سیره امام خمینی(ره)؛رمز قوام و ماندگاری نظام اسلامی

انقلاب اسلامی ایران با فلسفه سیاسی امام خمینی(ره) پیوندی ناگسستنی و عمیق دارد؛ چرا كه اصول و آیین حاكم بر این نظام بر آراء و اندیشه های امام(ره) شكل گرفته و راز ماندگاری آن نیز در همین باورها و اندیشه ها است.

بزرگمردی كه سراسر عمر خویش را در مسیر تجلی و تحقق اسلام حقیقی سپری كردند و شجاعانه با رژیم پهلوی به عنوان یك نظام غیرمشروع، طاغوتی و ضد مردمی به مبارزه برخاستند و ضمن نفی و نقد وضعیت موجود، جایگزینی مقبول را كه از پذیرش عمومی برخوردار بود، با نام «جمهوری اسلامی» به مردم معرفی و ارایه كردند.

بنیانگذار جمهوری اسلامی با استقرار نظامی مردم سالار برپایه آموزه های دینی؛ سعادت، عدالت، آزادی، استقلال و رهایی از تمام ظواهر استعماری و استبدادی را برای مردمان این سامان به ارمغان آوردند و بشارت دهنده توسعه و پیشرفت این سرزمین شدند.

معمار بزرگ انقلاب پس از برپایی نظام جمهوری اسلامی با رهبری هوشمندانه خویش كشور را در فراز و نشیب های گوناگون، هدایت كردند و با درایت و تیزبینی خویش به مدیریت هشت سال جنگ تحمیلی پرداختند و سرانجام در 14 خرداد 1368 خورشیدی دارفانی را وداع گفتند و به دیار حق شتافتند و اینگونه ایرانیان را در غم فراق خود اندوهگین ساختند.

وصیت نامه سیاسی و اجتماعی امام خمینی(ره) جاودانه ترین پیام ایشان خطاب به نسل حاضر و آینده است كه پس از رحلت مانند یك منشور و دایره المعارف راهنمای مردم در عرصه های سخت و دشوار شد و مسیر حركت به طرف هدف های والای نظام جمهوری اسلامی را روشن ساخت.

امام راحل در این وصیت نامه بر مسایلی همچون چگونگی رسیدن به كمال در پرتو قرآن، دستورهای ائمه معصومان(ع)، جامعیت اسلام به عنوان دین واحد و ضرورت پیوند دین و سیاست اشاره كرده اند و به عنوان نظریه پرداز و معمار انقلاب ایران، رهنمودهای مهم و سرنوشت سازی در ارتباط با مركزهای تعلیم و تربیت، مسوولان قوای سه گانه و تبیین جایگاه آنها و اهمیت نیروهای نظامی و انتظامی بیان داشتند.

پس از درگذشت امام خمینی(ره)، مجلس خبرگان رهبری، رسالت و مسوولیت سنگین رهبری و هدایت نظام اسلامی را به آیت الله خامنه ای كه از شخصیت های محوری نهضت اسلامی محسوب می شدند، سپردند. آیت الله خامنه ای نیز با تكیه بر سنت امام(ره) مبنی بر وحدت كلمه و نگاه فراجناحی كشور را از بحران ها و چالش ها به سلامت عبور دادند.

آیت الله خامنه ای در شرایطی سكان هدایت انقلاب را به دست گرفتند كه از یك طرف ارتحال امام خمینی(ره) و از سوی دیگر خسارت های ناشی از جنگ، مشكل های فراوانی را برای كشور به وجود آورده بود. رحلت امام رخدادی بزرگ برای ملت ایران به شمار می رفت و دشمنان و بدخواهان این مرزوبوم را به منظور ضربه زدن به نظام اسلامی به طراحی توطئه ها و دسیسه های بسیاری واداشت. مقام معظم رهبری در چنین شرایطی با مدیریت انقلابی و خلاقانه خویش كیان نظام اسلامی را حفظ كردند.

نظام سلطه جهانی كه پس از جنگ تحمیلی نتوانسته بود به اهداف خویش دست یابد با طراحی تحریم های گسترده و فلج كننده به رویارویی با دولت و ملت ایران پرداخت و در این برهه نیز رهبر معظم انقلاب با هوشمندی و فراست خویش و اصرار بر تكیه بر توان داخلی بر لزوم قطع وابستگی خارجی تاكید كردند تا بدین وسیله از تمام ظرفیت ها و توانمندی های موجود در كشور برای توسعه و سربلندی ایران بهره برده شود زیرا اقتصاد مقاومتی را تنها راه عبور از این تهدیدها و دستیابی به توسعه روزافزون می دانستند.

