سیف: نظام نظارتی جدید بانك مركزی تا پایان آذر به بهره برداری می رسد

به گزارش خبرنگار اقتصادی ایرنا، ولی اله سیف روز سه شنبه در همایش سالانه انجمن حسابداری ایران، افزود: با استقرار این نظام تا پایان سال جاری شاهد تحول در نظام بانكی خواهیم بود.
وی نخستین گام در اجرای این نظام را اجرای استانداردهای جدید گزارشگری عنوان كرد كه بهمن ماه پارسال به شبكه بانكی كشور ابلاغ شد.
سیف گفت: بانك مركزی در جایگاه مقام ناظر نظام بانكی وظیفه دارد بر پایش ثبات و سلامت مالی بانك‌ها، عملكرد بانك‌ها در چارچوب قوانین و مقررات حاكم بر صنعت بانكداری، ارتقای شفافیت در گزارشگری مالی بانك‌ها، ارتقای پاسخ‌گویی نظام بانكی به تمام ذی‌نفعان و ایجاد زمینه حركت بانك‌ها به سمت اجرای كامل استانداردهای بین‌المللی صنعت بانكداری نظارت كند.
رییس كل بانك مركزی، پایش مستمر و دقیق ثبات و سلامت بانك‌ها را وظیفه مهم نظارتی بانك مركزی دانست و گفت: با توجه به سهم بسیار بالای بازار پول در مقایسه با بازار سرمایه در اقتصاد بانك‌محور ایران، كسب اطمینان از قابلیت كنترل ریسك‌هایی كه در فعالیت بانك‌ها وجود دارد و اطمینان از پوشش كافی برای ریسك‌های مذكور از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا باید از وقوع بحران‌های بانكی باتوجه به پدیده خطرساز و منحصربه‌فرد ناشی از «ریسك شیوع» در صنعت بانكداری پیشگیری كرد.
وی افزود:‌ به دلیل حساسیت‌های موجود، بانك‌ها باید در چارچوب قانون پولی و بانكی، عملیات بانكی بدون ربا و نیز مقررات ناظر بر فعالیت و مقررات احتیاطی به كسب‌وكار بپردازند و باتوجه به اهمیت این موضوع، بانك مركزی بر رعایت این الزامات نظارت می‌كند.
رییس شورای پول و اعتبار از عزم جدی بانك مركزی در رصد ارتقای شفافیت اطلاعات مالی نظام بانكی خبر داد و گفت: شفافیت اطلاعات مالی مهمترین خصیصه گزارشگری مالی است و در ادبیات امروز نیز از اركان برجسته توسعه پایدار اقتصادی تلقی می‌شود.
وی ادامه داد: رعایت این اصل در نظام بانكی از اهمیت و حساسیت بالایی برخوردار است و بانك مركزی با جدیت، ارتقای آن را در نظام بانكی رصد می‌كند.
سیف، مسوولیت اجتماعی بانك ها را خطیر و حساس عنوان و تصریح كرد: بانك‌ها علاوه بر اینكه بنگاه‌های اقتصادی محسوب می‌شوند، دارای مسوولیت‌های اجتماعی خطیری نیز هستند و باتوجه به این امر دامنه پاسخ‌گویی در نظام بانكی در مقایسه با سایر بنگاه‌های اقتصادی، گستره وسیع‌تری دارد كه سپرده‌گذاران، تسهیلات گیرندگان و سهامداران سه ذی‌نفع درجه اول هستند.
وی تاكید كرد: همچنین دولت، كاركنان نظام بانكی و آحاد جامعه از دیگر ذی نفعان نظام بانكی به حساب می آیند و بنابراین بانك‌ها باید نظام پاسخگویی متناسب با حقوق هریك از این طبقات را طراحی و عملیاتی كنند.

** لزوم اجرای كامل استانداردهای بین‌المللی بانكی
رییس شورای پول و اعتبار اجرای كامل استانداردهای بین‌المللی را از دغدغه ها و برنامه های در دستور كار بانك مركزی عنوان كرد و گفت: در شرایط كنونی اجماع همگانی بر آن است كه نظام بانكی ایران باید فاصله چشمگیر خود كه در دوران تحریم از نظر مطابقت با استانداردهای عملیاتی نظام بانكی بین‌المللی پیدا كرده، به سرعت جبران كند.
