به گزارش ایرنا ، حضرت آیت الله سید عبدالكریم موسوي اردبیلي، در 8 بهمن 1304 در شهر اردبیل در خانواده اي مذهبی و روحاني متولد شد.
*دوران تحصیل
وی تحصیلات خود را در سن 6 سالگي با ورود به مكتب خانه در اردبیل آغاز كرد ودر سال 1322 برای تحصیل علوم دینی به شهر مقدس قم مهاجرت نمود.
آن مرحوم در زمان حضور در شهر مقدس قم، مقداري از مكاسب و جلد اول كفایه را نزد آیت الله سید محمّد رضا گلپایگاني، بیع مكاسب و جلد دوم كفایه و شرح هدایه میبدي را نزد آیت الله حاج سید احمد خونساري، رسائل را نزد آیت الله حاج شیخ مرتضي حائري و آیت الله سلطاني، منظومه را نزد آیت الله حاج میرزا مهدي مازندراني و اسفار را نزد آیت الله سید محمد حسین طباطبائي تحصیل كرد.
وی پس از مدتی به نجف اشرف هجرت ودر حوزه علمیه نجف اشرف از محضر بزرگانی مانند حضرات آیات خوئی، حكیم، سید عبدالهادي شیرازي، میلاني، شیخ محمد كاظم شیرازي، شیخ محمد كاظم آلیاسین و مرحوم صدراي بادكوبي كسب فیض نموده و همزمان دروس آیات عظام خوئي، میلاني و حكیم را نیز تقریر نمودند.
ایشان بعد از مدتی از نجف اشرف به شهر مقدس قم مهاجرت كرده و در درس اخلاق حضرت امام خمیني (ره)، درس فقه خصوصي مرحوم آیت الله گلپایگاني و مرحوم آیت الله حاج شیخ مرتضي حائري و مرحوم آیت الله حاج سید احمد خونساري شركت كردند.
*دوران مبارزات انقلابی
وی از یاران حضرت امام راحل و مبارازن انقلاب علیه رژیم طاغوت بود و گسترش فعالیت هاي سیاسي ایشان در اردبیل، باعث شده بود كه كنترل و نظارت دستگاه هاي امنیتي رژیم روی ایشان بسیار شدید شود تا جایي كه بر اثر هجوم مكرر مأموران ساواك به منزل معظم له، هرگونه آسایش و امنیت حتّي در منزل نیز از ایشان سلب گردید.
نگرش و دیدگاه سیاسي ایشان، عمدتا در صحبت ها، سخنرانی ها و تبلیغ ها خود را نشان مي داد كه از جمله آنها مي توان به هفت سال سخنرانی هاي پرشور تبلیغي در شهرستان ارومیه اشاره كرد. از تاریخ 1339 كه ایشان در اردبیل ساكن شدند، مبارزات سیاسي جزء لاینفك فعالیت هاي معظم له شد و به همین سبب دائما از جانب دستگاه، تحت تعقیب قرار مي گرفتند.
رژیم پهلوي نسبت به همه فعالیت هاي ایشان مانند منبر، تبلیغ، سخنراني، تدریس، رفت و آمد معمولي، مهمانی ها و نامه ها، حساس بود و آنها را كنترل مي كرد.
یكي از موارد درگیري علني ایشان با رژیم، در جنگ 6 روزه اعراب و اسرائیل رخ داد. در آن زمان تمامي دستگاه هاي تبلیغي رژیم، از اسرائیل طرفداري مي كردند و به نفع اسرائیل و علیه اعراب خبر منتشر مي نمودند. ایشان در منبر شدیدا به نفع اعراب و مسلمین موضع گیري كردند كه در پي آن رژیم تصمیم گرفت كه ایشان را دستگیر نموده به تبریز تبعید كند. در پي این حادثه علماء و ائمه جماعت اردبیل متحد شدند و همه به مسجد ایشان رفته و اعلام كردند كه اگر رژیم به دستگیري و تبعید معظم له اقدام نماید، تمامي مساجد را تعطیل كرده و از شهر خارج خواهند شد. رژیم پهلوي كه با مقاومت روحانیون مواجه شد و از عواقب كار نگران بود، از دستگیري ایشان منصرف گردید.