پژوهشگر گروه اطلاع رسانی در سالروز رحلت امام خمینی معمار بزرگ انقلاب اسلامی با حجت الاسلام «علی كمساری» معاون فرهنگی، هنری و ارتباطات موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) به گفت وگو پرداخت.

كمساری در تشریح ویژگی های شخصیتی معمار بزرگ انقلاب در ابعاد مختلف سیاسی، اجتماعی و معنوی، گفت: ایشان جزو معدود افراد بزرگ تاریخ معاصر و دارای شخصیت چند وجهی و جامع هستند و توانستند یك وجه جدیدی از یك انسان بزرگ تاریخ ساز را معرفی كنند. امام(ره) به لحاظ علمی دارای یك روش تلفیقی و جایگاه علمی منظومه ای بودند. با وجود آن كه فقیه به شمار می رفتند، به علوم نقلی تسلط داشتند و در قله فقاهت به عنوان مرجع تقلید برای رجوع و استناد قرار می گرفتند، در روزگاری كه فلسفه در حوزه های علمیه در مهجوریت قرار داشت، استاد مسلم فلسفه و یك فیلسوف مسلط به علوم عقلی بودند.

ایشان عقل گرا و نقل گرای توامان محسوب می شدند و به عنوان استاد عرفان نظری به باطن، غیب، كشف و شهود اعتقاد داشتند و در این مسیر شیوه عرفانی را نیز برگزیدند. آن بزرگوار همچنین یك مفسر آگاه به تفسیر قرآن و صاحب اثر تفسیری به شمار می رفتند.

معاون فرهنگی، هنری و ارتباطات موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) با اشاره به این موضوع كه ایشان برخلاف دیگر دانشمندان و عالمان، تنها رسالت خویش را در تربیت شاگرد و تالیف كتاب خلاصه نمی كردند، اظهار داشت: ایشان جزو معدود عالمان دینی محسوب می شوند كه به عرصه سیاست آمدند و با داشتن یك دیدگاه و گفتمان سیاسی مشخص و تئوری سیاسی قابل تعریف و اجرا در سطح جامعه پرچم مبارزه با ظلم و ستم را نیز به دست گرفتند و یك رژیم پادشاهی را ساقط كردند و تفكری جدید و الهام گرفته از آموزه های اسلام را بنیان نهادند به آن معنا كه مردم سالاری دینی و اسلامی را كه یك اتفاق بدیع و جدید در تاریخ معاصر محسوب می شد با قرائت جدید و با تاكید بر نقش مردم ایجاد كردند.

وی امام خمینی(ره) را یك رهبر سیاسی در صحنه مبارزه و مجاهدی نترس و شجاع ارزیابی كرد و یادآور شد: ویژگی های آن بزرگوار حكایت از این دارد كه امام(ره) یك مدیر و مدبر هوشمند به زمانه و آگاه به شرایط اجتماعی بودند كه از ایشان یك شخصیت متفاوت و برجسته می سازد. برای شناختن و شناساندن شخصیت و اندیشه امام خمینی(ره) می بایست به تفكر منظومه ای، شخصیت چند وجهی و شیوه تلفیقی معمار بزرگ انقلاب توجه كرد.

كمساری در ارتباط با سیره امام(ره) پس از پیروزی انقلاب اسلامی، بیان كرد: ایشان پس از ساقط كردن نظام ستم شاهی و استقرار انقلاب اسلامی در نخستین گام كه در میان انقلاب های جهان كم نظیر است، زمام تصمیم گیری را به مردم سپردند. امام خمینی(ره) در مدت كمتر از 2 ماه پس از پیروزی انقلاب، همه پرسی برگزار كردند و مشروعیت نظام خود را به رای و انتخاب مردم گذاشتند. نهضت انقلاب اسلامی در 22 بهمن 1357 خورشیدی به پیروزی رسید و 12 فروردین سال بعد نخستین انتخابات جمهوری اسلامی برگزار شد كه در جریان آن مردم با بیش از 98 درصد آرا به نظام جمهوری اسلامی رای مثبت دادند كه این نشان دهنده آن است كه وجه غالب و مركز ثقل در گفتمان معمار بزرگ انقلاب، توجه به رای و نقش مردم در چارچوب موازین دینی و شرعی بود.

