ضرورت تسريع در اجراي طرح هاي نوين آبياري راه حل بحران كم آبي در ايلام

به گزارش ايرنا، خشكسالي پديده اي جهاني است كه مي تواند در هر ناحيه به وقوع بپيوندد و علاوه بر زيان هاي وارده منجر به هزينه هاي عمده اقتصادي، اجتماعي و زيست محيطي شود، در حاليكه در سال هاي اخير اينگونه خسارت و هزينه ها افزايش قابل ملاحظه اي داشته است.
استان ايلام با توجه به اينكه سال گذشته از نظر دريافت نزولات جوي رتبه نخست كشور را به خود اختصاص داد اما در سال آبي جاري تحت پديده خشكسالي قرار گرفته است.
كمبود بارش در سطح استان ايلام علاوه بر كاهش منابع آبي و زيرزميني نارضايتي كشاورزان را به دنبال داشته و باعث بروز مشكلات و خسارت هاي عديده اي در حوزه كشاورزي و بخش زراعت شده است.
بنابر گفته كارشناسان اداره كل هواشناسي ايلام، در فصلي آبي سال جاري ميزان بارندگي ها در سطح استان به نسبت ميانگين بلند مدت 28 درصد كاهش را نشان مي دهد.
اين كاهش بارندگي ها اهميت استفاده بهينه از منابع آبي را در شرايطي كه با منابع محدود روبرو هستيم براي استان دو چندان و بسيار حائز اهميت كرده است چرا كه با توجه به كمبود بارش ها و اينكه بيش از 90 درصد از مصرف آبي استان مربوط به بخش كشاورزي است ضرورت مديريت منابع آبي بيش از پيش در استان مورد توجه و تاكيد جدي مسئولان قرار گرفته است.
در حال حاضر براي حفظ كشاورزي در استان بايد كشاورزان به سمت استفاده از شيوه هاي نوين آبياري بروند چون اين روش ها مصرف آب كمتري دارد و با شرايط كنوني و كمبود منابع آبي سازگارتر است.

** ضرورت اجراي طرح هاي نوين آبياري و تشريح آن براي كشاورزان
استاندار ايلام چندي پيش در نشست شوراي حفاظت از منابع آب بر مديريت صحيح و اجراي برنامه هاي درست براي جلوگيري از هدر رفت منابع آبي تاكيد كرد و گفت: اجراي برنامه هاي عملياتي مناسب مي تواند مانع هدر رفت منابع آبي در استان شود.
محمدرضا مرواريد بر ضرورت اجراي طرح هاي نوين آبياري و مدرن اراضي و تشريح و تببين اجراي اين طرح ها براي كشاورزان تاكيد كرد و افزود: عزم جدي دولت بر اين است تا در آينده نه چندان دور طرح هاي آبياري نوين در همه اراضي كشاورزي اجرايي شود.
وي يادآور شد: براي مديريت و حفاظت بهتر از منابع آبي نياز به ارائه آمارهاي درست و منطبق با واقعيت هاي موجود بر پايه مطالعات دقيق و كار كارشناسي است.
استاندار ايلام با بيان اينكه رويكرد برنامه ها در استان بايد به سمت مديريت مصرف آب كشاورزي و استقرار صنايع كم آبخواه باشد، گفت: به منظور اطلاع از آخرين وضعيت چاه‌هاي غيرمجاز آب نياز است تعداد چاه‌هاي غيرمجاز به تفكيك شهرستاني و بخشي مشخص شود.

** ارائه شيوه هاي نوين آبياري به كشاورزان با اجراي طرح ملي پهنه بندي
اجراي طرح ملي پهنه بندي از اوايل مهر ماه در زير بخش هاي كشاورزي در روستاهاي مختلف استان ايلام انجام شده و همچنان نيز اجراي آن تداوم دارد.
رئيس سازمان جهاد كشاورزي ايلام در خصوص اجراي طرح ملي پهنه بندي گفت: اجراي اين طرح يا همان نظام نوين ترويج باعث ورود اطلاعات و شيوه هاي جديد كشاورزي به دل روستاها و در بين كشاورزان مي شود.
سيد محمدتراب ميري افزود: در اين طرح كارشناسان ترويج با مراجعه حضوري و چهره به چهره در روستاها مباحث و شيوه هاي نوين علمي براي افزايش كمي و كيفي محصول را كشاورزان ارائه مي دهند.
وي تاكيد كرد: در طرح نظام نوين ترويج ظرفيت و قابليت هاي روستاها و روستاييان در زمينه كشاورزي، تقويت نقاط قوت، رفع يا كاهش نقاط ضعف، نيازها و چالش ها توسط كشاروزان و كارشناسان ترويج مورد ارزيابي و بررسي قرار مي گيرد.
رئيس سازمان جهاد كشاورزي ايلام يادآور شد: با بررسي وضعيت روستاها برنامه ها و طرح هايي متناسب با ظرفيت ها و نقاط قوت اين اماكن از سوي سازمان جهاد كشاورزي براي بهبود وضعيت كشاروزان طراحي و ارائه مي شود.

