مروری بر گفتمان مقاومت و ایثار در دوران دفاع مقدس

ایران با موقعیت ویژه سیاسي، جغرافیایي و اقتصادي همواره كانون توجه قدرت هاي بزرگ جهان بوده است و افزایش قدرت دفاعي در كنار دیپلماسي فعال، تنها راه بازدارندگی در برابر دشمنان به شمار می رود. رزمندگان سلحشور ایران در هشت سال دفاع مقدس با وجود برخی نارسایی های تسلیحاتی و اطلاعاتی در مقایسه با دشمن، با ایمان و اراده راسخ به مصاف دشمن رفتند و حماسه هایی جاودان آفریدند. در هفته گذشته روزنامه های مختلف به منظور نهادینه كردن فرهنگ ایثار و شهادت با انتشار گزارش ها و مطالبی در محورهای گوناگون به این مهم پرداختند.

** عملیات های پیروزمندانه؛ یادآور حماسه و ایثار
رزمندگان اسلام در هشت سال دفاع مقدس با طراحی و اجرای عملیات های پیروزمندانه و موفق، صحنه های زیبایی از ایثار و مقاومت را ترسیم كردند. عملیات هایی كه هر یك نمادی از این حماسه سازی ها بود، روزنامه های هفته گذشته با روایت این دلاورمردی ها به انتشار گزارش هایی در این باره پرداختند.

روزنامه اطلاعات در عنوان «خودزنی عراق در عملیات «كربلای5»»، نوشت: در آستانه عملیات بزرگ «كربلای5» در شرق بصره با هماهنگی فرماندهان قرارگاه خاتم‌الانبیا (ص) ساعت 8 روز 18 دی دستور آماده‌باش شیمیایی 100درصد در همه محورها و عقبه‌های عملیات تا عمق 50 كیلومتری صادر و ابلاغ شد. علاوه بر آمادگی كامل واحدها و همچنین همه یگان‌های عملیاتی و قرارگاه‌های جهاد سازندگی، واحدهای توپخانه‌ ارتش و تیپ‌های مستقل «ش.م.ر» هم با تقسیم‌بندی منطقه میان خود، به پوشش پدافند شیمیایی كل منطقه پرداختند.

روزنامه اطلاعات در گزارش دیگری با عنوان «نیروی هوایی در آیینه انقلاب اسلامی»، نوشت: امروزه تخصص ساخت هواپیماهای جنگنده بمب افكن، پهپادها، هواپیماهای بدون سرنشین رادار گریز، موشك های دوربرد ونقطه زن و ده ها پروژه عظیم دفاعی دیگر در اختیار معدود كشورهایی است كه ایران اسلامی به بركت نظام آزادیخواه و الهی خود در این باره به قله های پیشرفت دست یافته و این در واقع بر مبنای اهداف استراتژیك جمهوری اسلامی ایران است.

تجربه هشت سال دفاع مقدس در برابر ابر قدرت های شرق و غرب به عنوان كامل ترین دروس دانشگاهی و علمی برای ادامه راه جوانان و كاركنان نیروی هوایی شده است. تجربه ای ارزشمند كه در سخت ترین شرایط به دست آمده است. اگر چه بهای به دست آوردن این تجربه ارزشمند با از دست دادن فرماندهان، مبتكران و دانشمندان نظامی بوده است اما باتوجه به تعالیم ارزشمند اسلام تاثیر خون پاك آن شهیدان والامقام كه برای حفظ آرمان های اسلام جنگیده اند خود سبب رونق این چرخه سازندگی دركشور وبه ویژه نیروی هوایی شده است.

در ادامه این گزارش آمده است: اجرای پیروزمندانه راهبردهای كشور به ویژه در دوران جنگ تحمیلی و سربلندی سربازان غیور نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران در این خصم نامتقارن روند آموزش وتربیت نیروهای ارتش را به مسیر دیگری هدایت كرد. تاسیس مراكز علمی و آموزشی درنیروی هوایی با قدرت و قوت بیشتری دنبال شد و امروز دانشگاه افسری علوم و فنون هوایی شهید ستاری و فرماندهی آموزش های هوایی شهید خضرایی به تربیت و آموزش جوانان كارآمد، مبتكر وخلاق به ویژه در رشته های خلبانی وهوافضا می پردازد وهمچنین آمادگی دارد تا آموزش خود را هم در اختیار كشورهای دوست و همسایه قرار دهد.

** نقش ممتاز آیت الله هاشمی رفسنجانی در پیشبرد اهداف دفاع مقدس
آیت الله هاشمی رفسنجانی به عنوان جانشین فرماندهی كل قوا با اشراف و دركی كه از واقعیت های كشور و ظرفیت های موجود داشت به پیشرفت و تحقق هدف های ایران در مواجهه با رژیم بعث یاری رساند، روزنامه ها در هفته گذشته به انعكاس تاثیر ایشان در جنگ تحمیلی پرداختند.

