آزادي موصل، مرگ ابوبكر البغدادي و آينده داعش

اين نوشتار در ادامه مي افزايد: اعلام خلافت ابوبكر البغدادي در سال 2014 در مسجد نوري موصل موجب بوجود آمدن شوكي بزرگ در منطقه شد. اين اتفاق بعد از سقوط موصل مركز استان نينوا و دومين شهر بزرگ عراق در دهم ژوئن 2014(بيستم خرداد 93) روي داد.
داعش در آن روزها به طرز شگفت انگيزي در حال پيشروي در خاك عراق بود و ظرف سه روز 108 هزار كيلومتر مربع معادل 40 درصد از اراضي عراق شامل شش استان نينوا، صلاح الدين، الانبار، بخشي از استان دياله و بخشي از كركوك و حومه بغداد را اشغال كرد و تا پشت ديوارهاي بغداد رسيد. اگرچه همان موقع اخباري از حمايت كشورهاي مختلف، خيانت و پشتيباني برخي جريانات سياسي عراق از اين گروه تروريستي منتشر مي شد اما بدون شك جنايت هاي وحشتناك داعش و تهديد و رعبي نيز كه ايجاد شده بود در پيشروي آن تاثير مهمي داشت.

اما بعد از اين اتفاق با فتواي مرجعيت در عراق، يكپارچگي بيشتر حكومت مركزي در عراق، بسيج مردمي و ايجاد نيروي حشد الشعبي و ... موجبات توقف و شكست هاي بعدي اين گروه فراهم شد به گونه اي كه بعد از گذشت هشت ماه از آغاز عمليات بازپس گيري موصل و در هشتم تيرماه حيدرالعبادي از پايان دولت خرافه خبر داد.

قبل از آن نيز ارتش و نيروهاي مردمي عراق توانسته بودند جرف الصخر، آمرلي، دياله، تكريت، بيجي، الرمادي، فلوجه و ... را از دست داعش نجات دهد.

در حال حاضر عراق بعد از گذشت سه سال از اشغال موصل تقريبا همه مناطق خود را از گروه تروريستي داعش بازپس گرفته و آنچه باقي مانده يك سري نيروها و هسته هاي منفعل داعش در الحويجه، تلعفر و القائم هستند. در اين بين حيدر العبادي، نخست وزير عراق نيز وعده داده كه بزودي عمليات آزادي تلعفر در غرب موصل، الحويجه در جنوب غربي كركوك و مناطق عنه، راوه و قائم در شمال غربي الانبار نيز آغاز مي شود.

البته داعش به شكست خود در موصل اعتراف كرده و شهر تلعفر را به عنوان مركز موقت فرماندهي خود معرفي كرد. در اين ارتباط الموصلي كه به عنوان معاون فرماندار تلعفر در گروه تروريستي داعش فعاليت دارد، در سخنراني كوتاهي شكست اين گروه تروريستي را در موصل به دليل حمله و عقب گرد در عمليات دانست و تلعفر را به عنوان مركز موقت فرماندهي اين گروه تروريستي معرفي كرد.
همزمان با ضربات سنگين ارتش و نيروهاي مردمي بر پيكر داعش، اوضاع تروريست ها در سوريه نيز رو به وخامت نهاده است. بر اساس گزارش هاي مختلف، رقه پايتخت داعش در سوريه مورد محاصره قرار گرفته و اين شهر در آستانه سقوط مي باشد.

از سوي ديگر به موازات از دست دادن زمين، داعش بخش اعظمي درآمد و اموال خود را از دست داده است. در واقع زماني كه داعش بر زمين هاي زيادي مسلط بود، درآمد مالي فراواني هم به دليل زمين هايي كه داراي چاه نفتي بودند داشت. گفته مي شد حدود هشتاد درصد از درآمد داعش از راه فروش نفت بوده است.
بر مبناي گزارش موسسه بريتانيايي آي اچ اس، درآمد ماهانه داعش به شكل چشمگيري از 81 ميليون دلار در سه ماهه دوم سال 2015 به 16 ميليون در سه ماه دوم سال 2017 تقليل پيدا كرده است. ماليات از مردم تحت كنترل، مصادره كالا، قاچاق نفت و خريد و فروش اشياء عتيقه از جمله راه هاي درآمد داعش بوده است.

اگر چه اين اخبار بسيار اميدوار كننده و جاي بسي خوشحالي دارد اما با اين وجود نبايد انتظار داشت آزادي موصل، رقه و ديگر مناطق در عراق و سوريه به معناي پايان داعش و تفكر افراطي باشد؛ چرا كه داعش مبتني بر تفكر سلفي گري شكل گرفته است كه وابسته به مليت و جغرافيا و زمان حال نمي باشد. بنابراين بايد گفت تفكر داعش در آينده نيز ادامه خواهد يافت.