معاون فرهنگی، هنری و ارتباطات موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) اصلی ترین رویكردهای امام(ره) را خدا و مردم باوری دانست و گفت: نخستین شاخصه بنیانگذار انقلاب اسلامی، خداباوری و اتكا به پروردگار و دومین ویژگی ایشان كه در طول این خداباوری قرار می گیرد مردم باوری است اعتقاد به نقش مردم در تعیین سرنوشت و برگزاری انتخابات در سخت ترین شرایط و حتی با وجود بمباران از برجسته ترین شاخصه های آن بزرگوار است. امام خمینی(ره) به متولیان اجازه ندادند حتی یك روز هم انتخابات از تاریخ مقرر آن به تعویق بیافتد. اعتماد به مردم و سپردن امور به آنها به ویژه جوانان و القای روحیه خودباوری، اتكا به نفس، متوجه ساختن همگان به استعدادها و توانمندی های درونی به جای توسل به قدرت های بیرونی جزو وجوه برجسته عملكرد ایشان به شمار می رود.

وی در پاسخ به این پرسش كه آیا اهداف و آرمان های امام(ره) در ارتباط با نظام اسلامی تحقق یافته است، اظهار داشت: انقلاب در جهت و مسیر همان آرمان ها و خواسته های امام خمینی(ره) حركت می كند. امكان دارد كه در برخی از بخش ها اهداف مدنظر تحقق یافته باشد اما در حوزه هایی تا دستیابی به آن آرمان ها فاصله است. با رجوع مداوم به سخنان، آثار و نوشته های امام(ره) و توجه به راهبردهایی كه ایشان به عنوان سند بالادستی حركت در نظام ترسیم كرده اند و همچون چراغ و نقشه راه محسوب می شوند، می توان همواره دوری و نزدیكی از راه و خط بنیانگذار جمهوری اسلامی را شناسایی كرد.

كمساری دیدگاه امام از جنگ را توحیدی عنوان كرد و یادآور شد: امام(ره) جنگ تحمیلی را با عنوان دفاع مقدس نامیدند و آن را رویارویی جبهه حق و باطل می پنداشتند. هرگونه حركتی در این جبهه را برمبنای تكلیف الهی می دانستند و براین پایه پیروزی، شكست و شهادت؛ فتح و ظفر محسوب می شد و هیچ گاه شهید شدن را به عنوان یك مرگ فجیع و قابل ترحم عنوان نمی كردند، بلكه آن را شهادت در راه خداوند و یك افتخار بزرگ معرفی می كردند و در سخنان و پیام ها در این ارتباط تبریك و تسلیت می گفتند. زمانی كه نگاه توحیدی و هدف الهی باشد در حقیقت معیارهای مادی به هم می خورد و سنجش های نظامی كه در جهان معمول است تفاوت پیدا می كند.

در جریان دفاع مقدس صحنه هایی از ایثار و از خودگذشتگی وجود دارد كه تنها نمونه آن را در صدر اسلام و حادثه كربلا می توان دید. به همین علت مردم نیز سخت ترین شرایط را با این نگاه و تفكر تحمل كردند چون خود را در منظر خداوند و مجرای تقرب الهی می دانستند كه این نشات گرفته از تربیت الهی و توحیدی بود كه امام امت به جامعه ایران هدیه كردند.

معاون فرهنگی، هنری و ارتباطات موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) در ارتباط با این موضوع كه پس از درگذشت امام(ره)، آیت الله خامنه ای مقام معظم رهبری عهده دار هدایت نظام اسلامی شدند، بیان كرد: به طور طبیعی این ضایعه فاجعه ای اسفبار و اتفاقی نگران كننده بود كه با اشاره و هدایت امام خمینی(ره) و انتخاب خبرگان یكی از شایسته و مناسب ترین شاگردان امام(ره) برای ادامه راه و نهضت ایشان و به منظور عهده دار شدن منصب رهبری و ولایت فقیه پس از معمار بزرگ انقلاب انتخاب شدند.

در طول این 28 سال همواره توجه به راه و كلام امام خمینی(ره) در سخنان مقام معظم رهبری به عنوان یك اصل خدشه ناپذیر مطرح است و در كمترین سخنرانی از ایشان می توان سراغ گرفت كه راه و وصایای معمار بزرگ انقلاب اسلامی یاد نشده باشد و تاكید بر همان 2 اصل محوری در اندیشه و گفتمان امام(ره) یعنی خدا و مردم باوری در سخنان رهبر انقلاب نیز متبلور است و در رویكردهایشان وجود دارد و امید است كه خط و اندیشه امام خمینی(ره) همچنان به دست باكفایت ایشان ادامه یابد تا آن كه این انقلاب به صاحب اصلی آن برسد.

*گروه اطلاع رسانی
خبرنگار:مهسا شریفی**انتشار دهنده: شهربانو جمعه
پژوهشم**2059**2002**9131