سیف افزود: این امر به عنوان یك پیش شرط اساسی باید با دقت مورد توجه و رصد بانك مركزی قرار داشته باشد. بنابراین حركت به سمت اجرای كامل IFRS و سایر مقررات و الزامات بین‌المللی صنعت بانكداری به‌ویژه پوشش اصول و رهنمودهای كمیته تخصصی بال، از جمله دغدغه‌ها و برنامه‌های در دستور كار بانك مركزی است.
رییس كل بانك مركزی با برشمردن اقدام های مهم انجام شده در سه سال اخیر، از اتمام پروژه بازطراحی نظام نظارت مالی بانك مركزی بر بانك‌ها تا پایان ماه جاری خبر داد.
وی گفت: این پروژه جامع مطالعاتی با رویكردی كاربردی از اواسط سال 1393 آغاز شده و در حال حاضر نیز در شرف اتمام است و تا پایان ماه جاری، به طور رسمی معرفی و از آن بهره‌برداری خواهد شد. این پروژه با تلاش مستمر دوساله مجموعه‌ای از خبرگان حرفه و دانشگاه به سرانجام رسیده است.
سیف دستاورد اصلی این پروژه را مدل عملیاتی نوین نظارت بر بانك‌ها دانست و عنوان كرد: دستاورد اصلی این پروژه مدل عملیاتی نوین نظارت بر بانك ها است كه با بهره‌گیری از آخرین تجربیات جهانی و بومی‌سازی كامل عناصر تشكیل‌دهنده آن، طراحی شده است.
رییس كل بانك مركزی گفت: همچنین با استقرار این پروژه تا پایان سال جاری شاهد ارتقای كارایی و اثربخشی نظارت بر بانك‌ها و تحول جدی در بحث نظارت بر بانك‌ها به عنوان هدف اصلی این پروژه خواهیم بود.
رییس شورای پول و اعتبار به قانون عملیات بانكی بدون ربا اشاره كرد و گفت: برحسب قانون عملیات بانكی بدون ربا و تعریف حقوقی روشن آن از رابطه «وكیل» و «موكل» (و نه داین و مدیون) بین بانك و صاحبان سپرده های سرمایه گذاری، طبقه جدیدی از سرمایه‌گذاران به ‌موجب قانون ایجاد شده كه پاسخ گویی و گزارش دهی شفاف بانك به صاحبان عمده منابع بانك ها در ایفای وظیفه مباشرتی را الزامی ساخته است. این طبقه از تامین كنندگان بخش عمده منابع، دارای قرارداد مشمول سود قطعی از پیش تعیین شده همچون بانكداری رایج دنیا نیستند و سود قطعی آنان منوط به عملكرد وكیل است.

*افزایش شفافیت با ابلاغ صورت های مالی نمونه بانك مركزی
رییس كل بانك مركزی درباره افزایش شفافیت در نظام بانكی با ابلاغ صورت های مالی نمونه بانك مركزی گفت: با طراحی دقیق این صورت مالی، صورت سود و زیان قبلی بانك ها كه عملیات سود و زیان و تقسیم سود را در هم آمیخته بود و قابلیت فهم آن با چالش‌ جدی مواجه بود، شكل و شمایل متعارف و مناسبی پیدا كرده و به خوبی اطلاعات شفاف و مورد نیاز افراد ذی‌نفع را تامین می كند.
سیف افزود: همچنین در طراحی این صورت مالی، دقت شده است امكان گزارش مابه التفاوت صفر بین سود علی الحساب و قطعی سپرده های سرمایه گذاری كه در سال های اخیر به طور كامل رواج یافته بود و موجب انتقال منافع از سوی سهامداران به سپرده‌گذاران و بالعكس آن می شد، و همچنین شبهه ربوی بودن عملیات بانكی را نیز ایجاد می‌كرد، به طور كاملا مرتفع شده و حساب و كتاب بین دو طبقه اصلی ذی‌نفعان یعنی سهامداران و سپرده گذاران به طور كامل شفاف و غیرقابل دستكاری شود.
