در ادامه اين نوشتار به قلم مصطفي نجفي مي خوانيم: از سوي ديگر، ارتش سوريه در حال پيشروي گسترده به سمت شرق سوريه و شكست نهايي داعش در اين استان و كل سوريه است؛ جايي كه نيروهاي كرد تحت حمايت آمريكا نيز در حال تلاش براي به دست آوردن مزيت هاي ميداني و عملياتي هستند.
با اين حال نقطه اشتعال كنوني و آينده سوريه را بيش از هر جاي ديگر بايد در شمال غرب اين كشور و در استان هاي حلب و ادلب مشاهده كرد، جايي كه در دو ماه اخير تحولات سياسي و ميداني زيادي به خود ديده است.
مهم ترين تحول در اين ناحيه را بايد توافق ايران، روسيه و تركيه براي ايجاد چهارمين منطقه كاهش تنش در استان ادلب كه در نشست آستانه حاصل شد، دانست. توافقي كه به نظر مي رسد، دست تركيه را براي عمليات در شمال سوريه و استان ادلب و همچنين حلب را باز گذاشته است؛ مسأله اي كه تحليل هاي زيادي پيرامون آن ارائه شده است.
مهم ترين مسأله اي كه مي تواند شمال غرب سوريه را وارد يك بحران جدي و فراگير كند، درگيري نيروهاي ارتش آزاد وابسته به تركيه با واحدهاي مدافع خلق كرد تحت امر آمريكاست.
آغاز عمليات ها در شمال
در همين زمينه، «رجب طيب اردوغان» رئيس جمهور تركيه روز شنبه در اظهاراتي گفت: عمليات تأمين امنيت استان ادلب سوريه را آغاز كرديم.
اردوغان در ادامه گفت: اكنون عملياتي جدي در ادلب در جريان است و اين عمليات ادامه خواهد داشت. اين عمليات براي تأمين امنيت ادلب انجام مي شود.
اردوغان در پاسخ به پرسشي مبني بر اينكه آيا نظاميان تركيه در اين عمليات حضور دارند و اگر اينچنين است، آنها چگونه وارد سوريه شده اند، گفت: ارتش آزاد سوريه عمليات ادلب را انجام مي دهد.
از سوي ديگر، رسانه‌هاي محلي وابسته به مخالفان مسلح به نقل از «نيروهاي دموكراتيك سوريه» اعلام كرد كه اين نيروها اولين گروه نظامي خود را در روستاي «وافين» در حومه شمالي حلب با آماده سازي اردوگاه‌هاي آموزشي تشكيل دادند.
يك مقام نظامي نيروهاي دموكراتيك سوريه و واحدهاي مدافع خلق گفت: مأموريت اصلي اين گروه حفاظت از مناطق تحت سيطره نيروهاي دموكراتيك در حومه شمالي استان حلب و تسلط بر مناطق تحت سيطره گروه‌هاي «سپر فرات» در حومه‌هاي شمال و شمال شرق حلب است.
سپر فرات نام عمليات نيروهاي معارض تحت حمايت تركيه است كه بخش‌هايي از شمال استان حلب در مرز با تركيه را تحت كنترل دارند.
لازم به ذكر است، پيش از اين نشستي در شهر الباب در حومه شمال شرق حلب با حضور افسراني از كشور تركيه و مسئولاني از گروه‌هاي شبه نظامي سوريه برگزار شده و در آن موضوع عمليات نظامي عليه نيروهاي سوريه دموكراتيك در اين منطقه را بررسي كرده بودند.
آغاز نبرد تركيه در شمال سوريه؛ اهداف، چالش ها و چند هشدار راهبردي براي ايران
آغاز نبرد تركيه در شمال سوريه؛ اهداف، چالش ها و چند هشدار راهبردي براي ايران
هدف نخست؛ تسلط بر ادلب
تركيه پيش از توافق با ايران و روسيه براي ايجاد چهارمين منطقه كاهش تنش در ادلب، همواره هشدار داده بود، حضور گروه تحرير الشام (النصره سابق) -كه با بيرون راندن احرارالشام(وابسته به تركيه) بر استان ادلب مسلط شده بود- در مجاورت مرزهاي خود را نمي پذيرد.
پس از توافق ميان تهران، آنكارا و مسكو در ادلب، از چند روز گذشته، بخشي از نيروهاي ارتش تركيه و همچنين نيروهاي ارتش آزاد وارد اين استان شده اند و عمليات خود براي بيرون راندن تحريرالشام از ادلب را آغاز كرده اند. لذا بايد گفت كه تسلط بر ادلب، نخستين هدف آنكارا و نه لزوما مهم ترين آن است؛ هر چند اين هدف عملياتي تركيه نيز بدون چالش و تهديد نخواهد بود و بايد شاهد حمله مستقيم تحريرالشام به مواضع ارتش سوريه حتي در درون خاك تركيه نيز باشيم.
هدف دوم؛ جنگ در عفرين
هدف دوم تركيه در شمال سوريه مهم تر، چالش زاتر و مخاطره آميزتر است. نشانه ها حاكي از آن است كه تركيه قصد دارد پس از تسهيل تسلط نيروهاي تحت هدايتش در ادلب، حمله به كردها در عفرين را آغاز كند؛ موضوعي كه بدون شك آغازي است بر يك جنگ تمام عيار در شمال سوريه.
تركيه هم اكنون بخشي از نيروهاي ارتش آزاد را از شمال حلب به شمال ادلب منتقل كرده است تا اولا، اين نيروها از محاصره نيروهاي كرد خارج شوند و در ثاني از دو محور(شرق و جنوب) به عفرين حمله كنند.
بدون شك، حمله به عفرين به معناي اعلام جنگ با كردها در شمال سوريه است كه مي تواند بحران سوريه را وارد مرحله جديدي از نزاع و درگيري كند.
