در كشور براي 30 ميليارد مترمكعب آبي كه نداريم، سد ساخته‌اند!

اين نوشتار در ادامه مي افزايد: اين ادعاها با اظهارات كارشناسي وزير نيرو تناقض دارد. همين چند وقت پيش، من سدهايي نظير سيوند، شهيدمدني، لار، ميناب و... را ديدم كه همگي خشك شده اند.
متوليان منابع آب كشور در دولت هاي مختلف، نزديك 600 سد ساختند تا به زعم خودشان مشكلات آبي كشور را برطرف كنند؛ براي مثال، تنها در دولت جاري عمليات ساخت و آماده سازي 95 سد در دستور كار قرار گرفت كه 15 مورد آن تاكنون به بهره برداري رسيده است. اصرار عجيب مسئولان بر احداث اين تعداد سد، در حالي است كه كارشناسان بر اين باورند، ساخت همين سدها موجب تشديد مشكلات آبي كشور شده است.
به گزارش «تابناك»، جدا از ساخت تعداد زيادي سد كوچك و بزرگ تا پايان دولت دهم، دولت يازدهم نيز از ابتداي آغاز به كار خود اجراي 95 سد را در دستور كار قرار داد و در پايان چهارمين هفته دولت در شهريور سال جاري، 19 سد را به بهره‌برداري رساند. اين در حالي است كه ادامه ساخت بسياري از پروژه هاي سدسازي و يا افتتاح پروژه هاي جديد هيچ گونه توجيه فني، اقتصادي و زيست محيطي ندارند و مسئولان سازمان حفاظت از محيط زيست نيز بارها نسبت به عواقب وخيم اجراي اين پروژها تأكيد كرده اند.
در اين رابطه «محمد درويش»، مديركل مشاركت هاي مردمي سازمان حفاظت گفت: وزير نيرو سال گذشته اعلام كرد، ما در پروژه هاي سد سازي افراط كرديم و به رغم اينكه كل توانمندي آبي كشور 46 ميليارد متر مكعب است، هم اكنون مجموع سدهاي كشور ما توان تنظيم 76 ميليارد مترمكعب آب را دارند كه اين يعني ما تا الان براي 30 ميليارد مترمكعب آبي كه نداريم نيز سد ساخته ايم.
وقتي عالي ترين مقام وزارتخانه اينقدر شفاف در اين زمينه صحبت مي كند و مي گويد ما بيشتر از توان اكولوژيك كشورمان سد ساخته ايم، ديگر جايي براي چانه زني در مورد استمرار پروژه هاي سد سازي آن هم به بهانه تعريف بودجه، حضور پيمانكار، بيكار شدن كارگران و... نمي ماند.
درويش ادامه داد: چند سال گذشته، گزارشي از سوي وزارت نيرو منتشر شد كه در آن آمده بود، كارشناسان ايراني براي كسب اطلاعات كافي در مورد عملكرد سدها در ساير كشورها، 1000 سد بزرگ مخزني را موردي برررسي كردند و نتيجه اين شد كه آنها براي نمونه حتي يك سد نيز پيدا نكردند كه سود اجراي آن بيشتر از ضررش باشد؛ بنابراين، وقتي ما مي بينيم ايران در شرايط اقليمي كمربند خشك جهان است و تبخير آب در آن 50 در صد از ميانگين جهاني بيشتر است، نبايد به سمت توقف آب در سطح زمين برويم.
اين مسئول سازمان محيط در ادامه و با اشاره با پرده هاي نگران كننده اي از ناكارآمدي در بخش كشاورزي كشور اضافه كرد: وزارت كشاورزي اعلام كرده كه راندمان آبي كشور در بخش كشاورزي چيزي حدود 35 درصد است و حجم ضايعات كشاورزي كشور به 30 درصد نيز مي رسد كه تقريباً 6 برابر وضعيت نرمال جهاني است. معناي اين حقايق آن است كه مصرف حجم قابل توجهي از منابع آبي كشور در بخش كشاورزي به گونه اي است كه به دليل نبود تكنولوژي هاي كافي توليداتش به ضايعات تبديل مي شود.
