علل بروز بی ثباتی در بازار ارز/ رییس كمیسیون اقتصادی مجلس خواستار مداخله مستقیم دولت شد

«محمدرضا پورابراهیمی» در گفت وگو با خبرنگار اقتصادی ایرنا درباره تغییرات نرخ ارز در هفته های اخیر افزود: این نوسان ها هم اینك نگرانی های جدی ایجاد كرده است و برخی عوامل خارجی و داخلی در بروز و ظهور آن نقش دارند.
به گفته وی، پیروزی «دونالد ترامپ» رییس جمهوری منتخب آمریكا با توجه به مواضعی كه پیش از پیروزی در انتخابات در قبال ایران مطرح كرده بود، یكی از عوامل خارجی تاثیرگذار است.
پورابراهیمی همچنین به احتمال افزایش نرخ بهره در آمریكا به عنوان یكی دیگر از عوامل خارجی نوسانات نرخ ارز اشاره و اظهار كرد: تحقق این موضوع تقویت دلار را به دنبال خواهد داشت.
وی ادامه داد: از آنجایی كه ترامپ پس از روی كار آمدن، تقویت دلار را در دستور كار خواهد داشت كه نشانه هایی از آن را در هفته های گذشته در كاهش ارزش سایر ارزهای عمده از جمله یورو و یوان شاهد بودیم، این مساله بطور قطع از هم اكنون كاهش ارزش ریال در برابر دلار آمریكا را به دنبال داشته و در آینده نیز اثرگذار خواهد بود.
به گفته پورابراهیمی، برنامه جامع اقدام مشترك (برجام) یكی از عواملی بود كه انتظارات در بخش تراز بازرگانی كشور و تصمیم های مربوط به نرخ ارز را متاثر كرد و همین مساله بر دامنه نوسانات ارزی افزود.
وی همچنین از بالا رفتن نرخ حواله درهم امارات به عنوان دیگر عامل اثرگذار بر بخشی از تجارت كشور و نرخ ارز یاد كرد.

**عوامل داخلی اثرگذار
رییس كمیسیون اقتصادی مجلس در ادامه به برخی عوامل داخلی موثر در نوسانات نرخ ارز اشاره كرد و گفت: در هفت ماهه امسال، یك وضعیت تعادلی در منابع و مصارف ارزی و تراز بازرگانی كشور شاهد بودیم، به عبارتی تا پایان مهرماه امسال صادرات غیرنفتی كشور (با احتساب فروش میعانات گازی و گاز طبیعی) بیش از 24 میلیارد دلار و واردات نیز به همین میزان بود.
پورابراهیمی اضافه كرد: پیش بینی می شد با محقق شدن برجام، مثبت شدن قابل توجه تراز بازرگانی كشور را شاهد باشیم، اما مدل تعادل منابع و مصارف ارزی همانند سال های 1393 و 1394 است.
نماینده مردم كرمان و راور در مجلس شورای اسلامی در ادامه با انتقاد از مداخله نكردن بانك مركزی در بازار ارز، خاطرنشان كرد: وقتی نوسانات نرخ ارز از حدی بالاتر می رود و بویژه در یك ماه اخیر كه شاهد افزایش بیش از 10 درصدی نرخ دلار در برابر ریال بودیم، دخالت بانك مركزی ضروری است.
پورابراهیمی یادآوری كرد، البته این مداخله نباید به گونه ای باشد كه رویكردی غیرتعادلی در بازار ایجاد كند، بلكه این ورود فقط باید با سمت و سوی مدیریت بازار باشد.
رییس كمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی افزود: در روزهای گذشته اخباری مبنی بر كاهش 10 درصدی واردات ارز ناشی از صادرات محصولات پتروشیمی در هفت ماهه امسال منتشر شد كه در تعادل بازار ارز تاثیرگذار است.
پورابراهیمی گفت: علاوه بر آن، با اجرایی شدن برجام انتظاراتی برای ورود ارز به كشور داشتیم، اما كماكان انتقال منابع ارزی به كشور با محدودیت هایی مواجه است.
این نماینده مجلس خاطرنشان كرد: در این شرایط حضور و دخالت بانك مركزی كه با استفاده از سیاست های پولی خود می تواند به مسایلی همچون تثبیت قیمت ها و كاهش ارزش پول ملی تاثیرگذار باشد، ضروری است؛ اما به نظر می رسد بانك مركزی با در پیش گرفتن رویكرد انفعالی در برابر نوسانات ارز، منتظر می ماند كه چه اتفاقی می افتد تا پس از آن تحلیل های خود را ارایه كند.
رییس كمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی یدآور شد: در حالی كه افزایش 10 درصدی ارزش دلار در سه هفته گذشته منجر به كاهش قدرت خرید مردم شده، اما بانك مركزی ماموریت خود را در مدیریت بازار ارز و مداخله به موقع انجام نمی دهد و این، قابل پذیرش نیست.
پورابراهیمی افزود: تحلیل بانك مركزی در هفته های گذشته سفته بازی و بورس بازی توصیف كردن نوسانات نرخ ارز است و حتی اگر فرض را بر صحیح بودن این تحلیل بگیریم، نافی دخالت بانك مركزی نیست و این بانك باید آن را به تعادل منطقی برساند.
كارشناس اقتصادی گفت: اگر بانك مركزی اعتقاد دارد كاهش ارزش پول ملی بر اساس تحلیل ها و محاسباتی كه انجام می دهد، قابل قبول است، باید آن را اعلام كند؛ اما شاهدیم در این زمینه نیز اطلاع رسانی نكرده است.
وی افزود: اگر «كاهش ارزش پول ملی» قابل قبول نیست، بانك مركزی باید به وظیفه اطلاع رسانی خود بپردازد و همانند آنچه در سال 1391 اتفاق افتاد به مردم بگوید نرخ ارز تغییر كرده است.

