بحران در نظام بانكی جدی است/ لزوم تعیین تكلیف بانك های زیانده

به گزارش خبرنگار اقتصادی ایرنا، علی دیواندری رییس پژوهشكده پولی و بانكی امروز(سه شنبه) در ششمین همایش «سیاست های پولی و چالش های بانكداری و تولید» در موسسه عالی بانكداری در نشست «اصلاح نظام بانكی؛ چالش ها و الزامات» درباره تامین مالی اقتصاد كشور گفت: شاخص ها نشان می دهد نقدینگی افزایش یافته است اما همچنان بانكها با تنگنای اعتباری و مالی مواجه اند و بنگاه های اقتصادی از بابت تامین نشدن نقدینگی خود ناخرسندند.
وی با بیان اینكه نقدینگی كشور از هزار تریلیون ریال (هزار هزار میلیارد تومان) عبور كرده است، افزود: نظام بانكی فقط می تواند محرك رشد اقتصادی باشد و آن را به حركت درآورد.
دیواندری گفت: بخش صنعت و تولید به نقدینگی نیاز دارند و به طور طبیعی آن را با نرخ های پایین می خواهند كه با نرخ های نظام بانكی سازگاری ندارد.
وی افزود: بنگاه های اقتصادی ما به روش های سنتی و قدیمی كار می كنند و 80 درصد آنها براساس الزامات سنتی مدیریت كسب و كار فعالند و كار كردن با این سیستم فقط ضرر به همراه دارد و تامین مالی چنین بنگاهی با مشكل نكول و عدم بازگشت تسهیلات رو به رو خواهد بود.
به گفته دیواندری، از آنجا كه تامین مالی از محل سپرده های مردم انجام می شود، این تامین مالی برای فعالیت اقتصادی كشور مولد و سازنده نخواهد بود.
وی درباره نرخ سود نظام بانكی و رعایت نشدن آن نیز گفت: امروز رقبای نظام بانكی بسیار است كه می توان به بازار سرمایه و صندوق های سرمایه گذاری اشاره كرد كه سهم عمده ای از سپرده پذیری در این بخش انجام می شود.
دیواندری گفت: با هر اوراق بدهی و بهاداری كه در بازار سرمایه صادر می شود، بانك ها در جذب سپرده با مشكل رو به رو می شوند.
به گفته دیواندری، اوراق بدهی متاسفانه امروز به ابزاری برای تامین بودجه جاری كشور تبدیل شده است در حالی كه قرار بود برای تعیین تكلیف بدهی انباشته شده دولت به شبكه بانكی كشور باشد.
وی افزود: این شیوه می تواند به آینده بازارهای پولی و بانكی صدمه بزند.

** منابع جدید برای بانكها گرانقیمت است
«محمدابراهیم مقدم» مدیرعامل بانك تجارت نیز در این نشست گفت: در حالی كه بانك ها از چاله به چاه افتاده اند، كسی راهكار نمی دهد.
وی با یادآوری اینكه سرمایه بانك ها در این سال ها افزایش نیافته و اغلب افزایش ها ناشی از تجدید ارزیابی ها بوده است، اظهار داشت: در شرایط كنونی دارایی های بانك ها و ساختمان بانك ها فروش نمی رود و اینها چاله هایی است كه بانك ها درون آن افتاده اند.
مقدم تاكید كرد: می گویند منابع جذب كنید اما منابع گرانقیمت است و سپرده ها با رقابت هایی كه وجود دارد و با نرخ بازار جذب آن، مایه زیان می شود كما اینكه اگر ما به سپرده ها حتی فقط 15 درصد سود بدهیم، با تسهیلات 18 درصدی، ترازها چهار درصد منفی است كه این رقم باید از كارمزدها یا ارتباطات بین الملل حاصل شود كه در شرایط كنونی امكانپذیر نیست.
مدیرعامل بانك تجارت افزود: وقتی سپرده های بانكی كاهش یابد، برای پرداخت تسهیلات با مشكل مواجه می شویم و مجبوریم از میوه ممنوعه یعنی استقراض از بانك مركزی استفاده كنیم كه این كار34 درصد جریمه دارد و در چنین شرایطی مجبور به نرخ سودهای بالا برای جذب سپرده هستیم.
وی به بدهی دولت به بانك ها نیز اشاره كرد و گفت: دولت تاكنون بدهی خود را پرداخت نكرده است.
مقدم با تاكید بر ارتباطات بین المللی برای رفع بخشی از نارسایی های بانك ها گفت: حواله ها، یوزانس ها و نظایر آن پیش از تحریم ها برای بانك ها گردش مالی ایجاد می كرد و روی نرخ تورم اثر چندانی نداشت.
وی ادامه داد: البته ارتباطات پس از برجام بالا رفته اما حجم گشایش ها پایین است زیرا افرادی كه گشایش ال سی می كنند، 10 درصد نقد می پردازند و توقع دارند بقیه تسهیلات بانكی باشد اما مشكل اینجاست كه بانك ها منابع ندارند.
این مدیر بانكی خاطرنشان ساخت: راهكاری لازم داریم كه از این چاله خارج شویم وگرنه تهدیدها و تنبه ها به تنهایی چاره ساز نیست.
وی با تاكید بر اینكه یكی از موانع در مسیر توسعه روابط بانكی گفت: در دوران تحریم بانكها نتوانستند استانداردهای بین المللی را رعایت كنند.
مقدم گفت: یك راهكار این است كه بانك ها در بخش «یوزانس، فاینانس و ری فاینانس» فعال تر باشند.
وی بر فعال شدن بنگاه های كوچك و متوسط تاكید كرد و گفت: باید به طور زنجیره ای این واحدها راه اندازی شوند به گونه ای كه در كنار تامین مواد اولیه، فروش در بازار نیز تضمین باشد.

