محمد دبير مقدم در شصت و سومين نشست ماهانه فرهنگستان زبان و ادب فارسي امروز (دوشنبه) با عنوان «زبان هاي منطقه البرز» با اشاره به ضرورت انجام تحقيقات زبانشناختي بر گويش هاي مختلف زبان فارسي گفت: به نظرم ما معلمان و دانشجويان زبانشناسي تنها شاهد از بين رفتن گويش هاي مختلف زبان فارسي هستيم.
اين استاد دانشگاه علامه طباطبايي ادامه داد: زماني كه معاون فرهنگستان شدم در نظر داشتم گويش هاي محلي ايراني را ضبط كرده و در وبگاه فرهنگستان در اختيار علاقمندان قرار دهم اما بعد فهميدم بين نظر و عمل فاصله زيادي هست.
وي بر وجود تنوع گويشي در ايران تصريح كرد و افزود: در صورتي كه تحقيقات بيشتري روي اين گويش هاي صورت بگيرد هم دانش زبانشناختي از نظر علمي افزايش مي يابد و هم پژوهشگران ايراني براي حضور در سطح جهاني علم زبانشناسي حرف بيشتري دارند؛ ضمن اينكه نظريه هاي زبانشناختي را با مستندات اين مطالعه ها بهتر و بيشتر مي توان ارزيابي كرد.
در ادامه حبيب برجيان پژوهشگر ارشد بخش ايرانشناسي دانشگاه كلمبيا و زبانشناس با معرفي منطقه البرز از خراسان تا آذربايجان به سه قسمت مركزي، شرقي و غربي در كرانه درياي خزر گفت: اين منطقه داراي سه جلگه گيلان، هامون و تنكابن است كه اين جلگه ها بيشترين جمعيت منطقه را در خود جاي داده اند و مراكز مدني در اين جلگه ها در طول تاريخ تشكيل شده اند.
پژوهشگر ارشد ايرانشناسي دانشگاه كلمبيا افزود: اگر بتوانيم جغرافياي البرز را به سادگي تشخيص دهيم توان فهم توزيع گويش ها و زبان هاي منطقه را داريم. يكي از مختصات فرهنگي اين منطقه جشن گرفتن تيرماه سيزده، مطابق با چهل وسومين روز از فصل پاييز است كه اگر مردم منطقه اي اين جشن را در تقويم خود داشته باشند به نوعي جزء فرهنگ مازندراني به حساب مي آيند.
وي با اشاره به اينكه زبان مازندراني به دو نام مازندراني و طبري خوانده مي شود، گفت: در بسياري از مطالعه ها اين دو نام به صورت مترادف به كار مي رود.
نويسنده كتاب «كتابت زبان هاي ايراني» ادامه داد: در مطالعه ميداني كه در اين منطقه انجام داديم سه زبان مازندراني در خاور، گيلكي در باختر و كاسپي مركزي در ميانه را تشخيص داديم كه ميزان تفهيم و تفاهم ميان اين لهجه ها بسيار كم است.
وي همچنين از انجام مطالعه ميداني ديگري در منطقه دره جاجرود مشهور به نام قصران خبر داد و گفت: در اين دره بر اساس مطالعه انجام شده دريافتيم ميزان زبان مازني از سمت شمال به سمت جنوب اين دره كمتر مي شود. در مطالعه آماري بر اساس مطالعه ميداني انجام شده در اين منطقه دريافتيم كه در آبادي هاي بالاي سر در جاجرود سهم زبان مازندراني بيش از 80 درصد و در آبادي هاي سفلي تا 12 درصد است.
برجيان تاكيد كرد: بر اين اساس مي توان گفت در اين منطقه شاهد بريدگي و تسلسل گويشي بين لهجه تهراني و مازندراني هستيم.
فراهنگ**9157**1823خبرنگار: منصوره شوشتري**انتشار دهنده: طاهره نبي اللهي
تهران- ايرنا- معاون علمي و پژوهشي فرهنگستان زبان و ادب فارسي گفت: زبانشناسان تنها شاهد از بين رفتن گويش هاي زبان فارسي هستند؛ در حاليكه براي ثبت اين گويش ها بايد اقدامات جدي انجام داد.