درآن زمان مي خوانديم 'كتاب، من يار مهربانم ، دانا و خوش بيانم ، گويم سخن فراوان با آنكه بي زبانم، از من نباش غافل من يار پند دانم، من دوستي هنرمند ، دانا و خوش زبانم ' و در آن سالها واز همان دوران كودكي در خصوص اهميت كتاب و كتابخواني همواره تاكيد مي شد اما امروز اين موضوع در جامعه ما حال و روز خوشي ندارد.
هر ساله مسئولان آمار متفاوتي براي اعلام ميزان مطالعه در كشورعنوان مي كنند كه اين آمارها با وجود تفاوتشان،از يك محور مشترك برخوردار هستند و آن هم اينكه سرانه مطالعه در ايران پايين است.
باوجوداقدامات،تلاش ها وتوصيه هاي صورت گرفته درحوزه كتاب و كتابخواني در طول سال ها،همچنان شاهد كم رونقي بازار كتاب و كتابخواني در كشور هستيم تا جايي كه هنوز هم نرخ سرانه مطالعه در كشور بين ارقام 2تا18 دقيقه در نوسان است.
طبق آمارهاي جهاني و بر اساس استانداردهاي تعريف شده، آمريكايي ها 20 دقيقه، انگليسي‌ها55 دقيقه و ژاپني‌ها 90 دقيقه از وقت خود را در شبانه روز به مطالعه كتاب اختصاص مي دهند.
ژاپن از نظر عادت به كتابخواني جايگاه نخست را در جهان دارد و 91 درصد مردم اين كشور به طور معمول كتاب، روزنامه و مجله مي خوانند؛ براي مثال يك ژاپني در سال حدود 47 كتاب مي‌خواند.
برخي ها كه دل خوشي از پيشرفت فناوري و ارتباطات ندارند، معتقدند گسترش شبكه هاي اجتماعي و فضاي مجازي، موجب علاقه مندي كمتر اقشار مختلف براي مطالعه شده و وجوداين فضاها را زنگ خطري جدي براي فراموشي فرهنگ كتاب و كتابخواني عنوان مي كنند.
شايد اين نگراني قابل تامل و شايد هم تا حدودي صحيح باشد ، اما مگر شبكه هاي اجتماعي فقط در كشور ما وجود دارد كه مي گويند وجود اين شبكه ها موجب كمرنگ شدن فرهنگ كتابخواني در جامعه شده است.
مگر نه اينكه بسياري از كشورهاي پيشرفته دسترسي بسيار راحت و آسانتري به شبكه هاي اجتماعي و فضاي مجازي دارند، اما در عين حال كتاب و كتابخواني هم از امور مهم آنها به شمار مي رود كه آمارهاي ارايه شده مويد اين مطلب است.
به نظرمي رسد بايد درخصوص عوامل كمرنگ شدن فرهنگ كتاب و كتابخواني در جامعه بيشتر جستجو و تحقيق كرد كه چرا اين فرهنگ در ايران اسلامي با وجود برخوداري از تمدني چند هزار ساله و با وجود پرورش دانشمندان و علماي بزرگ كه همواره آثار ارزشمندي خلق كرده اند،امروزبه گفته مسئولان و با استناد به آمارها كمرنگ شده و مردم آن علاقه چنداني به مطالعه ندارند.
آيا فقط شبكه هاي مجازي دراين ميان مقصرهستند و قيمت بالاي كتاب، عدم دسترسي به كتاب هاي روز دنيا با ترجمه هاي موثق ، نبود كتاب خوب و مفيد كه عموم مردم بتوانند از آن استفاده كنند ودر زندگي آنها راهگشاي مشكلات و مسائل باشد ، نبود كتابخانه در تمامي مناطق شهري، محلي و البته روستاها، نبود كتاب مناسب و استفاده نكردن از زمان و اوقات فراغت براي مطالعه نقشي در اين ميان ندارند.
به نظر مي رسدبايد مسوولان و متوليان فرهنگي سياست هاي اجتماعي و فرهنگي را كه نقشي مهم درتعريف ارزش ها در جامعه دارند، در حوزه كتاب و كتابخواني مورد بازنگري قراردهند و از كتاب و نقش آن در آگاهي و دانايي جامعه به عنوان يك ارزش ياد كنند، درعين حال نبايد ازسياست هاي اقتصادي ونقش آن در گراني كتاب و كم تحركي صنعت نشر غافل نشد.
اما در اين ميان مي توان با اتخاذ يك سياست صحيح وبااستفاده از توان و ظرفيت رسانه ها، صدا و سيما و آموزش و پرورش از علاقمندي امروز مردم به فضاي مجازي بهره جست و از آن براي ترويج فرهنگ كتاب و كتابخواني استفاده كرد.
بايد به مردم يادآوري كنيم ، حال كه در فضاي مجازي به سر مي بريم ، گاهي به ياد يار مهربانمان هم باشيم و گاهي سري به او بزنيم و فراموش نكنيم كه مساله كتاب و كتابخواني به عنوان منبع اصلي دانايي و آگاهي بايد همواره همراه ما با باشد ، تا فرزندان ما نيز آن را فراموش نكنند و خود را جدا از اين منابع ندانند.
به هم يادآوري كنيم كه در ميان انبوه پيام ها و مطالبي كه براي يكديگر ارسال مي كنيم، گاهي از كتاب نيز ياد كنيم كه كتاب منبع فرهنگ و پيشرفت جوامع بشري است.
در ميان انبوه كارها و مطالبي كه براي توسعه فرهنگي در فضاي مجازي انجام مي دهيم و مي نويسيم، از كتاب نيز ياد كنيم كه از بهترين و آسانترين راه هاي مهم توسعه فرهنگي اهميت دادن به مساله كتاب، كتابخواني و ترويج مطالعه در جامعه، به خصوص در ميان جوانان و نوجوانان است.
اميد آنكه روزي برسد كه افزايش سرانه مطالعه كتاب در جامعه تنها از سوي مسئولان مورد تاكيد نباشد و خود مردم خواهان فراهم سازي شرايط هر چه بهتر براي رشد نرخ مطالعه باشند و دانش آموزان در عين از بر كردن شعر من يار مهربانم، اندر مزايا و اهميت كتابخواني بسيار آگاه باشند.
24 آبان ماه در تقويم رسمي كشور به نام روز كتاب و كتابخواني نامگذاري شده است.
خبرنگار ايرنا در بندرعباس
7198/1042:خبرنگار: فاطمه حسيني ** انتشاردهنده: فاطمه نوري جهانگرد
يادش به خير، زماني كه شعر 'يارمهربان'را با چه ذوقي مي خوانديم و حالا كه در فضاي مجازي به سر مي بريم بسياري از ما نگران فراموشي آن يار مهربان در زندگيمان نيستيم و ذوق مطالعه در بسياري از ما رنگ باخته است.