** بانك های زیانده باید تعیین تكلیف شوند
مدیرعامل بانك خاورمیانه نیز در این نشست با برشمردن مشكلات نظام بانكی اظهار داشت: باید راهكارها را در بازار جست و جو كرد.
«پرویز عقیلی كرمانی» افزود: افزایش سرمایه از طریق تجدید ارزیابی ها در بانك ها اقدام اشتباهی است و نباید بانك ها آن را بپذیرند.
وی درباره فروش نرفتن دارایی بانك ها نیز گفت: باید دارایی ها را به نرخ بازار فروخت زیرا در غیر این صورت باید زیان را در ترازنامه بانك ها حفظ كرد.
وی تاكید كرد: باید قوانین بانكی در این زمینه اصلاح شود نه اینكه یك دارایی را چند سال در تملك بانك نگه داشت تا به قیمت مورد نظر بانك به فروش برود.
عقیلی كرمانی با تاكید بر اینكه راه چاره دیگر كشورها برای حل مشكل نظام بانكی اصلاح صورت های مالی بانك ها براساس مقررات كفایت سرمایه كمیته بازل و نیز تنظیم آن براساس استانداردهای مالی «آی اف آر اس» است، گفت: كشورهای دیگر همچون كره جنوبی این كار راه انجام دادند.
این مدیر بانكی تاكید كرد: نگه داشتن این موسسه ها در تملك بانك ها به همه صدمه می زند.
وی گفت: اگر استانداردهای بین المللی را در زمینه بانكداری مستقر كردیم، مشكل جذب منابع خارجی نیز حل می شود زیرا بانك های خارجی حاضر نیستند با ریسك های موجود در نظام بانكی با ایران همكاری كنند.
وی در ادامه، خواستار نگاه واقع بینانه به مشكلات بانكی شد و گف: كره جنوبی با تعیین كفایت سرمایه، تعداد 33 بانك را از طریق تعطیلی بانك ها یا ادغام، به 18 مورد كاهش داد.
عقیلی گفت: باید بدون فشار دولت و آتش زدن منابع ملی، مشكلات نظام بانكی را اصلاح كنیم؛ باید موضوع كفایت سرمایه بانك ها را پیگیری كنیم.
وی تاكید كرد: موسسه هایی كه نمی توانند رقابت كنند باید تعیین تكلیف شوند نه اینكه با استفاده از ثروت ملی به زور آنها را سرپا نگه داشت.

