مرگ خاموش و تدريجي منابع طبيعي شروع شده است

حاكم شدن اقليم خشك و فراخشك موجب شكنندگي و آسيب پذيري بالاي طبيعت شده و با بي توجهي و دخالت هاي انساني، اراضي ملي در معرض بياباني شدن قرار گرفته است.
افزايش جمعيت روستايي و عشايري و وابستگي آنها به بهره برداري از اراضي در معرض تخريب و رقابت براي بهره برداري غير اصولي از اراضي مرتعي و كشاورزي موجب گسترش پديده بياباني زايي شده است.
علاوه بر اين، برداشت بي رويه از آب هاي زيرزميني و آلودگي آن از طريق پساب هاي صنعتي، شهري و كشاورزي، تغيير كاربري اراضي، شخم بيش از حد مراتع براي اراضي ديم كم بازده و برداشت غير اصولي معادن سطحي از ديگر عوامل بيابان زايي به شمار مي رود.
مدير كل منابع طبيعي و آبخيزداري استان زنجان به مناسبت 28 خرداد روز مهار بيابان زايي گفت: 57 درصد از تخريب اراضي ملي و مرتعي در اين استان ناشي از كشت و توسعه اراضي كشاورزي است.
بهمن اسكندري، توسعه كمي در كشاورزي را بي فايده دانست و افزود: بايد افزايش توليد محصولات كشاورزي در واحد سطح انجام شود تا از تخريب اين ثروت طبيعي و خدادادي جلوگيري شود.
وي تاكيد كرد: بايد اراضي ملي تخريب شده احيا شود چرا كه طبيعت اگر توجه شود، تجديد پذير است.
مديركل منابع طبيعي و آبخيزداري استان زنجان گفت: بازگشت منابع طبيعي كه 10 سال قبل هم تخريب شده امكانپذير است و اين مساله حمايت و برنامه ريزي را مي طلبد.
اسكندري بر ايجاد رابطه منطقي بين نياز مردم و ظرفيت ها تاكيد كرد و يادآورشد: بايد به بهره برداران در عرصه هاي منابع طبيعي كمك شود تا از ساير ظرفيت هاي موجود به جاي تصرف اراضي ملي براي ايجاد درآمد استفاده كنند.
*** حفظ منابع ملي نيازمند عزم ملي است
معاون فني منابع طبيعي و آبخيزداري، تنها مشكل اصلي بيابان زايي در جوامع امروزي را توجه نكردن به منابع طبيعي اعم از جنگل ها و مراتع بيان كرد.
بهروز گنج خانلو افزود: تخريب اراضي ملي، شخم زدن به منظور توسعه زمين هاي كشاورزي، آتش سوزي و دام مازاد بر ظرفيت مراتع از مهمترين عوامل بيابان زايي است.
وي، گسترش و شيوع آفت ها و بيماري هاي گياهي و دامي و انساني را مهمترين نتيجه افزايش و گسترش بيابان عنوان كرد و يادآورشد: اين موارد روز به روز زيادتر و تنوع آنها نيز بيشتر مي شود.
معاون فني اداره كل منابع طبيعي و آبخيزداري گفت: موارد بيان شده در همه جوامع شهري و روستايي مشاهده مي شود و در حال حاضر نيز آلودگي هوا مساله اي حاد شده كه در نتيجه توجه نكردن به منابع طبيعي، جنگل ها و مراتع اتفاق افتاده است.
گنج خانلو به شخم زدن و برداشت بي رويه از اراضي ملي اشاره كرد و افزود: دامداران براي تامين درآمد خود با شخم زدن هاي بي رويه به زمين فشار وارد مي كنند و از طرفي ديگر با وارد كردن دام مازدا بر ظرفيت مراتع گياهان خوش خوراك در اين عرصه از بين رفته و گياهان مهاجر جايگزين آن مي شود.
وي تاكيد كرد: ظرفيت مراتع استان زنجان 700 هزار واحد دامي است درحالي كه دامداران اين استان با يك ميليون و 350 هزار راس دام وارد مراتع شده اند.

*** 20 درصد از مساحت استان زنجان در معرض بياباني شدن قراردارد
معاون آبخيرداري اداره كل منابع طبيعي و آبخيزداري گفت: مناطق بياباني داراي بارندگي هاي كم، دماي زياد، پوشش گياهي و جانوري كم است.
جمال موسوي اظهاركرد: فرسايش خاك در مناطق بياباني موجب از بين رفت خاك حاصلخيز شده و خاكي بي فايده توليد مي شود.
وي مساحت كل بيابان استان زنجان كه در اثر بهره برداري هاي بي رويه و تغيير اقليم اتفاق افتاده را 20 درصد عنوان كرد و افزود: اين مقدار، خاك مناسب و حاصلخيزي ندارد، تبخير زياد و بارندگي هاي كمي دارد.
معاون آبخيرداري اداره كل منابع طبيعي و آبخيزداري گفت: اين استان در منطقه شمالغرب و كوهستاني واقع شده و متوسط بارندگي هاي آن 300 ميلي متر است.
موسوي ادامه داد: در 20 درصد از مساحت استان كه در معرض بياباني شدن قراردارد متوسط بارندگي بين 150 تا 220 ميلي متر است.
وي افزود: اين موضوع نيازمند توجه جدي و اهميت دادن به آن است و البته در مقايسه با وضعيت ساير استان هاي كشور در خصوص بياباني شدن، استان زنجان وضعيت بهتري دارد.
معاون آبخيرداري اداره كل منابع طبيعي و آبخيزداري، عوامل انساني و اقليمي را مهمترين عامل در بيابان زايي بيان كرد و گفت: عوامل انساني بيشترين دخالت را در اين مساله دارد.
موسوي خاطرنشان كرد: افزايش جمعيت، برنامه ريزي براي توليد بيشتر و تامين مواد غذايي مورد نياز را مي طلبد.
وي با بيان اينكه در خصوص افزايش توليد در واحد سطح موفق نشده ايم، تاكيد كرد: با افرايش تعداد دام ها و شخم هاي بي رويه و هجوم به اراضي ملي، افزايش سطح اراضي كشاورزي را جايگزين افزايش توليد در واحد سطح كرده ايم.
بيابان زايي در كنار دو چالش تغيير اقليم و كمبود آب شيرين به عنوان سه چالش مهم جامعه جهاني در قرن 21 محسوب مي‌شود.
به همين منظور سازمان ملل متحدد كميته‌اي بين المللي جهت تدوين كنوانسيون بين المللي مقابله با بيابان زايي راه اندازي كرد و اين كميته سرانجام پس از سه سال طي جلسه هاي مختلف در 17 ژوئن (برابر با 28 خرداد) 1994 كنوانسيون بين المللي مقابله با بيابان زايي (UNCCD) را تاسيس كرد و اين روز به عنوان روز جهاني مقابله با بيابان زايي نامگذاري شد.
شعار امسال روز جهاني مقابله با بيابان زايي، حفاظت زمين و احياي اراضي با مشاركت مردم نامگذاري شده است.
7325/6085