مورد دیگر شایان ذكر در جریان تصویب كاپیتولاسیون بود كه معظم له به آگاه سازي مردم پرداخته و در نتیجه مردم به نشانه اعتراض تصمیم به تعطیل كردن بازار گرفتند ولي عوامل رژیم دست به كار شده و با تهدید مانع از تعطیلي بازار شده و ایشان را تحت تعقیب قرار دادند.
*فعالیت های علمی و فرهنگي
آیت الله موسوی اردبیلی در سال 1348 جهت منسجم كردن اقدامات فرهنگي، مؤسسه خیریه مكتب امیرالمؤمنین (ع) را تأسیس كردند كه به لطف خداوند از بدو تأسیس تا كنون، منشاء خدمات زیادي شده است به گونه اي كه 3 باب مسجد، یك مركز فرهنگي، 4 مدرسه راهنمائي و دبیرستان و دانشگاه، تا كنون توسط این موسسه تأسیس شده و در حال فعالیت هستند.
تاسیس دانشگاه مفید قم از دیگر افتخارات آیت الله موسوی اردبیلی بود. این دانشگاه هم اكنون با بیش از پنج هزار دانشجو در مقاطع مختلف تحصیلی در حال فعالیت است.
*فعالیت ها و مناصب اجرایی آیت الله موسوی اردبیلی
آیت الله موسوی اردبیلی از سال 1360 تا 1368 رئیس دیوان عالی كشور و عالی‌ترین مقام قضایی كشور بود. عضویت در شورای انقلاب، عضویت در مجلس خبرگان قانون اساسی، نمایندگی دوره اول مجلس خبرگان رهبری، دادستانی كل كشور، ریاست دیوان عالی كشور، عضو شورای عالی قضایی و عضویت در شورای بازنگری قانون اساسی و مسئولیت اجرای فرمان شش ماده‌ای حضرت امام راحل از دیگر مسئولیت های این مرجع فقید تقلید بود.
*آثار برجای مانده از ایشان
از آثار علمی ایشان می توان به فقه القضاء دو جلد ، فقه الحدود والتعزیراتچهار جلد، فقه الدیات، فقه القصاص، فقه الشركة والتأمین، فقه المضاربة، فقه الشهادات (تحت طبع)، حاشیه بر خیارات مكاسب (مخطوط)، یك دوره كامل اصول فقه (مخطوط)، تقریرات دروس آیات عظام حكیم و خوئي» در فقه و اصول (مخطوط)، الرسائل الفقهیة (مشتمل بر بحث هاي: ربا، تلقیح مصنوعي، ذبیحه اهل كتاب،...) اشاره كرد.
مقالاتي در تفسیر قرآن، اخلاق (تدریس در دانشگاه مفید)، چهار جلد اقتصاد،- یك دوره اقتصاد اسلامي بر اساس كتاب و سنت، - جمال ابهي (در رد بهائیت، رساله عملیه- مناسك حج
19 - نهج الرشاد (رساله عملیه به زبان عرب) و استفتاآت از دیگر آثار علمی مكتوب آیت الله موسوی اردبیلی است.
آیت الله موسوی اردبیلی از مراجع تقلید روز دوشنبه هفته جاری به دلیل عارضه قلبی و گوارشی در بیمارستان لاله تهران بستری شده و امروز پس از سكته مجدد قلبی و وخامت حال، جان به جان آفرین تسلیم كرد.
قرار است پیكر مطهر این مرجع تقلید روز جمعه هفته جاری در قم تشییع و در حرم مطهر حضرت معصومه (س) به خاك سپرده شود.
7401/ 6133/ خبرنگار: بهمن اطمینان ** انتشاردهنده: جعفر مسلمی
قم- ایرنا- آیت الله عبدالكریم موسوی اردبیلی از مراجع عظام تقلید ،كه امروز دعوت حق را لبیك گفت ، از یاران حضرت امام راحل و نقش مهمی در تحقق نهضت بنیانگذاری جمهوری بر عهده داشت و تا آخرین لحظه زندگی نیز در مسیر گسترش فرهنگ علوی تمام تلاش خود را به كار گرفت.