روزنامه ایران در گفت و گویی با محمد درودیان پژوهشگر تاریخ دفاع مقدس، عنوان «سیمای یك سیاستمدار با كلاه لبه دار» را منتشر كرد و نوشت: ارزیابی نقش آیت الله هاشمی رفسنجانی هاشمی در پایان دادن به جنگ مهم است پذیرفتن قطعنامه برای امام سخت بود آقای هاشمی می‌گوید؛ من مسئولیت آن را می‌پذیرم، بعد من را محاكمه كنید! اگر امام نبود امكان خاتمه جنگ وجود نداشت. ولی كسی كه مدیریت كرد و به این نقطه رساند آقای هاشمی بود آقای هاشمی با توجه به اینكه آدم بسیارباهوشی بود با حضور درموقعیت فرماندهی كل بسرعت به این نتیجه رسید كه از طریق پیروزی نظامی نمی‌توانیم به نتیجه برسیم خود ایشان می‌گوید: «رفتم به امام گفتم، من نظرم این است كه جایی را بگیریم و جنگ را تمام كنیم».

روزنامه ایران با انتشار مطلب دیگری عنوان «فرمانده شجاع و هوشمند»، نوشت: آقای هاشمی با درك و هوش عمیق سیاسی نظامی، اولاً به نیروهای تحول‌خواه و تحول‌آفرین در جنگ میدان داد و عملیات‌های بن‌بست‌شكن و خلاقانه همچون والفجر8 و كربلای 5 به منصه ظهور رسید، همچنین سپاه و ارتش را در اتحادی تشكیلاتی (آفندی پدافندی) سامان داد و نهایتاً مسأله جنگ را وارد مدیریت كشور كرد و تمام اجزای نظام درصدد پیروزی و مقابله با صدام برآمدند.

روزنامه ایران در یادداشتی با قلم احسان هوشمند پژوهشگر مسائل قومی، عنوان «هاشمی و حل بحران كردستان» را منتشر كرد و آورد: هاشمی رفسنجانی یكی از شخصیت‌های مؤثر در حوزه‌های سیاسی، امنیتی و نظامی در تاریخ پس از انقلاب است. مرحوم آقای هاشمی رفسنجانی همواره نگران سرنوشت كشور، همبستگی ملی و تمامیت ارضی كشور بود. از فردای پیروزی انقلاب بخشی از حوزه‌های كردنشین كشور شاهد آغاز تنش‌های خونباری بود كه هزینه‌های سنگینی برجای گذاشت.

در ادامه این یادداشت آمده است: میان نخبگان و شخصیت‌های سیاسی كشور تلاش‌هایی صورت گرفت تا بحران شكل گرفته در حوزه‌های كردنشین استان آذربایجان غربی و استان كردستان با گفت‌و‌گو و به دور از رویارویی نظامی حل و فصل شود. ازجمله در بحران سنندج كه حدود یك ماه و چند روز پس از پیروزی انقلاب یعنی در اواخر اسفند 1357 شكل گرفت تعدادی از رهبران انقلاب ازجمله زنده یادان آیت‌الله طالقانی، بهشتی و هاشمی رفسنجانی همراه رئیس جمهور وقت و مرحوم احمد صدر حاج سید جوادی وزیر وقت كشورعازم سنندج شدند تا با گفت‌و‌گو با فعالین سیاسی و احزاب سیاسی و نیز نشست و برگزاری جلسات با عامه مردم راه حلی برای بحران بیابند.

روزنامه جوان در گفت وگویی با محسن رخصت‌طلب یكی از راویان مركز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس و با عنوان «مرحوم هاشمی در اداره جنگ به فضای مشورتی معتقد بود»، نوشت: نام مرحوم آیت‌الله اكبر هاشمی رفسنجانی در جنگ تحمیلی، به عنوان یكی از بازیگران اصلی مطرح است. او در سال 1360 و پس از شهادت مصطفی چمران نماینده امام در شورای عالی دفاع شد و از سال 62 هم به نوعی فرماندهی جنگ را برعهده داشت. نهایتاً اینكه در ماه‌های پایانی جنگ هم جانشین فرمانده كل قوا شد.

در ادامه این گفت وگو می خوانیم: مرحوم هاشمی به واسطه فضای مشورتی و روحیات خاص خودش كه شامل ویژگی‌های شخصیتی ایشان می‌شد حضوری مهم و تأثیرگذار در دوران دفاع مقدس داشت. اوایل جنگ چون آقای هاشمی تسلط كامل به مسائل نظامی و جبهه‌ها نداشت در یك دوره چند ساله نقش پشتیبانی و مشورتی و كمك‌دهنده داشت.

**روایت هایی عبرت آموز از دلاورمردان جنگ تحمیلی و مدافعان حرم
مرور روایت هایی عبرت آموز از دلاورمردان جنگ تحمیلی سبب، نهادینه شدن این ارزش ها در جامعه می شود، موضوعی كه سبب شد تا روزنامه ها در هفته گذشته در گفت وگوها و گزارش هایی به این مهم بپردازند.

