بهترین راه نوسازی مناطق بافت فرسوده محسوب می شود تصریح كرد: مسئولان شهری باید برای نوسازی و مقاوم سازی محلات فرسوده در ابتدای امر ساكنان این محلات را با آموزش های مداوم در زمینه های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی توانمند كنند.
3218/6003
خبرنگار: امیر جعفری سرگزه ** انتشار: روح اله صائب