** نرخ سودهای مصوب بر اساس فضای بازار تعیین نمی شود
«حمید تهرانفر» قائم مقام بانك صادرات نیز در این نشست تخصصی اظهار داشت: «برخی استانداران و ائمه جمعه می گویند بدهی بانك ها را در استان ها پرداخت نكنید و در چنین شرایطی برخی بانكداران تا مرز سكته پیش می روند.»
وی افزود: مشكلات امروز، بانك ها منفعل فرض می شوند در حالی كه صنعت بانكداری قواعد و اصول خود را دارد كه باید به آن توجه شود و مدیران بانكی بتوانند تصمیم بگیرند تا بتوان نظارت درستی نیز بر بانك ها داشت.
معاون سابق نظارتی بانك مركزی بر رعایت مقررات كفایت سرمایه تاكید كرد و گفت: امروز بانك مركزی باید دنبال متخلفان نرخ سود و سركوب نرخ سودهای اعلامی باشد.
وی تاكید كرد: شیوه محاسبه نرخ سود اینگونه نیست كه شرایط بازار در آن دخیل باشد بلكه براساس چانه زنی است؛ زیرا اغلب اعضای شورای پول و اعتبار از مصرف كنندگان منابع بانكی اند كه ترجیح می دهند نرخ سود پایین باشد.
وی گفت: به سادگی نمی توان مشكل نظام بانكی را حل كرد.
تهرانفر درباره تامین مالی بنگاه های اقتصادی نیز گفت: یكی از مشكلات تعداد زیاد پرژوه هایی است كه هر روز اعلام می شود.
وی افزود: حتی در همین دولت كه از ابتدا بنای مهار تورم داشت و موفق هم شد، بزرگترین پروژه كشور با تامین مالی از نظام بانكی كلید خورد.
این مقام بانكی، به موضوع ساختمان پلاسكو نیز اشاره كرد و گفت: به طور قطع برای حل مشكل آن به سراغ بانك ها خواهند آمد.
تهرانفر گفت: اگر از بودجه سنواتی و برنامه های سالیانه تكالیفی كه به دوش نظام بانكی گذاشته می شود، حذف كنیم، چیزی از آن باقی نمی ماند.
وی یادآورشد: در همه كشورها بانك ها در زمینه پرداخت تسهیلات تبلیغ می كنند در حالی كه در ایران برای جذب سپرده ها تبلیغ می شود كه نشان می دهد حجم سپرده ها متناسب با نیازها نیست.
تهرانفر به موضوع وام ازدواج نیز اشاره كرد و گفت: «مگر قبلا كه وام ازدواج نبود، كسی ازدواج نمی كرد؛ این تسهیلات توقعاتی را در نظام بانكی ایجاد می كند به گونه ای كه مصارف بانك ها از پیش برنامه ریزی شده است.»
وی گفت: برای نمونه منابع مالی خودكفایی گندم از نظام بانكی تامین شد؛ یا در زمینه وصول مطالبات مشكل این نیست كه بانك ها دنبال آن نیستند بلكه در حالی كه همه مسوولان كشور در این زمینه ورود كرده اند، موانع در مسیر اجرای آن بسیار است.
تهرانفر اضافه كرد: «بدهكاران بانكی به جای اینكه برای استمهال بدهی خود به بانك مراجعه كنند، به سراغ مراجع دیگر از جمله نمایندگان مجلس، قوه قضاییه و نظایر آن می روند.»
مقام سابق بانك مركزی خاطرنشان ساخت: فروش اموال و املاك بانك ها به سادگی امكانپذیر نیست و گاهی بانك مجبور است تا 30 تا 40 درصد زیر قیمت بازار آنها را بفروشد.

** بپذیریم بحران بانكی جدی است
رییس كمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و كشاورزی تهران نیز در این نشست درباره سهم بازار سرمایه در جذب منابع اظهار داشت: دلایل ایجاد بحران های بانكی و راهكارهای آن در همه جای دنیا یكسان است و به راحتی می توان از تجارب جهانی بهره برد.
«علی سنگینیان» افزود: باید بپذیریم كه بحران جدی است در حالی كه در برابر آن مقاومت جدی می شود و می بینیم كه هم سیاستگذاران، سپرده گذاران و حتی مدیران بانك ها در این زمینه مقاومت می كنند.
وی افزود: تجربه نشان داده كمك دولت برای حل مشكلات بانكی پیامدهای بدتری برای دوره های بعدی بر جای می گذارد و بنابراین راهكار دولتی را كنار بگذاریم.
وی بر اصلاح مقررات بانكی تاكید كرد و گفت: بانك مركزی باید اختیارات كافی برای اجرای سیاست های خود داشته باشد؛ بانك مركزی برای اصلاح بانكداری بدون ربا تعلل كرده است و كار به جایی می رسد كه مجلس چیزی تصویب خواهد كرد كه نوشته خود آنهاست و نظرات نظام بانكی در آن لحاظ نخواهد شد.
سنگینیان، سهم بازار سرمایه در تامین مالی كشور را پایین دانست و گفت: سالهاست بازار سرمایه دنبال افزایش این سرمایه است زیرا اگر می خواهیم نظام مالی اصلاح شود، باید تعادل در بازارها ایجاد شود.
این فعال بازار سرمایه، مشكل اصلی را ناشی از ساختار اقتصادی كشور و بزرگ بودن بیش از اندازه دولت دانست كه سعی می كند همه چیز را با مقررات كنترل كند و این رویه بازار سرمایه را با مشكل رو به رو می كند.
وی یادآور شد: «بورس تهران با چند دهه فعالیت، بورسی با عمق كم است و عمده سهام ها و بازار در دست شركت هایی است كه خانوادگی یا شركت های بزرگ هستند كه بدلیل منافع خود، تمایل به فروش ندارند.
سنگینیان درباره بازار بدهی نیز گفت: این بازار نیز با مشكلات و نگرانی هایی رو به روست زیرا حضور دولت در این بازار شتابزده بوده است.
وی با بیان اینكه این بازار برای تعیین تكلیف بدهی های دولت به بخش های اقتصادی كشور طراحی شد، گفت: امروز بیمه سلامت، آموزش، تامین اجتماعی و ... از این محل تامین سرمایه می شوند كه نیاز است فعالان این عرصه با ریسك و كیفیت فعالیت در این بازار آشنا شوند.
اقتصام** 2025** 2023** خبرنگار: لیلا جودی ** انتشاردهنده: لطیف نكوئی

آگاهی از آخرین اخبار اقتصادی ایران و جهان در كانال اقتصادی ایرنا در تلگرام:

@IRNAeco
https://telegram.me/irnaeco