هدف سوم؛ تسلط بر نوار شمالي و ايجاد منطقه حائل
همه ماجرا به عفرين و تلاش تركيه براي بيرون راندن نيروهاي كرد از آنجا ختم نمي شود. شواهد حاكي از آن است كه تركيه اهداف عملياتي گسترده تري را در نوار مرزي شمال سوريه دنبال مي كند.
در همين راستا، به نظر مي رسد، آنكارا قصد دارد پس از عمليات در عفرين، به تل رفعت و سپس الباب برسد، مسأله اي كه در صورت تحقق مي تواند هدف تركيه براي تسلط بر نوار مرزي شمال سوريه تا جرابلس و حتي كوباني را محقق كند. اين امر بيش از هر چيز به معناي ايجاد منطقه حائل توسط تركيه در شمال سوريه است.
موضوعي كه البته به اين سادگي ها براي تركيه قابل تحقق نيست و بدون ترديد نيروهاي دموكراتيك كرد تحت حمايت آمريكا در برابر آن مقاومت خواهند كرد و مسلما منجر به برخورد نظامي مستقيم تركيه و كردهاي سوريه شود.
آغاز نبرد تركيه در شمال سوريه؛ اهداف، چالش ها و چند هشدار راهبردي براي ايران
با اين حال، تركيه در اين زمينه با دو چالش عمده مواجه است؛
چالش نخست: آمريكا
عمليات تركيه عليه كردها بدون شك رابطه آمريكا و تركيه در سوريه را بيش از پيش متشنج خواهد كرد. در اين وضعيت، آمريكا تلاش خواهد كرد از گسترش درگيري ميان آنكارا و كردها جلوگيري كند.
فشار بر تركيه مي تواند بخشي از تلاش آمريكا در اين زمينه باشد، چون آمريكا نمي خواهد شاهد حمله تركيه به مهم ترين بازيگر تحت امر خود در سوريه باشد؛ بازيگري كه مي تواند مزيت راهبردي آمريكا در آينده بحران سوريه باشد.
چالش دوم: ايران و روسيه!
نتيجه توسعه طلبي تركيه در شمال سوريه و تشديد جنگ با كردها در اين ناحيه، چيزي جز گسترش دوباره جنگ در اين كشور نيست؛ موضوعي كه بدون شك با توجه به تلاش تهران و مسكو براي خاتمه بحران سوريه مورد پذيرش آنها نيست.
از سوي ديگر، روسيه نيز به مانند آمريكا روابط نزديكي با كردهاي سوريه دارد؛ هرچند روسيه نيز نسبت به توسعه مناطق تحت تصرف كردها به سمت شمال غرب سوريه و رسيدن آن ها به سواحل مديترانه نگراني هايي دارد. با اين حال، گسترش دامنه درگيري تركيه و كردها در شمال سوريه مورد خواست مسكو نيست.
چند هشدار راهبردي و عملياتي!
بي ترديد، راه اندازي عمليات تحت هدايت تركيه در خاك سوريه بدون توافق با ايران و روسيه نبوده است. توافقي كه مواضع اين سه كشور را در بحران سوريه به يكديگر نزديك كرده است. با وجود اين، مي توان به نكات مهم و يا هشدارهايي توجه كرد؛
نخست؛ تركيه قصد دارد در عمليات هاي طراحي شده خود در شمال سوريه عليه كردها يا تحريرالشام، از «ارتش آزاد»ي استفاده كند كه فلسفه وجودي و شكل گيري اش مقابله با نظام سوريه بوده است. گروهي كه در دو سال گذشته دچار ضعف و انشقاق عملياتي، ساختاري و فكري-ايدئولوژيك شد و بيش از 70 درصد از نيروهاي خود را به انحاي مختلف (در ميدان مبارزه، انشعاب دروني و يا پيوستن به ساير گروه ها) از دست داد.
هيچ ترديدي وجود ندارد كه ميدان داري و تقويت اين گروه در شمال سوريه به معناي احيا و قدرت گرفتن آن در صحنه تحولات ميداني سوريه است. گروهي كه به دنبال كسب مشروعيت و حمايت بين المللي مجدد در صحنه تحولات آينده سوريه است؛ مسأله اي كه هرچند شايد براي روسيه چالشي عمده نباشد، در تضاد بنيادين با منافع ايران و نظام سوريه خواهد بود، زيرا اين گروه هدف عمده و وجودي اش را سرنگوني نظام سوريه و مبارزه با اسد اعلام كرده است!
دوم آنكه؛ گسترش نفوذ عملياتي تركيه در سوريه مي تواند منجر به ايجاد مزيتي راهبردي براي آنكارا در آينده بحران سوريه شود. در واقع، تقويت ارتش آزاد تحت حمايت تركيه و تسلط آنكارا بر بخشي از شمال سوريه مي تواند منجر به افزايش قدرت چانه زني آن در معادلات آينده بحران سوريه شود؛ بنابراين، مي توان گفت از اين طريق تركيه مي تواند نقش به حاشيه رفته خود در سوريه را احيا كند كه به خودي خود مي تواند در تضاد با منافع ايران و نظام سوريه باشد.
*منبع: پايگاه خبري تابناك/16 مهر 96
** اول ** 1337- انتشار دهنده: خداوردي اسدي
تهران - ايرنا- پايگاه خبري تابناك گزارشي نوشت: تحولات ميداني سوريه وارد مرحله جديدي شده است. داعش در رقه شكست خورده و واحدهاي مدافع خلق كرد سوريه(YPG) كه تحت حمايت آمريكا هستند، بر بخش عمده اي از اين استان (پايتخت سابق خلافت خودخوانده داعش) مسلط شدند.