جانشين ابوبكر البغدادي
موضوع مهم ديگر در ارتباط با داعش اين مي باشد كه مرگ ابوبكر البغدادي توسط ايران و روسيه تائيد شده است. اخيراً وزارت دفاع روسيه اعلام كرد سركرده گروه داعش، احتمالا در يكي از حملات هوايي نيروهاي روس كشته شده است. اين خبر مورد تائيد نماينده ولي فقيه در سپاه پاسداران نيز قرار گرفته است.

كارشناساني كه بر روي فعاليت‌هاي داعش مطالعه و تحقيق مي‌كنند هيچ جانشين قطعي براي ابوبكر بغدادي نمي‌شناسند؛ اما از «اياد العبيدي» و «عياد الجميلي» به عنوان دو گزينه داراي بالاترين بخت براي جايگزيني وي ياد مي‌كنند. اما به نظر نمي‌رسد العبيدي و يا الجميلي خليفه شوند؛ زيرا آنها وجهه چنداني ندارند و داعش نيز بسياري از مناطق تحت تسلط خود را از دست داده است. العبيدي كه بين 50 تا 60 سال سن دارد وزير جنگ داعش و الجميلي نيز كه تقريبا همسن اوست رئيس آژانس امنيتي داعش به حساب مي‌آيد. شبكه تلويزيون دولتي عراق در آوريل اعلام كرد الجميلي به هلاكت رسيده است؛ اما اين خبر نيز هيچگاه به تاييد رسمي نرسيد.

مقصد بعدي داعش كجاست؟
به گزارش خبرگزاري ها، در حال حاضر داعش در شهرها و مناطقي كه شكست خورده از مردم به عنوان سپر انساني و گروگان استفاده مي كند. همچنين تجربه ثابت كرده داعش پس از هر شكستِ خود به انجام عمليات تروريستي در مناطق مختلف جهان از خاورميانه و شرق آسيا تا كشورهاي اروپايي اقدام كرده تا از يك سو ناكامي هاي ميداني خود را در نبرد كلاسيك پوشش داده و از سوي ديگر باز هم به عنوان مهيب ترين تشكيلات تروريستي قدرت نمايي كند. از اين رو مي توان انتظار داشت داعش در روزهاي آينده تمام تلاش خود را براي بهره برداري از ظرفيت هاي شبكه اي و انجام عملياتي خبرساز و پرتلفات به كار گيرد.

نتيجۀ يك پژوهش آماري ثابت مي كند كه از زمان اعلام موجوديت داعش تاكنون، 51 عمليات تروريستي در كشورهاي غربي و آمريكا صورت گرفته كه 395 كشته و 1549 زخمي داشته است. در اين پژوهش آماري تاكيد شده كه فرانسه، بيش از ساير كشورهاي غربي، مقصد اين عمليات تروريستي بوده است و 17 عمليات تروريستي در اين كشور اتفاق افتاده است. پس از آن آمريكا با 16 مورد عمليات تروريستي و سپس آلمان با 7 مورد عمليات تروريستي قرار دارند. اين عمليات ها توسط 65 تروريست صورت گرفته است.

در اين بين عبدالباري عطوان سردبير روزنامه راي اليوم معتقد است: شكست داعش در موصل و رقه به معني پايان آن نيست بلكه شايد به معني آغاز مرحله جديد و خطرناك تر آن باشد، زيرا اين گروه بذر عقايد افراطي خود را با قدرت و در فاصله زماني كوتاه منتشر كرد. بر اين اساس عطوان اعلام مي كند كه احتمالاً اعضاي داعش و سركردگان آن به فعاليت هاي زيرزميني و محرمانه در عراق و سوريه متوسل شوند يا اين كه بيشتر اعضاي اين گروه و سركردگان ميداني آن به سمت مناطقي كه در سه سال گذشته با آن بيعت كرده اند عقب نشيني كنند از جمله صحراي سيناء در مصر، افغانستان و يمن و ساحل افريقا (بوكوحرام) و سرت در ليبي و مناطق ديگر.

اخيراً طرفداران اين گروه تروريستي در شرق آسيا به خصوص در فيليپين نيز مشغول يارگيري و تصرف شهرها مي باشند. برخي رسانه‌ها نيز به تازگي از پيروزهاي داعش در شمال افغانستان از جمله در نزديكي مرزهاي تركمنستان خبر داده اند.
*منبع: پايگاه خبري الف/11 تير96
** اول ** 1337- انتشار دهنده: خداوردي اسدي