** 80 هزار هكتار از اراضي كشاورزي ايلام به سامانه هاي نوين آبياري مجهز است
آبياري ‌هاي نوين در بخش كشاورزي با اصلاح روش هاي سنتي و اصلاح الگوي كشت متناسب با اقليم منطقه مي‌تواند نقش مهمي در افزايش بهره‌ وري محصولات در اين بخش ايفا كند.
رئيس سازمان جهاد كشاورزي ايلام افزود: عدم بارش نزولات جوي پاييزي به مقدار مطلوب و مورد نياز كشاورزان كاهش محصولات و خسارت به حوزه كشاورزي را در پي دارد كه اين امر لزوم تغيير در سيستم كشاورزي را اجتناب ناپذير كرده است.
تراب ميري با بيان اينكه كشت در اراضي با سيستم هاي آبياري نوين بايد جاي كشت هاي سنتي و ديم را بگيرد، اضافه كرد: هم اكنون نزديك به 80 هزار هكتار از اراضي استان به سامانه هاي نوين آبياري مجهز است كه افزايش اين سطح به 200 هزار هكتار در دستور كار سازمان جهاد كشاورزي قرار دارد.
وي درباره توسعه گلخانه ها و توليد محصولات كم آب بر در استان ايلام گفت: با توجه به كمبود منابع آبي و صرفه جويي و مديريت بهينه آب، كشت سبزي و صيفي در محيط هاي گلخانه اي به صرفه تر از فضاي باز است چون با ايجاد محيط هاي گلخانه اي مصارف آب كشاورزي تا 80 درصد كاهش مي يابد.
رئيس سازمان جهاد كشاورزي ايلام يادآور شد: اين سازمان در صدد كاهش اراضي ديم و حركت به سوي كشاورزي آبي و استفاده از سيستم هاي نوين آبياري است در اين ارتباط طرح احياي اراضي شهرستان دهلران از آبخور سد كرخه، سامانه گرمسيري و همچنين طرح هاي كوچك تامين آب را در دست اجرا دارد.
ميري اضافه كرد: بايد با ترغيب كشاورزان و آموزش آنها به كشت محصولات كشاورزي با آبياري نوين و جايگزيني اين نوع كشاورزي با كشت ديم و سنتي، افزايش كمي و كيفي توليد محصولات كشاورزي، صرفه جويي در مصرف آب و مديريت درست منابع آبي را دنبال كنيم.

** ضرورت حفظ منابع آب و توسعه پايدار بخش كشاورزي با ايجاد كشت گلخانه اي درايلام
رئيس سازمان جهاد كشاورزي ايلام درباره توسعه گلخانه ها و توليد محصولات كم آب بر در استان ايلام گفت: به كارگيري روش كشت متراكم در گلخانه ها با وجود بحران خشكسالي چند سال اخير كه بسياري از مناطق مستعد كشاورزي را از حيطه استفاده خارج كرده، به خصوص در مناطق كم آب از اهميت مضاعفي برخوردار است.
ميري تاكيد كرد: با توجه به كمبود منابع آبي و صرفه جويي و مديريت بهينه آب كشت سبزي و صيفي در محيط هاي گلخانه اي به صرفه تر از فضاي باز است و با ايجاد محيط هاي گلخانه اي مصارف آب كشاورزي استان تا 80 درصد كم مي شود.

** اجراي طرح تعادل بخشي آب و مسدود كردن چاه هاي غير مجاز در استان
معاون حفاظت و بهره برداري شركت آب منطقه اي ايلام از اجراي طرح ‌هاي تعادل ‌بخشي آب در استان خبر داد و گفت: استفاده از آب‌هاي مجازي به ويژه در بخش كشاورزي بايد مورد توجه قرار گيرد و يكي از راه‌هاي پيشنهادي براي بهبود آينده آبي استفاده از آب‌هاي مجازي و تحقق ارزش اقتصادي آن است.
سجاد رستمي افزود: با توجه به منابع آبي محدود در سطح استان و كشور نياز است تا به سمت مديريت مصرف گام برداشته شود كه در اين راستا استفاده از كنتورهاي هوشمند يكي از عوامل در راستاي مديريت مصرف است.
وي تاكيد كرد: روند نصب كنتورهاي هوشمند ابتدا در دشت هاي ممنوعه استان ايلام شروع شد و بر روي چاه هاي عميقي كه داراي آبدهي بالا و يا اضافه برداشت بود، نصب شد.
رستمي به ويژگي هاي خاص نصب كنتورهاي هوشمند اشاره كرد و يادآور شد: كنتورهاي هوشمند، ميزان برداشت آب از هر چاه را مطابق پروانه بهره برداري و برابر ميزان حجم برداشت ساليانه مندرج در پروانه مزبور تنظيم نموده و از برداشت اضافي جلوگيري و آب برداشتي از چاه ها را اندازه گيري مي كند.
معاون حفاظت و بهره برداري شركت آب منطقه اي ايلام با اشاره به شناسايي و پلمپ چاه هاي غير مجاز آب در استان اضافه كرد: تا اوايل خرداد امسال و با احتساب شناسايي چاه هاي غير مجاز در سال گذشته، 96 حلقه چاه غيرمجاز در استان شناسايي شد كه از اين تعداد 63 مورد پر و مسدود گرديد.
وي افزود: پر و مسدود كردن چاه هاي غير مجاز آب در مناطق مختلف استان ادامه دارد و اين موضوع اكنون به يك مطالبه عمومي تبديل شده و اين شركت در همه مناطق و دشت هاي استان بر ممانعت از حفاري چاه غير مجاز اشراف و نظارت كامل دارد.