سیف با اشاره به ابلاغ صورت های مالی نمونه بانك مركزی به بانك ها در سال گذشته گفت: بخش اجراشده پروژه نظارت بر بانك‌ها اولین گام عملی به‌سمت اجرای استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی در ایران است.
وی ادامه داد: این امر با ابلاغ صورت‌های مالی نمونه به نظام بانكی، همگرا با فرمت‌های مورد استفاده در IFRS در بهمن سال 1394 محقق شد.
رییس شورای پول و اعتبار از برنامه ریزی برای اجرای دو مرحله‌ای IFRS در نظام بانكی گفت و خاطرنشان كرد: با نگاه دقیق و كارشناسانه به موضوع و برآورد وسعت اقدامات لازم و امكانات موجود بانك‌ها، گام اول در قالب صورت‌های مالی ابلاغی برداشته شده است و مرحله دوم پس از بسترسازی لازم در اولین زمان ممكن عملیاتی خواهد شد.
وی در عین حال افزود: البته ادامه و تحقق كامل این هدف نیازمند پشتیبانی نهاد تدوین استاندارد و حمایت مستمر وزیر امور اقتصادی و دارایی بوده كه در این باره همكاری های مثبتی از سوی وی انجام شده است.
سیف طراحی یك صورت مالی جدید با عنوان « صورت عملكرد سپرده‌های سرمایه‌گذاری» و الحاق آن به مجموعه صورت‌های مالی را اقدام برجسته‌ای خواند و گفت: طراحی یك صورت مالی جدید تحت عنوان «صورت عملكرد سپرده‌های سرمایه‌گذاری» و الحاق آن به مجموعه صورت‌های مالی اقدام برجسته‌ای بود كه در مجموعه ابلاغی صورت گرفت.
وی تاكید كرد: بانك مركزی به موجب جایگاه و اختیارات قانونی خود در رابطه با نحوه تدوین صورت‌های مالی بانك‌ها به دلایلی چند، افزودن این صورت مالی را به صورت‌های مالی رایج برای بانكداری ایران به ویژه از منظر بانكداری و رابطه سپرده‌گذار با بانك ضروری دانسته است.
سیف از انتشار كتابچه‌ای با عنوان «صورت های مالی بانك های ایران در آیینه تغییر» خبر داد و تصریح كرد: تمامی تغییرات قابل ملاحظه در طراحی صورت های مالی جدید بانك ها كه یكی از سه منبع تغذیه اصلی اطلاعات مدل جدید نظارتی است و شامل 16 مورد تغییر بنیادی، 91 مورد تغییر در ارتباط با ارتقای افشا و شفافیت و 54 مورد تغییر در همگرایی با IFRS می‌شود، در این كتابچه گردآوری و تحلیل شده و علاقه مندان می توانند با مراجعه به آن از جزئیات امر آگاه شوند.

** سال 1395، سال اجرای كامل صورت های مالی نمونه بانك مركزی است
رییس كل بانك مركزی در خصوص صورت های مالی سال 1395 بانك‌ها تاكید كرد: اگر چه در سال 1394 كه نخستین سال اجرای این تغییرات بود، صورت های مالی برخی بانك ها با درجه تكمیل نسبی مورد پذیرش قرار گرفت، اما برای صورت های مالی سال 1395، شامل میان دوره ای و سالانه، انتظار بانك مركزی تكمیل 100 درصدی این صورت های مالی و یادداشت‌های همراه آن است.
به گفته سیف، بانك مركزی با برگزاری جلسات در مرحله قبل از صدور گزارش نهایی حسابرس مستقل، به تدریج و با رعایت آستانه تحمل بانك ها، الزامات طبقه بندی صحیح و ذخیره گیری مناسب برای مطالبات مشكوك الوصول را در دستور كار خود قرار داده است.
وی خاطرنشان كرد: این یك اقدام ضروری و جدی در ارتباط با ثبات و سلامت نظام بانكی است و بانك مركزی در اجرای وظایف ذاتی خود این فرآیند را با جدیت و حساسیت دنبال می كند و سایر ملاحظات (نظیر تغییرات قیمت سهام بانك ها) نمی تواند مانع شفافیت در صورت های مالی و نتیجه عملكرد مدیران بانك ها باشد.