** مصوبه ای كه حالا اثرات خود را نشان می دهد
نماینده كرمان و راور در مجلس در ادامه یادآور شد: دولت در چند ماه گذشته چند بار با اصرار فراوان تسعیر نرخ ارز و شناسایی آن به عنوان درآمد دولت را در قالب لایحه اصلاحیه قانون بودجه 1395 به مجلس آورد كه در نهایت نمایندگان آن را تصویب كردند.
به گزارش ایرنا، مهمترین بخش لایحه اصلاحیه قانون بودجه 1395 تسعیر نرخ ارز بود كه مجلس بر اساس آن به دولت اجازه داد تا سقف 450 هزار میلیارد ریال از محل تسعیر نرخ ارز، بدهی خود را به بانك‌ها بپردازد یا نسبت به افزایش سرمایه خود در بانك‌ها اقدام كند.
پورابراهیمی با بیان اینكه مجلس شورای اسلامی از ابتدا با این طرح مخالفت كرد، بیان داشت: اینكه دولت اصرار كرد تا دست كم 740 هزار میلیارد ریال از كاهش ارزش پول ملی از محل تسعیر ارز به عنوان درآمد شناخته شود، بدعتی در تاریخ اقتصادی كشور است.
وی گفت: دولت ها به دلیل بی انضباطی مالی و اتخاذ برخی سیاست های پولی و مالی، برخی اوقات شرایطی را رقم می زنند كه به كاهش ارزش پول ملی می انجامد و چنین اقدام هایی مستحق تنبیه است؛ زیرا آثار آن برای اقتصاد كشور فاجعه آفرین است.
رییس كمیسون اقتصادی مجلس با اشاره به بی انضباطی مشابه دولت وقت در سال 1390، یادآور شد: به رغم افزایش نسبی حقوق و درآمدها از آن زمان تاكنون، اما به دلیل كاهش ارزش پول ملی قدرت خرید مردم كاهش یافته و حتی اگر امروز حقوق ها نسبت به سال 1390 دو برابر شود، نمی توان به سطح قدرت خرید سال 1390 دست یافت.
وی بیان داشت: تصویب این تصمیم در مجلس كه غیركارشناسی ترین تصمیم اتخاذ شده در دولت فعلی و گذشته بود، فضایی ایجاد خواهد كرد كه در آینده اگر نرخ ارز به بیش از نرخ های فعلی افزایش یابد، دولت از آن استقبال كند.
پورابراهیمی تصریح كرد: دود قانونی كه دولت حدود سه ماه پیش با اصرار فراوان و چندباره موفق به تصویب آن شد، در چشم مردم است و اینك كار به جایی رسیده كه هرگونه كاهش ارزش پول ملی برای دولت درآمد محسوب می شود.
وی گفت: با تصمیم اتخاذ شده و اینكه بانك مركزی تابع محض دولت است، دیگر مداخله در بازار ارز برای مدیریت آن مفهوم نداشته و همین مساله امروز به نگرانی جدی نمایندگان خانه ملت تبدیل شده است.
نماینده مردم كرمان و راور در مجلس تاكید كرد: تصمیم ذكر شده با افزایش قیمت كالاهای وارداتی و افزایش نرخ كالاهای داخلی (به تبعیت از كالاهای خارجی)، چیزی جز تورم به دنبال ندارد و این مساله همه زحمات دولت در كاهش نرخ تورم و تك نرخی كردن آن را در كوتاه مدت هدر خواهد داد؛ مساله ای كهبه عقیده او، تناقضی جدی برای دولت است.
به گزارش ایرنا، روند افزایشی نرخ دلار از نیمه دوم امسال آغاز شد و از اواسط آبان ماه شتاب گرفت به گونه ای كه در هفته ای كه گذشت( هفته دوم آذر) با وجود نیمه تعطیل بودن بازارها، قیمت دلار در بازار آزاد 3900 را رد كرد .
پس از رشد جهشی نرخ دلار در بازار، «ولی اله سیف» رییس كل بانك مركزی در یادداشتی اعلام كرد این افزایش، پایدار نیست و بیشتر ناشی از تلفیق شوك انتظاری با تقاضای فصلی ارزها در پایان سال میلادی است.
با وجود این افزایش، توافق دهم آذرماه وزیران نفت و انرژی اوپك در وین برای كاهش 1.2 میلیون بشكه ای از تولید روزانه خود، سبب تقویت قیمت جهانی نفت شد.
علی طیب‌نیا وزیر امور اقتصادی و دارایی یكشنبه گذشته در همایش بیمه و توسعه در جمع خبرنگاران نوسان های نرخ ارز را در روزهای گذشته طبیعی دانست.
اقتصام ** 3065 **1561** خبرنگار: محمد ملك دار ** انتشاردهنده: مژگان توانا