به عبارت بهتر، در حال حاضر بيش از سه برابر نياز آبي 80 ميليون ايراني يعني 8 ميليارد مترمكعب آب در بخش كشاورزي تلف مي شود. در چنين شرايطي، وزارت نيرو اعلام كرده كه 90 درصد آب تنظيمي سدهاي ساخته شده را در اختيار كشاورزي كشور مي گذارد و كارش را اين گونه توجيه مي كند كه به دنبال تأمين امنيت غذايي كشور است.
مديركل مشاركت هاي مردمي سازمان حفاظت محيط زيست ادامه داد: توجيه وزارت نيرو در مورد تلاشش براي تأمين امنيت غذايي كشور در حالي است كه وزارت كشاورزي مي گويد، بيشتر حجم آبي كه وزارت نيرو در اختيار ما قرار مي دهد، به دليل اينكه ما توانمندي كافي در استفاده آن نداريم، عملاً به دردمان نمي خورد. اين موضوع شبيه آن است كه شما به عنوان يك پدر به يك بچه 5 ساله 20 ميليون تومان پول نقد بدهيد، تا آن خردسال به دليل اينكه توان و سواد استفاده از آن پول را ندارد، تلف كند!
وي در مورد چرايي اصرار مسئولان به اجراي سدهاي آبي با وجود آگاهي ايشان به خسارت چنين طرح هايي افزود: بنا دارم در اين زمينه، شفاف با شما صحبت كنم و قضاوت را بر عهده مردم بگذاريم. مردم ما فهيم هستند و راست و دروغ را متوجه مي شوند. مطابق تعهداتي كه در ما اجلاس پاريس داديم، بايد به سمت كاهش توليد گازهاي گلخانه اي برويم و يكي از راهكارهايش اين است كه به جاي توليد انرژي برق آبي به سمت توليد انرژي نو برويم؛ اما سدهايي كه ما مي سازيم يكي از منابع اصلي توليد گازهاي گلخانه اي هستند و اين يعني ما در حال نقض قوانين بين المللي كاهش توليد گازهاي گلخانه اي هستيم.
وي در بخش ديگري از سخنانش گفت: به رغم اظهارات درست و دقيق مسئولان در مورد ناكارآمدي طرح هاي سازه اي آب نظير انتقال آب يا سدسازي در برطرف كردن مشكلات آبي، باز مي بينيم در همين هفته دولتي كه گذشت، مسئولات با افتخار از پروژه هاي سد سازي خود سخن گفتند. اين ادعاها با اظهارات كارشناسي وزير نيرو تناقض دارد. همين چند وقت پيش، من سدهايي نظير سيوند، شهيدمدني، لار، ميناب و... را ديدم كه همگي خشك شده اند.
درويش در رابطه با انتقادات وارده به عملكرد سازمان حفاظت محيط زيست در اتخاذ واكنش قابل ذكر عليه خطاهاي ساير نهادهاي دولتي نيز گفت: عملكرد سازمان محيط زيست را بايد با ادوار مختلف اين سازمان مقايسه كرد. به جرأت مي توانم بگويم اين سازمان نسبت به دوره هاي قبلي شرايط بهتري دارد؛ اما همچنان با آرمان ها فاصله داريم. ما براي اولين بار در دولت كنوني جلوي اجراي 18 سد را گرفتيم، ولي شما مي بينيد در دولت هاي پيشين اين سازمان حتي در برابر سد گتوند با آن همه مشكل نيز واكنش درخوري نشان نداد.
بر اساس گفته هايي، مديركل مشاركت هاي مردمي سازمان حفاظت محيط زيست مطرح كرد و مدعي شد مسئولان از جمله وزير نيرو نسبت به خطاها و ايرادهاي سدهايي كه مي سازند، واقف هستند اما همچنان به اجراي آنها اصرار دارند، همچنان اين پرسش مطرح مي ماند كه چه نهاد و افرادي در پشت پرده هاي مديريتي كشور كمر به نابودي آينده كشور بسته اند؟
*منبع: پايگاه خبري تابناك/24مهر95
** اول ** 1337- انتشار دهنده: خداوردي اسدي كوردلو