وی تغییرات قیمت سهام را واكنش طبیعی بازار به عملكرد یك واحد تجاری دانست و گفت: شناسایی سودهای موهوم و بی‌كیفیت از نگاه مقام ناظر و سهامداران هوشمند پنهان نمی‌ماند و نمی تواند چاره كار باشد.
سیف تاكیدكرد: سهامداران بانك ها باید با نظارت خود بر عملكرد هیات مدیره، منافع به حق خود را طلب كنند چراكه بانك ضعیف و ناسالم برای تمام طبقات ذی‌نفع و بالطبع برای كل جامعه، نامطلوب و خطرساز است.
سیف با بیان اینكه در تدوین مدل نوین نظارتی تعبیه شده در لوایح دوگانه قانون بانك مركزی و قانون عملیات بانكداری مواد قانونی پشتیبان لحاظ شده است، از نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی خواست با تصویب آن، راه را برای استقرار یك نظام نظارتی كارامد و مؤثر هموار كنند.

**انتظارات بانك مركزی از حسابداران برای حمایت از تحول نظام نظارت
رییس كل بانك مركزی با یادآوری اینكه استقرار نظام كارامد و اثربخش نظارت، نیازمند همكاری و همدلی تمام نهادهای حاكمیتی، دانشگاه ها و مراكز علمی تحقیقاتی و انجمن های علمی و حرفه ای است، گفت: وزارت امور اقتصادی و دارایی و سازمان های زیرمجموعه شامل سازمان بورس، سازمان حسابرسی و سازمان امور مالیاتی نقش مهمی در كمك به ایفای وظیفه خطیر نظارتی بانك مركزی خواهند داشت.
وی بر نقش حرفه حسابداری در اجرای وظایف نظارتی بانك مركزی تاكید كرد و افزود: انجمن حسابداری ایران می تواند از طریق ایفای مسوولیت پژوهشی، ترویجی و آموزشی، بانك مركزی را در بهبود و ارتقای گزارشگری مالی یاری كند.
به عقیده سیف، جامعه حسابداران رسمی ایران كه نهاد متولی نظارت بر كیفیت حسابرسی مستقل است، نیز می تواند همكاری مستمر با معاونت نظارتی بانك مركزی، نیازهای مقام ناظر را مدنظر قرار داده و بر ارتقای كیفیت گزارش‌های حسابرسی، نظارت جدی و مؤثر داشته باشد.
وی یادآور شد: در مدل نوین نظارتی نقش بیشتری برای حسابرسان مستقل بانك ها تعبیه شده است كه ارائه خدمات ویژه اطمینان دهی به مقام ناظر بانكی را شامل می‌شود و علاوه بر افزایش دامنه كسب وكار این حرفه، بر ارتقای شغلی آنان نیز اثر می‌گذارد.
در همین زمینه، سیف به كمبودها و یا قصورها در انجام وظیفه حسابرسان مستقل نظام بانكی اشاره و از حسابرسان نظام بانكی خواست با افزایش كیفیت خدمات خود، ارتقای مستمر نیروی انسانی در اختیار و مسوولیت پذیری مضاعف در فرآیند حسابرسی بانك ها، شرایط ارتقای روزافزون كیفیت گزارش های حسابرسی را به عنوان یكی از بازوان نظارتی در نظام بانكی فراهم كنند.
وی در پایان سخنان خود یادآور شد: همه ما در انجام اصلاحات ساختاری تدریجی و برنامه ریزی شده نظام بانكی، باید هوشمندانه و مجدانه بكوشیم و هزینه آن را تحمل كنیم؛ زیرا تجربیات مكرر جهانی نشان می‌دهد هزینه تحمیل شده بحران های بانكی در صورت وقوع، بسیار گزاف و غیرقابل قیاس با هزینه هایی است كه آگاهانه برای پیشگیری از وقوع آن می پردازیم.
به گزارش ایرنا، سیزدهمین همایش سالانه انجمن حسابداری ایران با موضوع نظارت و حسابداری امروز در مركز همایش های صدا و سیما در حال برگزاری است.
اقتصام**2025 **9123**خبرنگار: لیلا جودی**انتشار دهنده:مژگان توانا