تنش زدایی اردوغان در روابط با مسكو در قاب تحلیل رسانه های عربی

«رجب طیب اردوغان» رییس جمهوری تركیه پس از هشت ماه تیرگی روابط میان آنكارا و مسكو، روز سه شنبه نوزدهم مردادماه برای دیدار با «ولادیمیر پوتین» همتای روس خود، وارد شهر سن پترزبورگ شد. در این دیدار، 2 طرف، بر لزوم همكاری های بیشتر تاكید كردند. این نخستین بار است كه اردوغان پس از سرنگونی جنگنده سوخو 24 روسیه در مرزهای سوریه كه سوم آذرماه پارسال به دست خلبانان ترك رخ داد، به روسیه سفر می كند. سرنگونی جنگنده روسیه، تیرگی شدید روابط تركیه و روسیه را به دنبال داشت.
رسانه های عربی طی روزهای گذشته به تحلیل دلایل و پیامدهای این سفر و همچنین، عادی سازی روابط میان 2 كشور پرداختند.

** مولفه های اثرگذار بر روابط روسیه و تركیه
روزنامه «الحیات» چاپ لندن، دوشنبه هجدهم مرداد در گزارشی به قلم «باسل الحاج جاسم» با اشاره به آنچه در دیدار اردوغان و پوتین در سن پترزبورگ گذشت، از عوامل تاثیرگذار بر شكل گیری اختلاف میان تركیه و روسیه گفت و نوشت: تیرگی روابط در نگاه نخست به رویكرد سیاسی رهبران 2 كشور بستگی دارد. دوم، این مساله به حجم روابط بین المللی و منطقه ای روسیه و آنكارا مربوط می شود. همچنین روابط میان 2 طرف در سایه ماهیت مشكل ها و اختلاف ها تعریف می شود. در این میان، مهمترین محور اختلاف میان رهبران تركیه و روسیه، موضع گیری بر سر مسایل سوریه است. در شرایطی كه آنكارا از مخالفان سوریه پشتیبانی كرد و مخالفت خود را با رییس جمهوری این كشور آشكار ساخت، مسكو از نظام سوریه حمایت كرد. روسیه و تركیه همچنین، در روابط بازرگانی اختلاف نظرهایی دارند.
الحیات افزود: اكنون 2 طرف بر ادامه همكاری و كنارگذاشتن اختلاف ها، اتفاق نظردارند. از طرفی، اتحادیه اروپا درباره دورنمای ازسرگیری طرح انتقال گاز روسیه به تركیه ابراز نگرانی می كند چراكه این اتحادیه به گاز روسیه برای تامین منابع انرژی خود نیازمند است. افزون بر این، در چنین شرایطی اتحادیه اروپا توانایی فشار بر روسیه به دلیل استفاده از خاك اوكراین را از دست خواهد داد. همچنین، از اهمیت شهر «كیِف» كه تا پیش از این محل گذر خط لوله گاز روسیه به تركیه بود، كاسته خواهد شد.
بر پایه این گزارش، با توجه به پیچیده شدن روابط میان تركیه و اروپا مشخص می شود كه دست برتر آنكارا در این زمینه هرگز به سود اتحادیه اروپا نخواهد بود. باید گفت، پوتین به دقت اظهارنظرهای انتقادی اردوغان را علیه غرب دنبال می كند. مسكو به خوبی می داند كه آنكارا به عنوان یك عضو ناتو و نامزدِ پیوستن به اتحادیه اروپا، به غرب تمایل دارد. با وجود این، روسیه برای جذب تركیه، در راستای دستیابی به منافع خود تلاش می كند.

** دلایل تغییر موضع تركیه در برابر روسیه
روزنامه های «العرب» چاپ لندن، «الاخبار» لبنان و تارنمای شبكه خبری «الجزیره» با اشاره به سیاست های دولت تركیه و بحران های موجود در این كشور، سفر اردوغان به روسیه را تلاشی برای رهایی از تنگناهای پیش روی رهبران آنكارا قلمداد كردند.
روزنامه العرب هجدهم مرداد نوشت: تقویت قدرت كردهای سوریه و عراق، اردوغان را زیر فشار قرار داد. اكنون، وی نتیجه سیاست ها و موضع گیری های خود علیه نظام سوریه را مشاهده می كند. نبرد حلب میزان نقش تركیه در سوریه را مشخص خواهد كرد. پس از پیروزی كردها در سوریه و عراق و كودتای نافرجام تركیه، نگرانی اردوغان درباره مسایل داخلی افزایش یافت. آزادسازی شهر «منبج» از سلطه داعش به دست كردهای مورد حمایت آمریكا، به منزله هشداری به تركیه در تحقق رویای برپایی دولت مستقل كردها در مرزهای سوریه است.
در ادامه این گزارش می خوانیم: قدرت تحرك تركیه در رویارویی با كردها محدود شده است. با افزایش قدرت كردهای سوریه، كردهای تركیه هم تاثیرخواهند پذیرفت. تحلیلگران پیش بینی می كنند كه سفر اردوغان به مسكو، تغییر موضع روسیه درباره تركیه و كردها را درپی نخواهد داشت. گزارش ها از این نشان دارد كه روسیه از پیام عذرخواهی اردوغان استقبال كرد اما هنوز هم درباره عادی سازی روابط با تركیه تردید دارد. این مساله بر موضع تركیه در قبال سوریه و بازنگری در سیاست پشتیبانی از گروه های تندرو، تاثیرخواهد داشت.
در گزارش نوزدهم مرداد روزنامه الاخبار آمده است: اردوغان ز طریق دیدار با پوتین به دنبال تهدید كشورهای غربی و باج خواهی از آن ها است اما توافقنامه های راهبردی میان تركیه، آمریكا، كشورهای عضو ناتو و همچنین درهم تنیدگی روابط اقتصادی میان شركت های تركیه و شركت های غربی مانع تحقق این هدف خواهد شد.
تارنمای الجزیره نوزدهم مرداد در گزارش خود با استناد به پیش بینی روزنامه «نیویورك تایمز» نوشت: اردوغان و پوتین در اختلاف موضع خود بر سر سوریه بازنگری خواهند كرد. 2 كشور در سایه برقراری روابط محكم، این پیام را به غرب می رسانند كه روابط تیره با غرب، هیچیك از این 2 كشور را منزوی نساخته است.
بر پایه این گزارش، پیروزی های روسیه در میدان های نبرد سوریه، محاسبه های تركیه را برای كنارگذاشتن «بشار اسد» رییس جمهوری سوریه از قدرت، تغییر داد. تركیه بر این باور است كه همپیمانان غربی اش در طرفداری از كودتاچیان شكست خورده اند. همچنین، تمركز كشورهای غربی بر مساله پاكسازی نظام از مخالفان، مقام های تركیه را نگران ساخته است.
**گروه پژوهش و تحلیل خبری
پژوهشم **9278** 9283**9279