** شناسايي يك هزار و 200 انشعاب غير مجاز آب در روستاها
مديرعامل شركت آب و فاضلاب روستايي ايلام هم مي گويد: از ابتداي سال جاري تاكنون يك هزار و 200 انشعاب غير مجاز آب در سطح روستاهاي اين استان شناسايي و قطع شده است.
نورالله تيموري افزود: اين انشعابات غير مجاز بيشتر در حوزه هاي خانگي، دامداري ها، آبياري باغ ها و گلخانه ها استفاده مي شد كه اين امر ضمن هدر دادن حجم زيادي از آب شرب سالم و بهداشتي، باعث افت فشار شبكه توزيع آب روستايي نيز شده بود.
وي با اشاره به انشعاب هاي غير مجاز آب در سطح استان و عزم اين شركت براي برخورد با متخلفان گفت: در آينده نزديك با توجه به تمهيدات ديده شده تمام انشعاب هاي غير مجاز آب قطع و با متخلفان برخورد جدي مطابق قانون صورت مي گيرد.
تيموري اضافه كرد: روستاييان مي توانند در صورت مشاهده هر گونه تخلف با شماره تماس گوياي 1523 مورد تخلف را به اطلاع اين شركت برسانند تا ماموران مربوطه در كوتاه ترين زمان ممكن به آن رسيدگي كنند.

** لزوم تعويض شبكه فرسوده آب روستايي در ايلام / 60 درصد شبكه آب روستايي استان فرسوده است
مديرعامل شركت آبفار ايلام با اشاره به نقش مخرب فرسودگي شبكه توزيع در هدر رفت، گفت: مرور زمان و استفاده روزمره از تجهيزات از عمر ادوات مذكور مي كاهد و در اين راستا بسياري از شبكه ها و خطوط انتقال آب روستايي استان عمر مفيد خود را از دست داده و نياز به بازسازي اساسي دارند كه اين موضوع در دستور كار است.
تيموري فرسوده بودن نيمي از شبكه آبرساني و هدر رفت آب، رعايت نكردن الگوي مصرف، استفاده از شبكه آب آشاميدني براي مصارف دامپروري را دلايل عمده افزايش سرانه مصرف آب در مناطق روستايي اعلام كرد و افزود: ميزان مصرف آب شرب در روستاهاي ايلام به نسبت جمعيت بيش از 2 برابر حد مجاز است در حاليكه الگو و متوسط مصرف روزانه آب در روستاهاي كشور بين 150 تا 200 ليتر در شبانه روز است اما در برخي نقاط روستايي اين استان اين ميزان به 450 ليتر نيز مي رسد.

** مديريت مصرف، مهمترين راهكار اصلي مقابله با بحران كم آبي
در مجموع مي توان گفت كه موفقيت آميز و نتيجه بخش بودن برنامه ها و اقدام هاي انجام شده مسئولان كشوري و استاني براي حل مشكل كم آبي در گرو همكاري و كمك مردم در رعايت فرهنگ مصرف بهينه آب و اجراي درست و كامل اين برنامه ها مي دانند.
با توجه به اينكه حجم بسيار زيادي از آب كشور در بخش كشاورزي و با بازده پايين مصرف مي‌ شود لذا با اعمال راهكارهاي صرفه‌ جويي و مديريت مصرف، مي توان در مقدار قابل ‌توجهي از آب صرفه ‌جويي كرد.
مديريت مصرف مي‌تواند به ما در عبور از بحران آبي ياري دهد كه به طور قطع اين كار نيازمند همكاري همه مردم است،
بايد مديريت مصرف آب مانند كشورهاي توسعه يافته كه اكثرا برخلاف ايران از منابع آبي كافي بهره‌مند هستند جزيي از فرهنگ مردم كشور شود.
خبرنگار: فرهاد فرامرزي ** انتشار دهنده: مجيد سليماني
3032/9002