روزنامه جوان در گفت‌وگویی با مادر شهید اصغر گل‌قاسمی با عنوان «موقع خواب اثر انگشتم را پای برگه اعزامش زد و رفت»، نوشت: اصغر گل‌قاسمی وقتی نوجوانی كم سن و سال بود، محل كارش را به این خاطر ترك كرد كه استادكارش شرب خمر می‌كرد. او در محیط آلوده دوران طاغوت زندگی می‌كرد، اما چون ذات و ریشه‌ای مذهبی داشت، هرگز آلوده محیط نشد و گوهر وجودش را برای روز واقعه محفوظ داشت. جوانانی مثل او بر سرعهد و پیمانشان ایستادند تا سربازان در گهواره امامی باشند كه نوید آمدن چنین رزمندگانی را سال‌ها قبل داده بود. همین‌ها بودند كه در هشت سال دفاع مقدس با سن كم و كم‌ترین امكانات، كمر مجهزترین لشكرهای دشمن را شكستند.

روزنامه جوان در گفت‌وگویی با همسر روحانی شهید مدافع حرم محمد‌علی قلی‌زاده و در عنوان «زینبی كه باشیم همه‌ما مدافع حرم می‌شویم»، نوشت: روحیه ساده‌زیستی و شهادت‌طلبی شهید محمدعلی قلی‌زاده كار را به آنجا رساند تا او هم مدافع حرم عقیله بنی هاشم شود. شهید محمدعلی قلی‌زاده در مسئولیت‌های مختلفی كه در نمایندگی ولی فقیه سپاه داشت، همیشه یك مسئله را در صحبت‌هایش مدنظر قرار می‌داد و آن هم اینكه از خدا بخواهیم كه عاقبت بخیر شده و مسیر زندگی دنیایی‌مان به شهادت ختم شود.

روزنامه ایران گزارشی را با قلم محمدعلی آقامیرزایی و عنوان «ژنرال‌ حسن» منتشر می كرد و به روایتی از شخصیت و رفتار شهید حسن باقری پرداخت و نوشت: واجد تفكری بود كه بعد از دهه 90 به آن تفكر استراتژیك می‌گویند. با اینكه حسن مربوط به قبل از دهه 90 است، ولی تفكر و شكل‌گیری‌اش براساس تفكر استراتژیك است. حسن در زمان آینده می‌نشست و برای زمان حال برنامه‌ریزی می‌كرد. این خصلت آدم‌های استراتژیست است.

در ادامه این گزارش می خوانیم: تمام هدف او این است كه بهترین راه را بیابد تا جان نیروهای رزمی ایرانی بی‌جهت به خطر نیفتد. مرد جوان، با ریش تنك و صورت لاغر اكنون یكی از عالی‌رتبه‌ترین فرماندهان سپاه پاسداران در جنگ است. حسن باقری فرمانده اطلاعات‌عملیات و مؤسس این واحد در جنگ. چند لحظه دیگر او بر اثر اصابت یك توپ بر زمین می‌افتد. اما تا لحظه‌ای كه جان در بدن دارد برای نگهداری از كشور، دین و پیروی از امام و رهبرش با بهترین روش‌ها می‌كوشد. با دید باز و سعه صدر و خوی اسلامی چنان كه در تاریخ شیعه خوانده و مقتداهای خویش را تصویر كرده است.

روزنامه ایران در گزارشی با عنوان «تابلوی جهاد در «سه راه» شهادت»، نوشت: سردارعلیرضا نوری شهید نوری نقش مهمی در بسیاری از عملیات‌های جنگی داشت، او علاوه بر مسوولیت‌های متعددی كه داشت در بسیج نیروهای مردمی به جبهه نیز بسیار تلاش می‌كرد و به‌ عنوان فرمانده لشكر ابوذر تهران در كنار شهید همت فرمانده لشكر27 حضرت رسول(ص) تهران در عملیات خیبر حماسه‌ها آفریدند، همت در خیبر شهید شد و نوری سخت مجروح، سردار جانباز شهید علیرضا نوری ده‌ها بار در عملیات‌های مختلف مجروح شد كه بلافاصله پس از بهبودی به جبهه بازمی‌گشت در عملیات والفجرمقدماتی همچون مولایش حضرت ابوالفضل العباس دست راستش از بدن جدا و تقدیم راه حضرت امام حسین(ع)شد.

*گروه اطلاع رسانی
خبرنگار: مهسا شریفی**انتشار دهنده: شهربانو جمعه
پژوهشم**2059**9131
*ایرنا مقاله كانالی برای انعكاس مقاله های اندیشكده ها – پژوهشكده ها - دانشكده ها - مراكز تحقیقاتی و رسانه های ایران و جهان*
Irnaarticle@